Không ít nhạc sĩ đau đáu với tác phẩm tâm niệm một đời, nhưng phải mất tới 27 năm để tượng hình 'đứa con tinh thần' mang tên Đời đá vàng như nhạc sĩ Vũ Thành An thì quả là rất đặc biệt. Có thể nói, đây là ca khúc 'tổng kết' lại cuộc đời đầy thăng trầm của một tâm hồn nghệ sĩ, được ông nhặt nhạnh từ những nỗi niềm không đơn giản suốt gần 3 thập kỷ.
Vũ Thành An bắt đầu những nốt nhạc đầu tiên của Đời đá vàng năm 1974, lúc ông 31 tuổi. Lúc bấy giờ, dù đã có những thành công trong tay nhưng con đường phía trước vẫn còn mờ mịt với ông. Từ quãng thời gian không lối thoát:'Ô hay, tại sao ta sống chốn này, quay cuồng mãi hoài có gì vui' đến những mặc niệm từ tâm: 'Có lần mất mát mới thương người đơn độc, có oằn mình đớn đau mới hiểu được tình yêu, qua dầm dề mưa tuyết mới vui ngày nắng về, có một thời khóc than mới hiểu đời đá vàng'.
Năm 2001, Vũ Thành An mới hoàn thành Đời đá vàng. Thời gian bồi đắp thêm những thương đau, mất mát nhưng cũng giúp người nghệ sĩ nhận được những trái ngọt từ sự chiêm nghiệm. Tuy nhiên, có lẽ ở đoạn đời nhiều gian khó và hoang mang nhất, lời ca lại đẹp và sâu sắc nhất. Sau này, dù nhạc sĩ Vũ Thành An có đặt thêm lời 2 trên nền nhạc Đời đá vàng với những câu như: 'Xuống tận cùng dưới đáy mới thấy mênh mông rộng đất trời, hãy mở lòng chúng ta đón nhận niềm tin yêu. Có nghìn lần tha thứ cũng chưa là ái từ, hãy cảm tạ biết ơn có được đời đá vàng' hay lời 3 với: 'Xin em đừng nên hoang phí, hãy yêu đời mình, trăm năm gói trọn phận phù sinh, đang khi còn cho ta sống, hãy cười trao tặng cõi đời chính mình ta, có ở tù mới biết mênh mông rộng đất trời, hãy mở lòng chúng ta đón nhận biển tình yêu'…, nhưng có vẻ, không còn có được sự tự nhiên, gan ruột như lời đầu tiên.
Ca sỹ Bằng Kiều thể hiện rất thành công ca khúc 'Đời đá vàng'
Đời đá vàng qua những giọng ca khắc khoải, sâu lắng như Tuấn Ngọc, Khánh Hà, Bằng Kiều… đã chuyển tải được trọn vẹn và đầy ám ảnh ý nghĩa nhân sinh gửi gắm hết sức chân tình. Đời đá vàng hay chính là cuộc đời vốn đa mang với vui - buồn, thật - giả, đớn đau - hạnh phúc của những con người có tấm tình son sắt, như nhất. Có thể thấy, dù nếm trải biết bao khổ ải của “đời đá vàng” nhưng cuộc đời ấy mới thực sự đáng sống, đáng thiết tha. Lời sám hối cho những “phung phí” trong đời, lúc nhìn lại chỉ thấy ước vọng tan tành, chỉ còn lại 'toàn sầu đau' không có nghĩa là mất trắng mà điều thu nhận được còn lớn lao hơn nhiều. Những phận “đời đá vàng' sẽ biết trân quý hơn niềm hạnh phúc của bản thân, an nhiên, thanh thản sống trên đời khi vượt qua những thử thách nghiệt ngã nhất.
Ca khúc Đời đá vàng còn được gọi là Bài không tên số 40, đã tiếp nối loạt Bài không tên... nổi tiếng của nhạc sĩ Vũ Thành An. Ca sĩ Tuấn Ngọc từng nói: 'Tôi nghĩ là càng sống lâu, ai cũng thấy 'đời đá vàng' hết. Đó là kiếp con người chúng ta, ai cũng vậy, càng sống thì càng biết đá biết vàng'. Còn với những người yêu nhạc, mỗi lần giai điệu Đời đá vàng cất lên lại như thấy thấp thoáng hình bóng kẻ lữ hành cô độc trong chính bản thân mình.
 |