Các phương pháp chẩn đoán cao huyết áp thường gặp

Theo khuyến cáo của Hội tim mạch Châu Âu và Hội tim mạch Việt Nam thì tình trạng cao huyết áp trên cơ thể người là khi huyết áp tâm thu lớn hơn hoặc bằng 140mmHG. Bệnh cao huyết áp có thể diễn biến thầm lặng qua nhiều năm tháng. Bệnh nhân có thể phát hiện tình cờ hoặc khi có biến chứng mới phát hiện.

Tăng huyết áp gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như: Nhồi máu cơ tim, nhồi máu não, suy thận... nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tìm hiểu các phương pháp chẩn đoán cao huyết áp là điều cần thiết khi phát hiện dấu hiệu sức khỏe bất thường.

Hiện nay có 3 phương pháp chẩn đoán cao huyết áp được áp dụng phổ biến. Đó là: Đo huyết áp theo quy trình chuẩn tại phòng khám, đeo Holter huyết áp hoặc tự đo huyết áp tại nhà.

1. Chẩn đoán cao huyết áp bằng cách đo huyết áp tại phòng khám

Chẩn đoán cao huyết áp xác định dựa vào trị số huyết áp đo được sau khi tiến hành đúng quy trình. Theo đó, quy trình đo huyết áp tại phòng khám cần đảm bảo các yếu tố dưới đây.

- Bệnh nhân cần được nghỉ ngơi trong phòng yên tĩnh ít nhất 10 phút trước khi đo. Không uống rượu, bia, cà phê, hút thuốc trước đó 2 giờ.

- Tiến hành đo huyết áp ít nhất 2 lần, mỗi lần cách nhau từ 1 - 2 phút. Trong trường hợp số đo huyết áp có sự chênh lệch trên 10mmHg, cần phải đo lại một vài lần sau khi nghỉ trên 5 phút. Giá trị huyết áp được ghi nhận là số trung bình của hai lần đo cuối cùng.

- Đối với người bệnh bị rối loạn nhịp cần sử dụng máy đo huyết áp dùng tai nghe. Bởi các máy đo tự động sẽ không cho kết quả chính xác khi có rung nhĩ.

- Người được đo huyết áp cần ngồi trên ghế tựa, đúng tư thế theo hướng dẫn của bác sĩ.

- Để chẩn đoán chính xác cao huyết áp, bác sĩ nên đo thêm ở các tư thế nằm, đứng với người cao tuổi hoặc có tiền sử bệnh đái tháo đường...

- Sử dụng băng cuốn chuẩn theo quy định. Quấn băng đủ chặt, bờ dưới của bao đo trên nếp gấp lằn khuỷu 2cm. Đảm bảo máy hoặc mốc 0 của thang đo ngang mức với tim.

- Nếu không sử dụng thiết bị đo tự động, trước khi đo cần xác định vị trí động mạch cánh tay để đặt ống nghe. Bơm hơi thêm 30mmHg sau khi không còn thấy mạch đập. Xả hơi với tốc độ 2-3mmHg/nhịp đập. Huyết áp tâm thu tương ứng với lúc xuất hiện tiếng đập đầu tiên.

- Không nói chuyện khi đo huyết áp đảm bảo kết quả chính xác nhất.

Ngưỡng chẩn đoán cao huyết áp thay đổi tùy thuộc vào từng cách đo của bác sĩ. Khi đo huyết áp tại phòng khám, bác sĩ chẩn đoán cao huyết áp khi lớn hơn hoặc bằng 140/90mmHg.

2. Chẩn đoán cao huyết áp bằng máy Holter

Đây là phương pháp theo dõi huyết áp tự động rất đơn giản và hiệu quả. Holter là phương pháp theo dõi huyết áp tự động, liên tục trong một khoảng thời gian từ 24 - 48 giờ. Thiết bị tự động ghi lại huyết áp trong suốt thời gian đeo máy.

Các dữ liệu huyết áp được lưu trong bộ nhớ dưới dạng băng cassette hoặc ghi kỹ thuật số. Kích thước máy nhỏ gọn giống như Radio Walkman. Người bệnh có thể đeo bên hông khi đi lại hoặc làm việc. Hầu hết các máy ghi đều có nút bấm để đánh dấu thời điểm bệnh nhân xuất hiện triệu chứng.

Chẩn đoán cao huyết áp được áp dụng cho các trường hợp tăng huyết áp thoáng qua. Sử dụng để xác định mối liên hệ giữa các triệu chứng với mức huyết áp. Giúp phát hiện các trường hợp tăng huyết áp không có triệu chứng. Đánh giá hiệu quả điều trị của các loại thuốc. Đồng thời nó góp phần chẩn đoán sớm tăng huyết áp cho người bệnh.

Khi đo huyết áp bằng máy Holter, tình trạng tăng huyết áp được xác định khi chỉ số trung bình ban ngày lớn hơn hoặc bằng 135/85mmHg. Chỉ số huyết áp trung bình ban đêm lớn hơn hoặc bằng 120/70mmHg.

3. Chẩn đoán cao huyết áp tại nhà

Tự đo huyết áp tại nhà cũng là một trong những phương pháp chẩn đoán cao huyết áp được nhiều người áp dụng. Đây là phương pháp đơn giản và thuận tiện giúp bạn theo dõi thường xuyên tình trạng sức khỏe của mình. Đồng thời giúp phòng ngừa bệnh liên quan đến huyết áp và tránh các nguy cơ tai biến.

Theo các chuyên gia, khi bạn bước sang tuổi 30 cần tiến hành đo huyết áp ít nhất mỗi tháng 1 lần. Nếu thấy có dấu hiệu huyết áp cao bạn cần đo nhiều lần hơn. Trong trường hợp bạn thực sự bị cao huyết áp cần tiến hành đo nhiều lần trong ngày.

Khi tiến hành đo huyết áp tại nhà bạn chỉ nên dùng một loại thiết bị duy nhất. Mỗi gia đình chỉ cần một máy đo huyết áp sẽ thuận tiện hơn trong việc kiểm tra sức khoẻ. Các dòng máy đo huyết áp điện tử chạy bằng pin rất tiện dụng. Đồng thời nó cho kết quả chính xác hơn.

Để quá trình chẩn đoán cao huyết áp tại nhà có kết quả chính xác nhất, bạn cần thực hiện đúng quy trình để thu được kết quả đáng tin cậy. Để đo huyết áp tại nhà bạn cần chuẩn bị:

- Máy đo huyết áp. Có thể sử dụng máy đo huyết áp thủy ngân. Máy đo huyết áp đồng hồ cơ học. Hoặc máy đo huyết áp điện tử tùy theo sở thích của bạn. Tuy nhiên máy đo huyết áp điện tử sẽ mang lại kết quả chính xác hơn.

- Nếu sử dụng máy đo huyết áp điện tử bạn cần kiểm tra thiết bị trước khi tiến hành. Đảm bảo thiết bị hoạt động tốt, pin đầy đủ. Nếu sử dụng máy đo huyết áp cơ, cần phải đảm bảo hơi và ống nghe luôn sạch sẽ.

- Băng quấn tay hợp kích cỡ. Giữ tư thế cố định. Tâm trạng ổn định, không lo lắng hoặc kích động. Đồng thời, thư giãn nhẹ nhàng vài phút trước khi đo huyết áp.

- Công đoạn đặt dải quấn của máy đo phải được thực hiện đúng hướng dẫn sử dụng về vị trí, mức độ đóng chặt của dải quấn. Quấn tay trần vì áo chèn có thể làm tăng từ 5 – 50 mmHg.

- Đặt đúng tư thế tay theo hướng dẫn của chuyên viên y tế. Phải có vật phẳng làm chỗ dựa cho cánh tay. Đặt cánh tay ngang với nhịp tim để đảm bảo chỉ số chính xác nhất.

- Ngồi đúng tư thế: Lưng thẳng dựa vào lưng ghế, bàn chân chạm xuống đất, hai chân để song song. Hít thở sâu và bình tĩnh khi đo.

- Vận hành máy đo huyết áp theo hướng dẫn sử dụng.

Khi đo huyết áp tại nhà nếu huyết áp tâm thu trên 135mmHg, nghĩa là bạn đã bị cao huyết áp. Chẩn đoán cao huyết áp tại nhà không có tính năng phát hiện nhịp tim. Do đó, kết quả có thể bị ảnh hưởng nếu nhịp tim của bạn không ổn định. Do đó, tốt hơn hết bạn nên nhờ đến sự trợ giúp của bác sĩ để phát hiện bệnh chính xác hơn.