Giữ hồn văn hóa Pa Kô qua những đặc sản địa phương

Chúng tôi rất ấn tượng khi đến khu trưng bày văn hóa của đồng bào Bru-Vân Kiều và Pa kô ở vùng cao Quảng Trị và có dịp trao đổi với Hồ Thị Họa My (sinh năm 1987, trú tại xã A Bung, huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị).

Chị Họa My cho hay, chị sinh ra trong một gia đình nghèo, bố mẹ làm nương rẫy nhưng đã cố gắng cho cô ăn học và tốt nghiệp trường ĐH Văn hóa Nghệ thuật Quân đội vào năm 2009. Sau đó, Hồ Thị Họa My trở về quê nhà tiếp tục con đường khởi nghiệp từ chính những nét văn hóa, ẩm thực đặc sắc của đồng bào Pa kô của mình, góp chút công sức vào việc giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc.

Họa My cho hay, sau khi tốt nghiệp đại học, chị trở về quê, bắt đầu những bước đi gập ghềnh trên con đường đã chọn với nhiều vị trí công việc từ nhân viên hợp đồng lao động cấp xã, ít thời gian sau chị xin làm hợp đồng tại Phòng Văn hóa-Thông tin huyện Đakrông. Họa My cho rằng, chính khoảng thời gian này đã cho cô nhiều trải nghiệm thực tế. Đó là những ngày đi đến tận từng nhà của bà con dân bản để tìm hiểu về văn hóa truyền thống, được tận mắt xem bà con dệt thổ cẩm hay chế biến các món ăn. Thêm nữa, mỗi lần tham gia các hội diễn văn nghệ quần chúng, Họa My thấy tự tin, tự hào và rất đam mê, hạnh phúc khi làm biên đạo múa cho những câu hát, điệu múa người Pa Kô…

Họa My tâm sự: "Mỗi lần đi hội diễn, mặc trang phục của đồng bào mình, em rất tự tin và tự hào. Vì vậy đầu tiên em chọn cách giữ gìn nét văn hóa dệt thổ cẩm của bà con". Đó là năm 2015, thông qua các kênh như mạng facebook, Zalo bên lề các hội diễn… Họa My đã giới thiệu về nét đẹp của sản phẩm thổ cẩm thủ công của núi rừng quê mình đến bạn bè khắp nơi cùng những gợi ý trang phục phù hợp.

Khi có đơn đặt hàng, chính tay Họa My đã tự thiết kế mẫu, làm cầu nối đưa sản phẩm của bà con đến tay người tiêu dùng. Họa My âm thầm giúp bà con bán được sản phẩm của mình, và đó cũng là cách sản phẩm truyền thống của bà con được vươn xa hơn. Nhờ Họa My, nhiều hộ dân ở A Bung, Đakrông... có công ăn việc làm đều đặn, thu nhập ổn định, góp phần xóa đói giảm nghèo.

Còn nhớ, khi còn là "chuyên viên" Phòng Văn hóa-Thông tin huyện Đakrông, tranh thủ cuối tuần, Họa My lại lặn lội khắp các bản làng, tìm đến những già làng, trưởng bản, những bậc cao niên để học hỏi cách chế biến các món ăn. Rồi lại tìm nguồn thực phẩm từ rừng, rẫy, suối: Như mật ong rừng, cá mát, nếp than nương rẫy, thịt trâu gác bếp… làm nguyên liệu để chế biến các món đặc sản của núi rừng vùng cao Đakrông. Hiện nay, Họa My là hội viên Hội Doanh nhân trẻ tỉnh Quảng Trị.

Năm 2017, sau khi "được nghỉ" do tinh giảm biên chế, Họa My có dịp đi sâu vào lĩnh vực ẩm thực của đồng bào. Họa My được "bay" nhiều nơi, có dịp thưởng thức nhiều món đặc sản các vùng miền. Về quê, chị nhận thấy các bản làng quê mình cũng có nhiều đặc sản ẩm thực đặc sắc nhưng chưa được quan tâm đúng mức. Thế là Họa My sưu tầm, tìm hiểu, chế biến, giới thiệu, đảm bảo an toàn thực phẩm để chinh phục thực khách khi đặt chân đến miền núi rừng Đakrông trên dãy Trường Sơn này.

"Sau một thời gian, "gian nan cũng lắm…", em đã đưa ra các món đặc sản, như: Măng khô, cá mát suối nướng, cheo cá mát, muối ớt đồng bào, nếp than nương rẫy, thịt trâu gác bếp, rượu men lá Pa Nang, rượu sim… ra thị trường và được chấp nhận. Hiện nay, trong tiến trình xây dựng nông thôn mới, nông thôn kiểu mẫu, em đã đăng ký với ngành chức năng sản phẩm OCOP với món cheo cá, đặc sản vùng cao Đakrông trứ danh…", Họa My cho hay. Đối với Họa My, đây không đơn thuần là khởi nghiệp, kinh doanh mà còn là cách để giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa tốt đẹp của đồng bào mình.