2.022 người dân tộc Thái tham gia màn Đại Xòe trong vở vũ kịch dân gian “Tinh hoa miền di sản”

Xòe Thái - Tinh hoa miền di sản là chủ đề của chương trình "Lễ đón nhận Bằng của UNESCO ghi danh Nghệ thuật Xòe Thái vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và Khai mạc Lễ hội Văn hóa Du lịch Mường Lò, Khám phá Danh thắng Quốc gia đặc biệt Ruộng bậc thang Mù Cang Chải 2022". 

Chương trình sẽ diễn ra tại Sân vận động Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái vào ngày 24/9/2022 (trực tiếp trên VTV1 và tiếp sóng trên YTV từ 20h).

Thiên sử thi bằng nghệ thuật về Tây Bắc

Tổng đạo diễn chương trình Lê Hải Yến cho biết: Xòe Thái - Tinh hoa miền di sản sẽ tập trung khai thác sức quyến rũ của nghệ thuật Xòe Thái, tôn vinh giá trị văn hóa tinh hoa của đồng bào dân tộc Thái ở các vùng Tây Bắc, xứng tầm với sự kiện đón bằng ghi danh của UNESCO. "Sẽ giống như một thiên sử thi đặc sắc, với liên tiếp những đại cảnh công phu, lộng lẫy và hoành tráng", Tổng đạo diễn Lê Hải Yến nói.

Thiên sử thi bằng nghệ thuật đó kể với công chúng về lịch sử, con người, văn hóa, đời sống… của người Thái qua 3 chương: Thiên di - Dựng bản, lập mường, Miền Di sản, Tinh hoa nghệ thuật Xòe. Theo tiết lộ của đạo diễn Lê Hải Yến, với lối kể non-stop (không dừng lại), các chương sẽ như dòng Nậm Thia cuộn chảy không ngừng tái hiện câu chuyện thiên di của 2 anh em Tạo Xuông và Tạo Ngần dựa theo cuốn sử thi Quan tô mương vào khoảng thế kỷ thứ XI về lịch sử hình thành của người Thái ở Tây Bắc, các hoạt cảnh sẽ liên tiếp tái hiện những nét văn hoá độc đáo, đặc sắc nhất của người Thái thông qua hình ảnh người con gái Thái, từ đây tôn vinh điệu Xòe - Di sản phi vật thể văn hóa nhân loại.

Một trong những dấu ấn khác biệt của Xòe Thái - Tinh hoa miền di sản là mọi thứ sẽ diễn ra như một vở đại vũ kịch dân gian Tây Bắc khổng lồ. Toàn bộ Sân vận động trung tâm được liên kết xuyên suốt với hình tượng dòng suối chảy ngang qua sân như dòng Nậm Thia (ngòi Thia), chảy dài từ trên thượng nguồn những dãy núi bao la, xuống tận vùng đồng bằng. Hình ảnh con suối Nậm Thia vắt từ trên sân khấu xuống ngang qua Sân vận động như vẽ một dải lụa mềm uốn lượn giữa sóng lúa vàng trên đại cảnh sân khấu.

"Sân khấu biểu diễn của chương trình gồm 2 thành tố: sân khấu chính và sân khấu trung tâm dưới Sân vận động. Sân khấu chính với 3 cấp biểu diễn, lấy hình tượng chủ đạo là hình ảnh Quả Bầu Mẹ - tượng trưng cho ý nghĩa "Bầu ơi thương lấy bí cùng/Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn" để nói về một hình tượng đặc trưng của Tây Bắc, cũng là một trong những hình tượng gắn với tích Quả Bầu Tiên và cội nguồn của các dân tộc Việt Nam. Vắt ngang qua Quả Bầu Mẹ là hình tượng chiếc khăn Piêu thổ cẩm uốn lượn trên sân khấu, nối xuống dưới sàn và chạy quanh sân vận động được làm từ hiệu ứng LED matrix để khi là một con đường, khi lại trở thành dòng suối", Tổng đạo diễn Lê Hải Yến cho biết.

Tôn vinh nghệ thuật Xòe từ chính cuộc sống của người Thái

Với ý tưởng tôn vinh Xòe và lịch sử, nét đẹp văn hóa của người Thái cũng như đất và người Tây Bắc, lấy người dân làm chủ thể, trong vở đại vũ kịch dân gian Xòe Thái - Tinh hoa miền di sản, đạo diễn Lê Hải Yến chỉ mời 2 nghệ sĩ chuyên nghiệp biểu diễn là Tùng Dương và Sèn Hoàng Mỹ Lam. Còn lại, sân khấu sẽ do chính những nghệ nhân dân gian người dân Thái và Tây Bắc làm chủ, họ sẽ kể về đồng bào mình - chủ thể của nghệ thuật Xòe Thái cũng là chủ thể của chương trình.

Tham gia biểu diễn trong chương trình là gần 3.000 diễn viên, trong đó, diễn viên quần chúng tham gia màn Đại Xòe là 2.022 bà con dân tộc Thái từ Nghĩa Lộ, Văn Chấn. "Tôi muốn xây dựng một kịch bản để tất cả khán giả, đặc biệt là đồng bào Thái khi xem sẽ thấy mình ở trong đó để thêm tự hào về dân tộc mình, còn đồng bào các dân tộc khác và du khách cũng sẽ thêm tự hào về một sản phẩm văn hóa đặc sắc của Việt Nam.

Tôi nghĩ rằng, một cái sân khấu không thể diễn tả đầy đủ câu chuyện về cả một cộng đồng. Và, chúng tôi dùng phần lớn diễn viên là chính bà con, là những nghệ nhân, người dân Thái, người dân Tây Bắc… để kể câu chuyện về cộng đồng của họ, từ cội nguồn nào, từ thực tế đời sống ra sao, từ tình yêu nào, để hình thành nên nghệ thuật Xòe Thái - một thứ nghệ thuật thăng hoa từ cuộc sống của họ", Tổng đạo diễn Lê Hải Yến chia sẻ.

Cũng bởi vậy, rất nhiều đạo cụ sân khấu trong các màn tái hiện phong tục văn hóa Thái cũng đều được lấy từ các hiện vật trong các gia đình người Thái. Kể cả bộ trang phục cô dâu - chú rể cho màn tái hiện đám cưới người Thái cũng là thật chứ không phải trang phục biểu diễn. Bên cạnh đó, trong vở đại vũ kịch cũng xuất hiện nhiều "diễn viên" là trâu, bò, ngựa… - những con vật gần gũi với đời sống người dân Tây Bắc.