Biết con thích tiền nên mỗi khi muốn con học bài, chị Đoàn Minh Yến (Quang Trung, Hà Đông) thường dùng tiền để “nhử” con. Muốn con hoàn thành bài văn, chị “treo” 20 nghìn đồng, đọc hết quyển truyện là 50 nghìn đồng, làm hết quyển sách toán nâng cao trong dịp hè là 100 nghìn đồng. Nhìn phần thưởng luôn được quy đổi bằng tiền của mẹ, con chị Yến hào hứng và luôn hoàn thành rất nhanh. Chị Yến rất tâm đắc với cách dụ con học của mình.
Giống như chị Yến, nhiều cha mẹ có thói quen mang tiền, mang quà để yêu cầu con làm việc gì đó như yêu cầu con rửa bát, dọn dẹp nhà cửa,… thậm chí “treo” tiền để con ăn hết phần cơm của mình.
Tiến sĩ Lê Nguyên Phương, chuyên gia tâm lý học đường ở Mỹ cho biết: “Mặc dù hối lộ con sẽ đem lại kết quả tức thời như đứa trẻ sẽ nín khóc, sẽ hoàn thành bài tập sớm… nhưng cha mẹ đang gieo những hạt giống bất hạnh mà cả cha mẹ và con cái sẽ nhận vào một ngày không xa. Hối lộ trẻ sẽ tạo ra một vòng luẩn quẩn giữa việc càng tăng giá trị món đồ hối lộ, chu kỳ và mức độ của những hành vi cần ngăn chặn lại càng gia tăng”.
Theo TS. Lê Nguyên Phương, trong một số trường hợp, việc phân biệt kết quả của việc khen thưởng và hối lộ trẻ không dễ. Phần thưởng thường đến sau khi đứa trẻ hoàn thành một việc mà cha mẹ mong muốn còn hối lộ lại xảy ra khi cha mẹ muốn chấm dứt, thay đổi, hay ngăn ngừa một hành vi không mong muốn xảy ra. Tuy nhiên, kết quả thì tương đối ngắn hạn, còn hậu quả tiêu cực lâu dài là điều chắc chắn.
Khi trẻ được thưởng bằng tiền hay quà, trẻ sẽ không tìm thấy niềm vui tự thân trong việc làm mà chỉ làm để được thưởng và sẵn sàng mặc cả để được phần hối lộ nhiều hơn trong tương lai. Việc treo thưởng sẽ khiến trẻ chú tâm vào phần thưởng nhiều hơn, công việc trở thành chuyện phụ.
Việc treo thưởng khiến trẻ nghi ngờ về tính chất và mức độ thú vị, dễ dàng và thoải mái của công việc như “chắc việc này chán và khó lắm nên mới được hứa cho tiền”. Điều này lại khiến trẻ ngay từ đầu đã có định kiến về tính chất công việc. Ngoài ra, trẻ sẽ tìm cách làm cho nhanh bằng cách gian dối, cẩu thả để sớm nhận được phần thưởng.
Khi muốn con làm gì, cha mẹ có thể đồng hành cùng con. Cùng con dọn phòng, lau nhà… để con thấy được niềm vui trong công việc chứ không nên hối lộ để con chỉ chú tâm vào phần thưởng đó.