Nhớ mùa lúa re

Quê tôi thuộc vùng đồng chiêm chũng, không có những cánh đồng thẳng cánh cò bay mà chỉ là những xứ đồng nhỏ. Ở vùng bán sơn địa này, người dân chỉ cấy được một vụ Chiêm xuân. Nhớ cách đây gần 30 năm, cũng vào dịp tháng 6, tháng 7 dương lịch khi vụ lúa chiêm đã được gặt thì chỉ sau chục ngày là những ngọn lúa xanh mướt trồi lên từ gốc rạ. Đó là nơi lý tưởng để tụi trẻ chúng tôi chăn bò. Và điều làm chúng tôi ngạc nhiên là khi bò ăn không xuể thì những ngọn lúa xanh hôm nào đã trổ bông và thành những hạt lúa chắc mẩy. Tôi ngắt một nắm về khoe mẹ. Mẹ bảo, đó là loại lúa tái sinh mà quê tôi hay gọi là lúa re.

Thế là tụi trẻ có thêm niềm vui nhỏ đó là bên cạnh việc chính là chăn bò, thì đứa nào cũng đeo theo một cái sọt được đan bằng tre và một con dao nhỏ đi lựa từng bông lúa chín. Chúng tôi cứ thế cần mẫn bất chấp cả cái nắng của mùa hè, những bông lúa tuy nhỏ nhưng hạt lại chắc roi. Vài ba buổi thế là tôi đã được một đống lúa con con. Về nhà, tôi lại tích cực lấy chân vò từng đống nhỏ được những hạt thóc vàng ươm. Tôi đã hì hục cả buổi trưa để vò, phơi khô rồi sàng sảy. Mẹ để riêng cho tôi một cái thùng nhỏ để tôi cất những hạt lúa mà tôi kiếm được bằng chính sức lao động của mình.

Ngày ấy, tôi nhớ nhà cô Hoa gần nhà tôi chỉ có hai mẹ con, ruộng ít nên cô và cái Nụ thường tranh thủ dậy thật sớm, đem theo bao tải đi ngắt lúa ở những ruộng xa hơn, đến chiều mới về, gánh theo 2 tải lúa được lèn thật chặt. Tôi và mẹ lại sang nhà cô, tranh thủ vò giúp. Chịu khó gom góp thế mà cô Hoa cũng thu được hơn 2 tạ lúa re, do là lúa ở nhiều loại ruộng khác nhau nên cơm lúa re tuy không nở bằng lúa chính vụ nhưng hạt cơm cũng trắng và thơm. Từng đó cũng đủ làm ấm lòng những nhà có hoàn cảnh khó khăn, bớt đi những bữa cơm độn màu. Thời gian qua đi, người dân quê tôi đã biết áp dụng khoa học kỹ thuật, thâm canh tăng vụ, tăng năng suất, đời sống người dân ngày càng được nâng cao. Giờ đây, những buổi chiều sau giờ làm việc, tôi đưa tụi nhỏ đi thả diều ở cánh đồng làng, vô tình dẫm lên những bông lúa re mà không thấy ai còn đi ngắt nữa. Bỗng nhiên bao kỷ niệm ùa về. Trong làn gió mát, tôi như thấy các bạn thuở xưa vẫn đang cười hồn nhiên, vai đeo sọt lúa chín vàng.