Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư sinh năm 1920 tại xã Thanh Chi, huyện Thanh Chương, Nghệ An. Ngày nhỏ, ông suýt mấy lần bỏ học vì nhà quá nghèo. Vừa học, ông vừa tranh thủ dạy kèm để được nhà người ta nuôi cơm ăn học.
Ông đặc biệt mê môn lịch sử và ước mơ viết sách lịch sử được nhen nhóm trong ông khi biết đến cuốn Việt Nam sử lược của Trần Trọng Kim. Năm 23 tuổi, ông viết truyện dài cho thiếu nhi với tựa đề Nguyễn Xí.
Tác phẩm viết về vị tướng khai quốc công thần này được đăng trên báo Truyền bá ra ngày 10/6/1943.
Từ tác phẩm đầu tay được đón nhận, Nguyễn Đình Tư tiếp tục viết, xuất bản các cuốn Thù chồng nợ nước về cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, truyện xã hội Dì ghẻ con chồng và Nguồn sống, truyện cổ tích Vàng trong miệng đá…
Đến những năm 1960-1970, ông hoàn thành các cuốn Non nước Phú Yên, Non nước Khánh Hòa, Non nước Ninh Thuận - Phan Rang, Non nước Quảng Trị…
Khoảng cuối những năm 1970, kinh tế khó khăn, Nguyễn Đình Tư phải làm nghề sửa chữa xe đạp để mưu sinh. Những khi vắng khách, ông lại suy nghĩ về việc viết tiểu thuyết lịch sử.
Không có thời gian đi thư viện, sách cũ trong nhà cũng đã bán đi lấy tiền mua gạo sống qua ngày, ông chỉ còn cách ngồi nhớ và hệ thống lại những cuốn sách đã đọc, những tư liệu đã ghi chép lại… để viết nên bản thảo Loạn 12 sứ quân. Bộ tiểu thuyết dày 6 tập này được xuất bản lần đầu vào năm 1990.
Tính đến nay, sau hơn 80 năm bền bỉ viết, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư đã có khoảng 60 đầu sách được xuất bản.
Nhiều công trình của ông đã nhận được giải thưởng cao như cuốn Từ điển địa danh hành chính Nam Bộ - giải Bạc Sách hay của Hội Xuất bản Việt Nam năm 2009, Chế độ thực dân Pháp trên đất Nam Kỳ (1859-1954) - giải A Giải thưởng Sách Quốc gia năm 2018…
Mới đây là bộ sách "Gia Định - Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh: Dặm dài lịch sử (1698-2020)" được trao giải A Giải thưởng Sách Quốc gia năm 2024.
Ở tuổi 104, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư khiến nhiều người phải ngưỡng mộ vì sức khỏe và sự minh mẫn của mình. Ông có thể làm việc 8 tiếng mỗi ngày, sử dụng máy tính thành thạo để nghiên cứu và soạn thảo văn bản mà không cần đeo kính.
Dịp ra Hà Nội tham dự Lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gia 2024, ông lựa chọn đi tàu hỏa từ Thành phố Hồ Chí Minh cùng con trai để được ngắm trọn vẻ đẹp quê hương đất nước.
Theo tiết lộ của tác giả, ông rất chú trọng việc tập luyện, giữ gìn sức khỏe. Ông tuân thủ việc ăn uống điều độ, nhai kỹ, không nghiện rượu, thuốc lá, cà phê. Điều quan trọng hơn hết, đó là ông luôn giữ cho mình một tinh thần lạc quan, vui vẻ.
"Làm người đã là hạnh phúc nên phải bảo vệ, tập luyện giữ sức khỏe, sống vui, phục vụ Tổ quốc, góp phần đem lại lợi ích cho xã hội", ông bày tỏ.
Lần thứ hai được nhận giải A Giải thưởng Sách Quốc gia, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư rất hạnh phúc. Ông nói đó là động lực để ông tiếp tục nghiên cứu và viết.
"Tôi dự định viết thêm 10 cuốn sách, liên quan đến thành ngữ, tục ngữ ở các địa phương", ông cho biết. Trí tuệ uyên thâm, sâu rộng và sự bền bỉ cống hiến, tâm huyết của ông khiến nhiều người nể phục.
Bản quyền thuộc phunuvietnam.vn