Ông Bruno Garnerone (nhà quy hoạch, kiến trúc sư cảnh quan, Giám đốc đại diện của công ty chuyên về cảnh quan Champ Libre Paris, Pháp) là một trong những người tiên phong thiết kế, tạo ra những “khu vườn chung” ở thủ đô Paris. PNVN có cuộc trò chuyện với ông xung quanh xu hướng sân vườn hiện đại.
Vườn công cộng - xu hướng tất yếu của đô thị hiện đại
- Vài năm trở lại đây, người dân Paris rất quan tâm đầu tư đến không gian sinh hoạt ngoài trời?
Đúng vậy, các công viên, khu vườn công cộng ngày càng được tận dụng triệt để. Đây chính là chiếc điều hòa khổng lồ hạ nhiệt khi tiết trời nóng bức, giúp người dân có không gian thư giãn tuyệt vời giữa trung tâm thành phố ồn ào. Bên cạnh các khu vườn công cộng, ở các gia đình, trên tầng mái, ban công, sân thượng, hay các khu đất bỏ hoang của thành phố…, người dân Paris tận dụng tối đa để tạo ra không gian xanh với những vườn hoa quả đủ loại hay các loại rau củ dùng trong sinh hoạt hàng ngày như húng quế, rau mùi, hành lá, cà chua.
Tuy nhiên, ở một thành phố với mật độ vô cùng dày đặc như Paris, không gian là vô cùng hạn chế và hiếm nên không phải ai có thể có cho mình một góc vườn riêng. Chính vì vậy, khái niệm “không gian chung” (espaces partagés) được hình thành ở khắp các quận/thành của Paris để mọi người dân đều được hưởng lợi. Nhờ những khu vườn chung (*jardin partagé), tất cả người dân thành phố đều có cơ hội để thực hiện đam mê trồng trọt.
- Dường như mỗi công trình cảnh quan của thành phố không chỉ như "lá phổi" Paris mà còn có một chức năng quan trọng không kém đó là giảm ngập úng cho thủ đô và tạo môi trường bảo tồn những loài động thực vật quý hiếm?
Chúng tôi luôn đề cao sự đổi mới trong mỗi dự án. Bằng cách đặt ra trong mỗi dự án một tiêu chuẩn sinh thái nhất định, việc lựa chọn cây trồng luôn đảm bảo phù hợp với khí hậu vùng miền, tuy nhiên vẫn phải duy trì tốt giá trị về mặt thẩm mỹ trong thiết kế đương đại.
Champ Libre là đơn vị đầu tiên xây dựng những bức tường đá thô ở Paris, tạo dựng khu vườn mang phong cách Địa Trung Hải trong một phần tổng thể của công viên La Villette. Nơi đây không chỉ đơn thuần là địa chỉ đón tiếp mọi gia đình và trẻ em yêu thiên nhiên ở Paris, mà còn thu thập toàn bộ nước mưa từ những toà nhà xung quanh làm giảm sự ngập úng trong điều kiện thời tiết không thuận lợi.
Nằm tại quận 20 của Paris, với tên gọi “khu vườn Hành khách” (Les jardins passagers), tất cả cảnh quan, môi trường sống ở đây tạo nên một tổng thể thực vật phong phú về màu sắc, giúp cho người dân đô thị có được cảm giác hoà mình với thiên nhiên, thân thiện với nông nghiệp. Chính nhờ khu vườn này mà những người dân có cơ hội thấy lại những loài động thực vật quý hiếm hay đã mất tích từ lâu ở Paris, như các loài ong, bướm, chim chóc đã vắng bóng bấy lâu tại thủ đô.
- Bên cạnh những khu vườn chung, tạo nên những khu vườn nhỏ xinh trong gia đình là xu thế đang rất được ưa chuộng ở mọi quốc gia. Theo ông, yếu tố tiên quyết cho sự thành công đối với một dự án cảnh quan vườn trên mái hay sân thượng là gì ?
Trước hết, phải đảm bảo một kết cấu chịu lực tuyệt vời, chắc chắn rằng mái nhà hoặc sân thượng có thể hỗ trợ trọng lượng của lớp kĩ thuật và đất trồng. Sau đó, bạn phải chọn các loại cây phù hợp hay có thể thích nghi với khí hậu nơi sống. Khi thiết kế, phải đảm bảo rằng nền đất có thể giữ lại nước hoặc ngược lại rất thoát nước, tùy theo tính chất vườn cây mà bạn muốn hay khí hậu nơi bạn ở.
Bên cạnh đó, kiến thức thực vật là vô cùng cần thiết để tạo ra một liên kết chặt chẽ với các loại cây trồng.
Thích biểu tượng cây tre và giấc mơ một khu vườn đậm chất Việt Nam
- Được biết ông đã từng có thời gian ở Việt Nam, điều gì ở đất nước tôi để lại ấn tượng trong ông?
Tôi đã từng dành vài tháng để khám phá thiên nhiên, đất nước, con người Việt Nam. Khi trở lại Pháp, tôi rất nhớ những cây phong lan treo trên ban công nhà của mình và những khi đi bộ bên kênh nước ở những khu vườn đầy hoa trái miền Tây Nam bộ.
Tôi từng mơ ước một ngày thỏa đam mê tạo ra một khu vườn ở Việt Nam. Đó sẽ là một không gian đầy hoa trái quanh năm với việc tận dụng các bí quyết mang tính truyền thống của người Việt Nam trong việc làm vườn.
Tôi thích biểu tượng cây tre của đất nước xinh đẹp này cũng như cách mà người dân Việt Nam sử dụng nó trong mọi khía cạnh của cuộc sống. Bên cạnh hình ảnh cây tre là bóng dáng thú vị, đặc trưng của các kênh nước, ao hồ mà tôi thấy tại mọi vùng miền quê hương Việt Nam. Chỉ cần bấy nhiêu điều thôi cũng đã đủ tạo ra những không gian tuyệt vời mang đậm chất Việt trong ngôi nhà thiên nhiên thế giới.
| *Jardin partagé - "Khu vườn chung" là một khái niệm hoàn toàn mới mẻ ở Việt Nam. Đây được hiểu là một không gian xanh được canh tác và chăm sóc bởi một nhóm dân cư, hay cũng có thể là tập hợp các cơ quan công ty, tổ chức hoạt động gần nhau (trường học, bệnh viện, v.v ...). Đó là một không gian hoàn toàn mở nhằm thúc đẩy đam mê trồng trọt của người dân đô thị, đồng thời tăng cường sự giao lưu giữa các thế hệ và các nền văn hóa trong một khu vực dân cư đô thị. Trong bối cảnh “đất chật người đông”, sở hữu một mảnh vườn riêng là không hề đơn giản thì “Khu vườn chung” là xu hướng của các khu đô thị mới trên thế giới. |