Gõ từ khóa "test ung thư" trên công cụ tìm kiếm Google, chỉ trong 0,42 giây đã cho ra hơn 500 nghìn kết quả, trong đó chủ yếu là các sản phẩm test nhanh, phát hiện ung thư tuyến tiền liệt, buồng trứng, gan, đại tràng, vú, phổi... tất cả đều được quảng cáo là có xuất xứ từ nước ngoài, cho ra kết quả chính xác tới 99,5% trong vài phút.
Trên mạng, một phụ nữ bán que thử ung thư gan AFP được quảng cáo xuất xứ từ Mỹ với giá 12.000 đồng. “Bây giờ, rất ít người đến bệnh viện để làm xét nghiệm vì vừa mất thời gian, vừa tốn tiền. Họ thường chọn các sản phẩm bên em vì cho ra kết quả chính xác tới trên 95%. Ngoài các sản phẩm test ung thư, bên em còn có que test viêm gan B, viêm gan C, HIV, đường huyết… rất dễ sử dụng mà giá cả rất rẻ”, người phụ nữ này cho hay.
Sản phẩm test nhanh ung thư được bán tràn lan trên các trang mạng.
Cũng theo sự tư vấn của người phụ nữ này, các bước thực hiện thử nghiệm ung thư bằng que khá đơn giản. Người thử chỉ cần lấy một ống máu, để khoảng 10 phút cho lắng và lọc lấy huyết thanh. Đặt que thử lên bề mặt phẳng, nhỏ từ một đến 2 giọt vào lỗ chứa mẫu thử, thêm 1-2 giọt dung môi. Sau từ 10 đến 15 phút, nếu chỉ có một vạch xuất hiện ở vùng C của cửa sổ lỗ thử thì kết quả là âm tính (không bị ung thư), nếu có 2 vạch màu ở cả vùng C và vùng T là dương tính (bị ung thư). “Với những sản phẩm test ung thư, chị có thể xét nghiệm trong bất cứ thời điểm nào trong ngày, đối với thiết bị que thử ung thư gan, bảo quản ở nhiệt độ phòng và thời hạn sử dụng đến 2 năm”, nữ tư vấn bán hàng thuyết phục.
Các sản phẩm test nhanh ung thư được bán với giá rẻ.
Bác sĩ chuyên khoa II Phó Đức Mẫn, Chuyên khoa Ung Bướu, BV đa khoa Tâm Trí Sài Gòn, nguyên giảng viên bộ môn Ung Bướu, Đại học y khoa Phạm Ngọc Thạch cho biết, với 40 năm kinh nghiệm giảng dạy và điều trị ung thư, BS Mẫn chưa tin tưởng với các sản phẩm test nhanh ung thư đang bán tràn lan trên thị trường: “Có thể có vài nghiên cứu hay hướng nghiên cứu ứng dụng dựa trên một số lý thuyết đem lại kết quả khả quan ban đầu và hy vọng cho người bị ung thư, nhưng thực tế làm việc tại các bệnh viện lớn, tham gia các hội thảo quốc tế, tôi chưa từng thấy việc ghi nhận các cách dùng que thử này trong chuyên môn tầm soát và điều trị ung thư”, BS Mẫn cho biết.
Chủ động tầm soát phát hiện ung thư để có kết quả điều trị tốt nhất. Ảnh: Nguyễn Hằng.
Cũng theo BS Mẫn, để phát hiện một người bị ung thư hay không, người bệnh cần được thực hiện bước cơ bản: khám lâm sàng với bác sĩ chuyên khoa, xét nghiệm máu, chẩn đoán hình ảnh để xác định các bất thường, sau đó lấy mẫu bệnh phẩm sinh thiết là tiêu chuẩn vàng xác định loại ung thư và độ tiến triển. “Không nói việc test vài giọt máu, mà ngay cả xét nghiệm máu bằng các hệ thống máy xét nghiệm chuyên biệt cũng chỉ để phát hiện các dấu hiệu bất thường của cơ thể, từ các dấu hiệu và chỉ số bất thường đó, bác sĩ với chuyên môn và kinh nghiệm mới tìm được hướng để phát hiện ra cơ quan có nguy cơ bất thường cần lấy mẫu bệnh phẩm sinh thiết. Mọi người hãy chủ động tầm soát phát hiện ung thư sớm thay vì tự ý dùng que thử chưa được kiểm chứng”, BS Mẫn khuyến cáo.
Cũng liên quan đến vấn đề này, trong thời gian qua, Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế (Bộ Y tế) đã có văn bản yêu cầu các Sở Y tế địa phương, thanh kiểm tra khẩn cấp những cơ sở kinh doanh, sử dụng, quảng cáo sản phẩm test nhanh bệnh ung thư. Theo Bộ Y tế, hiện mới chỉ có 2 sản phẩm que thử có thể phát hiện định tính các chất chỉ điểm đối với một số loại ung thư được Bộ Y tế cấp phép: Bioline AFP giúp phát hiện định tính AFP trong huyết tương hoặc huyết thanh người và SD Bioline CFA có thể phát hiện định tính CFA trong huyết tương hoặc huyết thanh người, tất cả đều nhập từ Hàn Quốc. Tuy nhiên, các sản phẩm thử nhanh bệnh dù được cấp phép cũng chỉ dùng để phát hiện định tính các chất chỉ điểm đối với một số loại ung thư chứ không là phương pháp chẩn đoán đặc hiệu.
