Mắt bị khô và mỏi: Nguyên nhân, biểu hiện và cách khắc phục

Mắt bị khô và mỏi là một trong những vấn đề thường xảy ra nhất trong các vấn đề thường gặp ở mắt. Trong hầu hết các trường hợp, mắt bị khô và mỏi thường chỉ là một dấu hiệu nhẹ và có thể được xử lý tương đối dễ dàng, tuy nhiên nếu không được xử lý đúng cách và kịp thời thì chúng cũng có thể gây nên những hậu quả lâu dài khác nhau đến sức khỏe. 

Do đó, phát hiện và xử lý sớm tình trạng khô và mỏi mắt chẳng những giúp cải thiện các triệu chứng khó chịu trên mà còn giúp hạn chế các nguy cơ mà chúng có thể gây nên cho đôi mắt.

1. Nguyên nhân gây mắt bị khô và mỏi

Chúng ta cần biết rằng, ở điều kiện sinh lý bình thường thì bề mặt của nhãn cầu luôn sẽ được phủ bởi một lớp màng phim nước mắt do tuyến lệ tiết ra, được dàn đều lên bề mặt nhãn cầu nhờ động tác chớp mắt. 

Lớp màng phim nước mắt này có tác dụng chủ yếu là giữ độ ẩm cho bề mặt nhãn cầu, giúp bề mặt của nhãn cầu luôn trơn láng, ngoài ra nó còn góp một phần trong việc cung cấp dinh dưỡng nuôi dưỡng giác mạc. Khi vì lý do nào đó mà lớp màng phim nước mắt bị bay hơi quá nhanh, hoặc tuyến lệ tiết quá ít nước mắt, do tác dụng phụ của thuốc,... sẽ khiến bề mặt nhãn cầu bị khô và khi này chúng ta có cảm giác mắt bị khô.

Ngày nay, do sự thay đổi về cách thức làm việc và sinh hoạt so với trước kia mà yêu cầu sử dụng mắt của con người ngày càng tăng lên khi liên tục phải tiếp xúc với các loại văn bản, máy tính, điện thoại,... Điều này khiến mắt của chúng ta phải hoạt động quá nhiều và gây nên tình trạng quá tải cho mắt, khiến mắt có cảm giác bị mỏi.

Hơn thế nữa, việc sử dụng các thiết bị công nghệ như máy tính, điện thoại, TV, sách báo,... cũng khiến động tác chớp mắt của chúng ta diễn ra ít hơn. Vì vậy, nước mắt ít được dàn đều lên bề mặt nhãn cầu hơn, thời gian giữa hai lần chớp mắt kéo dài hơn nên nước mắt bị bay hơi nhiều hơn. Điều này khiến cho mắt càng ngày càng dễ bị khô mắt hơn.

Vì thế, cùng với sự thay đổi trong công việc, sinh hoạt thì khô mắt và mỏi mắt càng ngày càng trở thành vấn đề phổ biến hơn so với trước kia.

Đọc thêm: 

Thuốc nhỏ mắt điều trị viêm kết mạc (đau mắt đỏ): Nên dùng khi nào? Cần lưu ý gì? 

Bệnh viêm kết mạc do virus (đau mắt đỏ do virus) là gì? Đau mắt đỏ do virus có uống thuốc kháng sinh được không?

2. Biểu hiện của mắt bị khô và mỏi

Mắt bị khô và mỏi khi xảy ra thường rất dễ phát hiện, các triệu chứng của hai tình trạng này chủ yếu đều là các triệu chứng chủ quan mà người bệnh cảm nhận, chẳng hạn như:

- Triệu chứng khô mắt: Người bệnh cảm thấy mắt dường như khô, không có hoặc có rất ít nước mắt, khi chớp mắt thấy mí mắt dính vào bề mặt của nhãn cầu và động tác chớp mắt diễn ra kém trơn chu như bình thường, đôi lúc có thể có cảm giác xốn cộm tại mắt hoặc rát mắt nếu dụi mắt nhiều, hoặc phần củng mạc mắt có thể đỏ lên,...

- Triệu chứng mỏi mắt: Những triệu chứng như mắt nhìn mờ đi, cảm giác nhức ở mắt nhất là khi phải tập trung vào một vật nhất định, đau đầu, mỏi cổ, hoặc đôi lúc có thể chảy nước mắt giàn giụa,... là những triệu chứng thường gặp khi bị mỏi mắt.

3. Mắt bị khô và mỏi có nguy hiểm không?

Trong hầu hết các trường hợp, nếu mắt bị khô và mỏi là do chế độ sinh hoạt, làm việc chưa hợp lý gây nên thì đa phần sẽ không quá nguy hiểm cho người mắc nếu nếu chỉ mới xảy ra. Thường thì khi này mắt bị khô và mỏi sẽ chỉ gây ảnh hưởng đến cảm giác của người mắc, khiến người mắc cảm thấy khó chịu, chất lượng công việc và sinh hoạt bị ảnh hưởng.

Tuy nhiên, nếu về lâu dài mà mắt bị khô và mỏi không được khắc phục thì sẽ có thể gây nên các tổn thương trên bề mặt nhãn cầu do sự tăng ma sát giữa mi mắt với nhãn cầu, giảm nuôi dưỡng giác mạc,... Hậu quả nghiêm trọng có thể gây giảm thị lực của người bệnh.

Còn đối với các trường hợp bị khô mắt và mỏi mắt do nguyên nhân bệnh lý như các bệnh lý liên quan đến tuyến lệ,... thì hậu quả của chúng thường trầm trọng hơn và nhanh chóng chuyển biến xấu hơn so với trường hợp mắt bị khô và mỏi do chế độ sinh hoạt và làm việc.

4. Cách khắc phục tình trạng khô mắt và mỏi mắt

Để giảm thiểu các ảnh ưởng của mắt bị khô và mỏi lên chất lượng cuộc sống, cũng như ngăn chặn các tác động lâu dài của hiện tượng này lên mắt thì cần phải áp dụng sớm và đúng cách các biện pháp thích hợp.

- Khi mắt bị khô và mỏi, nhất là khi thường xuyên xảy ra hay lặp lại thì cần phải đi thăm khám tại cơ sở y tế để đánh giá và tìm kiếm nguyên nhân là do bệnh lý hay do chế độ sống gây nên để có hướng xử trí thích hợp.

- Nếu mắt bị khô và mỏi do các nguyên nhân bệnh lý, cần điều trị ngay bệnh lý nguyên nhân theo đúng chỉ định của bác sĩ.

- Nếu mắt bị khô và mỏi do chế độ sinh hoạt và làm việc bất hợp lý thì cần phải áp dụng các biện pháp thay đổi thích hợp như sử dụng thuốc nhỏ mắt, đeo kính bảo vệ mắt, tránh dụi mắt, giữ khoảng cách từ mắt đến màn hình hoặc sách vở hợp lý, cho mắt nghỉ ngơi sau mỗi khoảng thời gian làm việc nhất định và áp dụng các bài massage mắt để giúp mắt thư giãn, bổ sung các loại thực phẩm tốt cho mắt trong chế độ dinh dưỡng,...

5. Lưu ý khi sử dụng thuốc nhỏ mắt khi mắt bị khô và mỏi

Các loại thuốc nhỏ mắt cho người bị mỏi mắt và khô mắt ngày càng được dùng phổ biến bởi chúng có khả năng làm dịu đi nhanh chóng cảm giác khô và mỏi tại mắt. 

Đọc thêm:

Các biện pháp chống mỏi mắt khi ngồi máy tính và đọc sách

Tuy nhiên, nếu không được sử dụng đúng cách thì chính những loại thuốc nhỏ mắt này lại có thể trở thành nguyên nhân gây hại cho mắt, khiến mắt dễ bị kích ứng, làm nặng nề hơn các rối loạn bài tiết nước mắt, viêm kết mạc,... Do đó, cần lưu ý một số điều sau đây khi dùng thuốc nhỏ mắt chống khô và mỏi mắt:

- Sử dụng thuốc nhỏ mắt theo đúng chỉ định của bác sĩ về chủng loại, liều lượng.

- Chỉ sử dụng khi mắt thật sự bị khô và mỏi, nếu các biểu hiện đã thuyên giảm thì nên ngưng sử dụng ngay. Không được lạm dụng các loại thuốc nhỏ mắt trên với mục đích dự phòng khô và mỏi mắt.

- Khi sử dụng thuốc nhỏ mắt, cần đảm bảo thực hiện đúng kỹ thuật, tuân thủ các yêu cầu về vệ sinh để tránh khiến mắt bị nhiễm khuẩn.

- Tuyệt đối không sử dụng chung thuốc nhỏ mắt với người khác.

- Sau khi đã mở nắp lọ thuốc, chỉ sử dụng lọ thuốc trong thời gian quy định mà nhà sản xuất đã hướng dẫn.

- Nếu phát hiện bất cứ tình trạng bất thường nào xảy ra sau khi sử dụng thuốc nhỏ mắt cần phải dừng thuốc và báo với bác sĩ để được hướng dẫn xử lý đúng cách.

Qua đây có thể thấy rằng, mắt bị khô và mỏi dù không phải là các vấn đề quá nghiêm trọng nhưng lại có thể gây nên nhiều ảnh hưởng đến đời sống của người mắc. Do đó, cần có biện pháp dự phòng và xử lý đúng cách khi mắt bị khô và mỏi xảy ra để hạn chế thấp nhất các tác động xấu mà nó gây nên.