Chọn thức ăn, nấu nướng an toàn cho bệnh nhân ung thư

Ung thư và điều trị ung thư có thể làm yếu hệ thống miễn dịch của cơ thể do gây ảnh hưởng tới các tế bào máu bảo vệ cơ thể chống lại bệnh và mầm bệnh. Kết quả là cơ thể không thể chống lại nhiễm trùng, những tác nhân lạ và bệnh tật như là cơ thể khỏe mạnh được.

Trong suốt quá trình điều trị ung thư, sẽ có những thời điểm cơ thể bạn không có khả năng tự bảo vệ. Trong lúc hệ thống miễn dịch đang được hồi phục, bạn có thể được khuyên là cố gắng tránh tiếp xúc với mầm bệnh có thể gây ra nhiễm trùng.

Những mẹo chế biến đồ ăn

• Rửa tay bạn với nước ấm, nước xà phòng trong khoảng 20 giây trước và sau khi làm thức ăn, cũng như trước và sau khi ăn.
• Ướp lạnh thực phẩm hoặc trữ ở dưới 4,4oC.
• Giữ nóng với thức ăn nóng (ở hơn 60oC) và thức ăn lạnh (ở dưới 4,4oC).
• Thịt sống, cá hoặc thịt gia cầm ở trong lò vi sóng hoặc ướp lạnh nên để trên đĩa, khay để tránh nước từ thịt nhỏ giọt ra. Không để thịt sống ở nhiệt độ phòng.
• Thức ăn được ướp lạnh lấy ra phải ăn ngay không nên trữ lạnh lại lần nữa.
• Thức ăn dễ ôi thiu trữ trong tủ lạnh trong khoảng 2 giờ. Trứng và kem và những thức ăn có nước xốt mayonnaise không nên để bên ngoài tủ lạnh quá 1 giờ.
• Rửa trái cây, rau dưới vòi nước chảy trước khi gọt vỏ hoặc cắt chúng. Không sử dụng xà phòng, chất tẩy rửa, dung dịch tẩy trắng clo hoặc chất rửa thương phẩm. Sử dụng thiết bị rửa rau sạch, chà rửa các loại củ quả có vỏ dày, bề mặt nhám hoặc gọt, bóc vỏ (đối với các loại dưa, khoai tây, chuối,…..) hoặc bất kỳ thứ gì làm sạch bùn đất của hoa quả.
• Rửa các loại thực phẩm có lá hoặc lá rau 1 lần dưới vòi nước đang chảy.
• Salad đã được đóng gói, rau trộn và những rau khác thậm chí đã được đóng nhãn mác là đã được rửa sạch cũng nên rửa lại dưới vòi nước đang chảy, nên sử dụng rổ có mắt lưới nhỏ sẽ tiện lợi hơn khi rửa.
• Không nên ăn mầm rau sống.
• Loại bỏ những rau quả bị mốc hoặc bị chảy nhớt.
• Không mua những loại thức ăn đã bị cắt ở những cửa hàng tạp phẩm (chẳng hạn như chanh, cải bắp).
• Rửa nắp, can đựng thực phẩm với xà bông và nước trước khi mở nắp.
• Sử dụng những loại dụng cụ bếp khác nhau cho việc khuấy và nếm chúng trong lúc nấu ăn. Không nếm đồ ăn (hoặc cho phép người khác nếm chúng) với bất kỳ dụng cụ nào mà đang dùng để nấu đồ ăn.
• Không dùng trứng đã bị rạn vỏ.
• Loại bỏ những thực phẩm mà trông khác lạ hoặc có mùi lạ. Đừng bao giờ nếm thử chúng.

Tránh lây nhiễm chéo

• Sử dụng dao sạch để cắt những thực phẩm khác nhau.
• Khi ướp lạnh thịt sống nên để cách ly với thực phẩm chín.
• Thức ăn nên được phân loại và trữ trong những kệ (hộp). Thịt sống nên được trữ trong ngăn với nắp cứng.
• Rửa khay, kệ, nắp cứng với nước nóng, nước xà phòng hoặc bạn có thể dùng dung dịch làm sạch được pha với tỷ lệ (1 phần dịch tẩy trắng và 10 phần nước). Khăn khử trùng cũng có thể được dùng để khử trùng xung quanh bề mặt vật liệu trữ thực phẩm.
• Khi nướng, luôn luôn sử dụng đĩa sạch cho thịt nướng.

Nấu ăn đúng cách

• Đặt dụng cụ đo nhiệt độ thịt ở phần giữa dày nhất của thực phẩm để kiểm tra độ chín của thức ăn. Kiểm tra độ chính xác của nhiệt kế bằng cách đặt trong nước sôi và nếu chuẩn xác nó sẽ báo 100oC.
• Nấu thịt cho tới khi nó không còn màu hồng nữa và nước thịt sạch. Chỉ có 1 cách để biết chắc chắn rằng thịt đã được nấu ở đúng nhiệt độ là sử dụng 1 cái nhiệt kế. Thịt nên được nấu ở 71,1oC và thịt gia cầm ở 82,2oC.
  

 Nấu bằng lò vi sóng 

• Nên lật thức ăn 1 lần hoặc 2 lần trong quá trình nấu nếu không có 1 cái lò nướng quay tự động. Điều này giúp ngăn những điểm lạnh trong thực phẩm nơi vi khuẩn có thể sinh sống (tồn tại).

• Sử dụng nắp hoặc bọc nhựa có thông hơi một cách cẩn thận đối cho việc trữ nóng. Khuấy thường xuyên trong suốt quá trình làm nóng lại. 

Mua sắm ở cửa hàng tạp phẩm

• Kiểm tra ngày tháng (ngày bán, ngày sử dụng) của thực phẩm. Chỉ lấy những sản phẩm tươi nhất.

• Kiểm tra ngày đóng gói trên thịt sạch, thịt gia cầm và đồ hải sản. Không mua những thực phẩm đã hết hạn.  

• Không dùng những can bị hư, bị phồng, gỉ sét hoặc bị lõm sâu. Chắc chắn rằng những thực phẩm được đóng gói thích hợp.

• Chọn những loại hoa quả không có vết bẩn.

• Không ăn thức ăn ngay tại cửa hàng. Trong tiệm bánh mỳ, tránh không được trữ lạnh lại kem, bánh ngọt chứa sốt và bột.

• Không ăn thức ăn tự phục vụ hoặc phục vụ cho nhiều người.

• Không ăn sữa chua và kem từ máy bán làm kem tự phục vụ.

• Không ăn những mẫu thức ăn thử miễn phí.

• Không sử dụng những quả trứng bị rạn nứt hoặc không được trữ lạnh.

• Lấy những thực phẩm được trữ lạnh ngay trước thời điểm tính tiền (chuẩn bị về) ở cửa hàng tạp hóa đặc biệt là trong những tháng mùa hè.

• Trên đường về bảo quản lạnh những thức ăn đúng cách. Không bao giờ để thực phẩm trong xe ô tô nóng.  

Khi đi ăn hiệu

• Ăn sớm để tránh quán lúc đông khách.

• Yêu cầu những món sạch trong những nhà hàng bán đồ ăn nhanh.

• Yêu cầu những gia vị sạch được đóng gói dùng một lần, và tránh những gia vị dùng chung tự phục vụ cho nhiều người.

• Không ăn những thực phẩm có nguy cơ rủi ro cao, bao gồm những quầy salad, thức ăn ngon chế biến sẵn, tiệc đứng và những bữa ăn với nhiều món nóng (nguội), món ăn bất kỳ, và thức ăn lề đường từ người bán dạo.

• Không ăn hoa quả sống khi ăn bên ngoài.

• Yêu cầu nước ép hoa quả đã được khử trùng. Tránh những nước ép hoa quả trong nhà hàng.

• Chắc chắn rằng những dụng cụ được để trên khăn ăn hoặc khăn trải bàn sạch hoặc miếng vải để lót bàn hơn là để trên bàn.

• Yêu cầu cho một số lượng lớn và tự đặt thức ăn lên hơn là nhờ người phục vụ làm, nếu bạn muốn giữ những thức ăn thừa.  

Biên dịch, hiệu đính: ThS. Phạm Thị Nhi và BS. Cao Thu Hà