Chỉ số gan bất thường cảnh báo điều gì?

1. Nồng độ bilirubin cao

Bilirubin là chất hình thành do sự phá vỡ các tế bào hồng cầu trong cơ thể. Gan có thể lọc bilirubin và đào thải qua phân. Chỉ số bilirubin trong máu tăng, có thể chứng tỏ gan hoạt động không hiệu quả. Chỉ số gan bất thường là khi nồng độ bilirubin cao hơn 0.2 – 1.0 mg/dL hay 3.4- 17.1 μmol/L.

Chỉ số gan bất thường, nồng độ bilirubin tăng có thể cảnh báo:

- Gan vẫn bình thường nhưng không thể đào thải kịp bilirubin do các tế bào máu bị phá vỡ quá nhiều và nhanh. Nguyên nhân gây ra tình trạng này thường là do hội chứng Gilbert, Haemolysis, bệnh tan máu bẩm sinh, bệnh cầu thận di truyền, nhiễm trùng nặng,...

- Gan hoặc ống dẫn mật bị tổn thương nên gặp vấn đề trong bài tiết bilirubin. Nguyên nhân gây ra tình trạng này thường là do tắc nghẽn ống mật, mắc một số bệnh tự miễn ảnh hưởng đến bài tiết mật, hội chứng Dubin-Johnson, phản ứng với một số loại thuốc như thuốc huyết áp, hormone, kháng sinh, thuốc chống trầm,...

2. Hàm lượng albumin thấp

Albumin là protein chính trong huyết thanh. Tổn thương sẽ làm gan giảm khả năng sản xuất albumin. Chỉ số gan bất thường là khi lượng albumin dưới 3g/dl. Hàm lượng albumin thấp có thể là do:

- Bệnh gan nặng.

- Dinh dưỡng kém.

- Cơ thể kém hấp thu protein (ví dụ, trong bệnh Crohn hoặc bệnh celiac ).

- Các bệnh lý mất protein (ví dụ, viêm ruột nặng hoặc nhiễm trùng như bệnh tả).

- Mất protein thông qua các vấn đề về thận (ví dụ, hội chứng thận hư ).

Đôi khi nồng độ Albumin giảm khi mang thai, do máu của bạn loãng hơn. Chỉ số gan bất thường, hàm lượng albumin cao thường là do chế độ ăn rất giàu protein, như ở người tập thể hình, hoặc do thiếu chất lỏng trong cơ thể (mất nước), khi máu đặc hơn.

3. Tổng protein gan

Gan sản xuất các protein như albumin và globulin. Đo tổng protein gan có thể phản ánh tình trạng bệnh gan khá rõ nét. Mức tổng protein gan tăng cao khi bệnh nhân bị:

- Viêm gan mạn tính hoặc viêm gan do rượu.

- Mắc các điều kiện khác ngoài gan làm tăng globulin (như u tủy ) và các điều kiện liên quan đến hoạt động quá mức của hệ thống miễn dịch (như nhiễm trùng nặng và bệnh viêm mãn tính).

Nồng độ protein tổng thấp đôi khi có thể được nhìn thấy trong bệnh gan nặng, trong tình trạng mất protein nghiêm trọng (như bỏng rộng) và suy dinh dưỡng nặng.

4. Nồng độ ALT và AST tăng là chỉ số gan bất thường cảnh báo bệnh gan

Những chất này còn được gọi là transferase, là những enzyme có chức năng trao đổi axit amin. Nồng độ ALT và AST có xu hướng tăng cao trong bệnh gan và viêm gan. Chỉ số gan bất thường là khi nồng độ ALT và AST trong máu vượt quá 40 U/L.

Nguyên nhân khiến ALT và AST tăng nhẹ:

- Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (nguyên nhân phổ biến nhất).

- Nhiễm viêm gan C mãn tính.

- Bệnh celiac.

- Haemochromatosis (một tình trạng di truyền có xu hướng xảy ra ở độ tuổi 40 hoặc 50).

- Viêm gan tự miễn.

Nguyên nhân khiến ALT và AST tăng đáng kể:

- Viêm gan do rượu cấp tính.

- Virus (viêm gan A, viêm gan B, viêm gan C, viêm gan D hoặc viêm gan E). Viêm gan A và B có xu hướng tăng mạnh nhất.

- Viêm gan tự miễn nặng.

- Viêm gan mạn tính và xơ gan .

5. Thời gian prothrombin (PT) bất thường

PT là một phần của các xét nghiệm chức năng gan tiêu chuẩn. PT đo khả năng đông máu để ngăn chặn chảy máu. Thời gian trung bình để tạo ra 1 cục máu đông là 9-11 giây. Các điều kiện làm kéo dài PT, khiến chỉ số gan bất thường bao gồm:

- Bệnh gan cấp tính và nặng (bao gồm suy gan và quá liều paracetamol nặng).

- Sử dụng thuốc chống đông máu.

6. Nồng độ GGT cao

Nồng độ Gamma-glutamyltransferase (GGT) tăng trong hầu hết các bệnh về gan. Nguyên nhân gây chỉ số gan bất thường này là do:

- Nguyên nhân phổ biến nhất là uống nhiều rượu, vượt mức gan có thể xử lý. Mức GGT có thể gấp 10 lần bình thường. Sự gia tăng GGT là một dấu hiệu gan của bạn đang bị căng thẳng và có nguy cơ bị tổn hại bởi rượu.

- GGT tăng lên gấp 2-3 lần giới hạn trên của bình thường trong bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) .

- GGT tăng ở một số bệnh nhân bị bệnh gan mạn tĩnh, tổn thương ống mật, viêm gan C mãn tính.

- Chỉ số gan bất thường, GGT tăng do ảnh hưởng bởi một số loại thuốc.

Xét nghiệm này rất nhạy cảm, mặc dù nó cũng tăng lên trong một số tình trạng về tim, phổi và thận.