Bình Định: Người dân huyện miền núi Vân Canh "khát" nước sinh hoạt

"Giếng nước gia đình khô cạn, hằng ngày, tôi phải ra suối để lấy nước về uống, nấu ăn nhưng suối giờ cũng cạn rồi. Mỗi lần vo gạo xong, tôi phải dùng nước vo gạo để rửa chén", bà Đoàn Thị Nguyên, ngụ làng Canh Lãnh, xã Canh Hòa, huyện Vân Canh (Bình Định) cho biết.

Canh Hòa là xã đặc biệt khó khăn của huyện miền núi Vân Canh. Xã có 558 hộ dân, với 2.067 nhân khẩu, sinh sống tại 3 làng Canh Thành, Canh Phước, Canh Lãnh, với 3 dân tộc cùng chung sống là Chăm, Bana, Kinh. Trong đó, người Chăm và Bana chiếm 95% dân số toàn xã.

Đa số người dân ở xã Canh Hòa sinh sống phụ thuộc vào nông, lâm nghiệp. Tuy nhiên, hằng năm, cứ đến mùa nắng nóng lại tái diễn tình trạng thiếu nước sinh hoạt, nước tưới phục vụ sản xuất nông, lâm nghiệp dẫn đến khô hạn, cây trồng kém phát triển, đời sống người dân trong xã vốn đã khó khăn lại càng khó khăn, cực nhọc hơn. Bởi vậy mà tỷ lệ hộ nghèo của xã chiếm 57,53%, hộ cận nghèo chiếm 22,22%.

Những ngày qua, khu vực bị khô hạn nặng nề nhất của xã Canh Hòa là làng Canh Lãnh. Làng có 112 hộ dân, với hơn 500 nhân khẩu đang đối mặt với tình trạng không có nước sinh hoạt, không có nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, các giếng đào đều khô cạn, khiến cuộc sống sinh hoạt của người dân gặp nhiều khó khăn.

Bà Đoàn Thị Nguyên (ngụ làng Canh Lãnh) cho biết: "Giếng nước gia đình khô cạn, hằng ngày, tôi phải ra suối để lấy nước về uống, nấu ăn nhưng suối giờ cũng cạn rồi. Mỗi lần vo gạo xong, tôi phải dùng nước vo gạo để rửa chén".

Giếng nước nhà ông Đinh Văn Út gần như trơ đáy

"Giếng nước gia đình khô cạn nhưng không thể đào sâu hơn vì đào sâu sẽ đụng phải đá. Hằng ngày, người dân ở làng phải vượt 3 cây số ra suối Diếp múc nước đổ vào can, rồi đem về uống, nấu ăn. Riêng tắm, giặt thì đều ở ngoài suối", ông Đinh Văn Út (ngụ làng Canh Lãnh) chia sẻ.

Theo quan sát của chúng tôi, suối Diếp hiện nay gần như khô cạn, nước chỉ còn ít dưới rãnh sâu. Người dân lấy nước ở rãnh này về nấu ăn, còn nước uống thì phải đào những hố nhỏ bên cạnh rãnh sâu, rồi chờ nước mạch lắng trong để lấy.

Ông Đinh Văn Hùng - Trưởng làng Canh Lãnh, cho biết: "Hằng năm, cứ vào khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 8, các giếng nước trong làng khô cạn, còn suối Diếp gần như trơ đáy. Nước phục vụ sinh hoạt cho con người đã khó, chứ nói gì đến nước phục vụ sản xuất tưới cây trồng. Ở đây người dân chỉ làm ruộng, trồng mì, cây keo nhưng không có nước tưới nên cây trồng kém phát triển, kinh tế gia đình lâm cảnh đói nghèo. Làng có 112 hộ nhưng có 75 hộ nghèo".

Theo ông Nguyễn Văn Kim - Chủ tịch UBND xã Canh Hòa, hằng năm, vào thời điểm này, các giếng đào trên địa bàn xã bị khô cạn nên đời sống sinh hoạt của người dân gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, vào vụ sản xuất hè thu, người dân cũng không sản xuất được vì nguồn nước khô cạn.

"Chính quyền, người dân xã Canh Hòa muốn được quan tâm tạo điều kiện cho bà con có nguồn nước sạch sinh hoạt. Vì không có nước sạch, người dân phải sử dụng nước ở suối để uống nên dẫn đến các bệnh về mắt, đường ruột", ông Kim cho biết.

Báo cáo của UBND huyện Vân Canh cho thấy, ngoài xã Canh Hòa, người dân ở các xã Canh Liên, Canh Thuận, Canh Vinh, với tổng cộng gần 2.500 người đang thiếu nước sinh hoạt. Tổng cộng có gần 800 giếng khoan, giếng đào đã cạn nước.

Một lãnh đạo huyện Vân Canh chia sẻ, huyện không chỉ có con sông lớn Hà Thành chảy qua, mà còn có rất nhiều sông, suối nhưng lúc nào cũng cạn, ít nước vào mùa nắng nóng. Ở địa phương, người dân chọn cây keo là cây trồng chủ lực để phát triển kinh tế gia đình. Loại cây này có đặc tính hút nước nhưng không giữ được nước. Đáng nói, cây keo thường được trồng ở ven sông, suối. Bởi vậy, Vân Canh muốn có nước phải bảo vệ rừng, tái sinh rừng, quy hoạch trồng lại rừng.

"Cây keo giúp phát triển kinh tế nhưng lại là một trong những nguyên nhân gây tình trạng khô hạn tại các sông, suối dẫn đến không có nguồn nước sinh hoạt cho người dân, gia súc, gia cầm và phục vụ sản xuất nông nghiệp. Đây cũng là vấn đề khó khăn mà lãnh đạo địa phương trăn trở lâu nay", vị này nói.