Âm thanh trong trẻo của tình yêu

Với tôi, Chuyện tình dưới cây táo gai trước hết thực sự một bộ phim đẹp của đạo diễn tài năng Trương Nghệ Mưu. Đẹp từ nét thanh xuân ở dáng vẻ đến tâm hồn của cặp đôi Tịnh Thu và Lão Tam. Đẹp từ khung cảnh thơ mộng, hùng vĩ và tinh khiết của cỏ cây, sông suối, núi đồi. Đẹp từ những tấm lòng đơn sơ, thuần hậu của con người chất phác miền sơn cước. Đẹp từ cách đối đãi tử tế giữa người với người trong thời đại quá nhiều thương tổn của xã hội Trung Quốc giai đoạn Cách mạng Văn hóa. Đẹp từ những khung hình trung - cận biết nói, từ màu trầm của toàn bộ cảnh phim mà vị đạo diễn cố tình hạ xuống vài tông…

Và dĩ nhiên, đẹp nhất là tình yêu thuần khiết của hai nhân vật chính, trong cách cười, cách nói, cách nắm tay, cách âu yếm, cách nhân đôi niềm vui, cách san sẻ nỗi đau.

Chuyện tình dưới cây táo gai khiến người xem như bước vào cả một thế giới khác, một thế giới đẹp vô cùng. Ở thế giới ấy, con người dù phải đối diện với những điều khắc nghiệt nhất của cuộc sống thì vẫn san sẻ, yêu thương nhau từ những điều bình dị, nhỏ nhắn nhất. Tịnh Thu và Lão Tam là hai thanh niên thuộc phần tử trí thức trong thời kỳ Cách mạng Văn hóa Trung Quốc. Họ gặp nhau ở một vùng nông thôn khi Tịnh Thu cùng đoàn học sinh thành phố đến để học tập cải tạo tư tưởng, và ở đó, Lão Tam là một chàng trai trẻ cũng từ thành phố xuống làm việc cho đội nghiên cứu địa chất. Tịnh Thu xuất thân từ một gia đình lý lịch không mấy vẻ vang, cả nhà chỉ trông chờ vào cô để nâng địa vị của cả gia đình. Ngược lại, Lão Tam là con trai của một quan chức cấp cao. Tình yêu của họ cũng vì thế mà gặp nhiều rào cản. Họ phải lén lút gặp nhau, lén lút yêu đương, lén lút cả khi trao nhau ánh mắt, nụ cười…

Gọi là yêu, nhưng cả bộ phim không nhân vật nào nói một lời yêu. Những chia sẻ của họ trong từng câu chuyện chỉ là chuyện học hành, công việc, chuyện về cây táo gai nơi họ thường gặp gỡ. Bên cạnh những câu chuyện giản dị ấy là cách họ thật lòng san sẻ, quan tâm nhau. Chàng trai dường như bất ngờ xuất hiện bất cứ lúc nào cô gái gặp khó khăn, kể cả khi chân cô bị phồng rộp vì lao động, kể cả khi cô phải kéo xe đẩy nặng trĩu… Anh đã âm thầm ở bên và gánh đỡ cho cô hết thảy. Nếu có những rung động tình yêu, thì đó là cái nắm tay chần chừ khi qua suối, cái ôm nhẹ nhàng và duy nhất, cùng nụ hôn lướt nhẹ trên tóc chàng trai dành cho cô gái.

Tình yêu trong veo thuần khiết ấy gặp sự ngăn cản của mẹ Tịnh Thu. Như mọi bà mẹ khác, bà e sợ mối tình đầu lãng mạn có thể làm con đường công danh sự nghiệp của con gái tan vỡ, kéo theo đó là sự bết bát, cùng quẫn của gia đình. Bà đặt điều kiện, bắt ép hai người xa nhau cho đến khi Tịnh Thu tròn 25 tuổi – tuổi mà bà nghĩ rằng con gái mình lúc ấy chắc đã an phận với mọi việc. Đáp lại sự phản đối gay gắt của người mẹ, chàng trai nhẹ nhàng rửa vết thương cho cô gái lần cuối trong căn phòng giữa tiếng chát chúa của tiếng búa đập dập những chiếc phong bì - công việc làm thêm của gia đình cô gái. Người mẹ nén tiếng thở dài, con gái nén nỗi đau… Trong hoàn cảnh bi kịch, tình người vẫn đẹp đẽ, thứ thanh âm trong trẻo của tình yêu vẫn vang giữa bao thứ ngổn ngang, mê muội của cuộc đời.

Sau một thời gian xa nhau, Tịnh Thu mới nhận được tin Lão Tam bị bệnh hiểm nghèo... Cô tìm đến khi Lão Tam từ từ nhắm mắt, mặt an nhiên và mắt hướng nhìn về tấm hình duy nhất hai người có cơ hội chụp chung mà ai đó đã vì họ dán lên nóc nhà, để anh có thể sống với tình yêu của mình đến những phút giây cuối cùng. Tình yêu đầu tưởng như mong manh lại kiên cường đến tận phút cuối, vượt qua cả cái chết, đến tận bao nhiêu năm sau, Tịnh Thu vẫn còn thương nhớ Lão Tam, người mà đến tận phút cuối cô bỏ tất cả để chạy đến với anh nhưng không kịp để gọi tên.

"Anh không thể đợi em một năm lẻ một tháng, không thể đợi em đến khi em 25 tuổi, nhưng anh sẽ đợi em cả đời" – Tâm tư của chàng trai trẻ bất hạnh nối dài những thanh âm yêu thương mà chuyện tình dung dị dưới gốc táo dại chuyển tới khán giả. Thanh âm ấy như một nốt nhạc thật đẹp, thật xao xuyến rung lên trong lòng những trái tim biết yêu.