Hồn dân tộc qua ca dao: Khúc hát chân tình trong hành trình đi tìm tình yêu và hạnh phúc

30/11/2021 10:37
Thiếu nữ người Mông ở miền Tây Nghệ An

Thiếu nữ người Mông ở miền Tây Nghệ An

Những câu ca dao, dân ca ca ngợi tình yêu đẹp là một nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Mông nơi miền Tây xứ Nghệ. Mỗi khúc hát chân tình ấy là lời nhắn nhủ với bao người trong hành trình đi tìm tình yêu và vun vén cho hạnh phúc lâu bền.

Miền Tây Nghệ An là địa bàn sinh sống của nhiều dân tộc ít người, trong đó có dân tộc Mông. Người Mông sống chủ yêu trong các bản làng trên núi cao, nơi có khí hậu lạnh. Trong nhiều nét đẹp văn hóa tinh thần của dân tộc Mông, không thể không kể đến một số bài ca dao nói về tình yêu đôi lứa, được thể hiện trong những dịp lễ hội hay là những lúc ru em, ru con.

Đồng bào dân tộc Mông rất yêu lao động, cần cù, chịu thương chịu khó. Chính vì thế, tình yêu của trai gái dân tộc Mông xuất phát từ cuộc sống lao động gắn bó với rẫy nương, bản làng:

..."Gái đẹp không biết làm lanh cũng xấu/ Trai khỏe không biết làm nương cũng hèn..."

Với tư duy trực quan, câu ca dao mộc mạc khẳng định vai trò của con người trong lao động: đã sinh ra là con gái thì phải biết làm lanh (nhanh nhẹn, tháo vát mọi công việc), làm con trai thì phải biết làm nương. Những cô gái đẹp, chàng trai khỏe và siêng năng thì mới được yêu và xứng đáng được hưởng hạnh phúc.

Tình yêu của trai gái dân tộc Mông không chỉ bắt nguồn từ lao động, mà còn được thể hiện trong những dịp lễ hội, đặc biệt là vào mùa xuân. Họ thường diện những bộ trang phục truyền thống thật lộng lẫy, hẹn hò nhau tâm sự, cùng nhau chơi những trò chơi mang tính cộng đồng cao như chơi cù, nhảy múa và uống rượu…

... "Anh ngắt chiếc lá đặt lên môi/ Lá kêu tiếng thật hay/ Em mới nhẹ bước tới đây/ Em mới nhẹ bước tới nơi này..."

Chính nhờ tiếng khèn, điệu sáo quen thuộc, mang đậm đà bản sắc dân tộc mình đã đưa những chàng trai, cô gái đến sự hòa hợp, đồng điệu về tâm hồn. Khi đã tìm được người yêu, tâm đầu ý hợp, cô gái người Mông cũng rất bạo dạn thể hiện tình cảm của mình:

..."Nắm tay em hát lời yêu/ Lòng ước mơ, em chỉ nhớ mình anh..."

Chàng trai thì thẳng thắn và chân thành đáp lại tình cảm của cô gái:

... "Anh mà lấy được em/ Anh sẽ cho em đi trước..."

Hình ảnh người con trai nhường cô gái mình yêu đi trước cho thấy họ hạnh phúc đến nhường nào. Đó cũng là lời hứa chắc chắn cho một cuộc sống vợ chồng luôn đầy ắp yêu thương và đủ đầy vật chất. Tư thế "đi sau" của người đàn ông Mông khẳng định vị trí, vai trò chủ nhân trong gia đình. Họ là người luôn che chở, bảo vệ vững chắc cho mọi thành viên - trước hết là bạn tình, là người vợ mà họ kết tình và nguyện thủy chung đến răng long đầu bạc. Đây cũng là lời hứa cho một cuộc sống vợ chồng ổn định về sau.

Đôi trai gái người Mông ở huyện Kỳ Sơn, Nghệ An cùng chơi trò ném pao

Đôi trai gái người Mông ở huyện Kỳ Sơn, Nghệ An cùng chơi trò ném pao

Tình yêu bắt đầu đơm hoa kết trái khi họ cùng nhau xây dựng kế hoạch cho tương lai. Dù cuộc sống phía trước có muôn vàn khó khăn, vất vả nhưng các chàng trai, cô gái người Mông khi yêu đều ao ước:

..."Giá hai đứa lấy được nhau/ Sẽ cố làm đủ ăn, đủ mặc..."

Với những chàng trai, cô gái dân tộc Mông, tình yêu càng đẹp khi hai người tình nguyện thủy chung:

... "Đôi ta dù ai xấu, đẹp trăm chiều/ Đã nói yêu, một dạ cứ yêu..."

Chẳng kể chi xấu đẹp, khi đã bằng lòng đến với nhau thì không sợ khó, chẳng ngại khổ, son sắt một lòng một dạ.

... "Nếu gầu Mông chết đi/ Hãy làm khóm mai khóm trúc/ Cho tôi làm con bướm, con chim/ Bay đến làm nơi trú ngụ..."

Tình yêu của họ không chỉ quấn quýt, thủy chung khi còn sống, mà ngay cả khi chết đi rồi, vẫn nguyện làm khóm mai khóm trúc, con bướm, con chim… để trọn đời, trọn kiếp được sống và che chở cho người thương.

Những câu ca dao, dân ca ca ngợi tình yêu đẹp của đồng bào Mông nơi miền Tây xứ Nghệ là món ăn tinh thần không thể thiếu, làm nên nét văn hóa đặc sắc. Ngoài ý nghĩa ngợi ca, mỗi khúc hát chân tình ấy còn là lời nhắn nhủ với bao người, đặc biệt là thế hệ trẻ trong hành trình đi tìm tình yêu và vun vén cho hạnh phúc lâu bền.

Ý kiến của bạn
(*) Nội dung bắt buộc cần có

Nhập thông tin của bạn

Phụ nữ là để yêu thương

Phụ nữ là để yêu thương

Không phải vì mùng 8/3 sắp đến mà bài viết này ra đời đâu. Vì Phụ Nữ Là Để Yêu Thương không phải và không thể chỉ là câu để nói mỗi dịp 8/3 hay 20/10. Tôi muốn chính chị em phải nhớ nằm lòng 6 chữ này và sử dụng nó.