Hàng trăm hộ dân ở huyện Quốc Oai (Hà Nội) không được cấp sổ đỏ: Người dân thiệt thòi, chính quyền cũng gặp khó

Có nhà nhưng không thể ở

Nằm bên đường quốc lộ 21 (Hòa Lạc - Xuân Mai), ngôi nhà xuống cấp nghiêm trọng của gia đình bà Quý Thị Quy (75 tuổi, ở thôn Long Phú, xã Hòa Thạch, huyện Quốc Oai) lạc lõng giữa những dãy nhà cao tầng khang trang. 

Nhà bà Quy được xây từ năm 1980 nay tường đã đổ, mái cũng rụng phân nửa. Hơn một năm về trước, bà Quy đành dọn hết đồ đạc để về ở nhà con trai út Nguyễn Văn Thành. Nhà bà Quy bỏ hoang từ đó và nay được một người dân trưng dụng làm chỗ để cốp pha, vật liệu xây dựng.

"Đã nhiều lần gia đình đề đạt nguyện vọng với chính quyền để xây nhà nhưng không được đồng ý. Vì đất không có sổ đỏ nên không được phép xây nhà mới. Không còn cách nào khác, mẹ tôi giờ về ở cùng người con trai út. Mẹ vẫn muốn ở riêng cho thoải mái nhưng nhà không được xây, bà cũng không còn cách nào khác. Có nhà mà không thể ở, bà buồn lắm", anh Nguyễn Văn Tuân, con trai bà Quy, chia sẻ.

Ông Đỗ Tiến Hùng, Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn Long Phú, cho biết: Bà Quy vốn là công nhân của Nông trường Phú Mãn. Năm 1988, nông trường sáp nhập với Nhà máy chè Cửu Long và lấy tên là Xí nghiệp Nông công nghiệp chè Long Phú (đơn vị tiền thân của Công ty cổ phần chè Long Phú). 

Vào những năm 1980, nhà ông Hùng cùng nhiều gia đình khác lên đây trồng chè, phát triển kinh tế địa phương. Những công nhân được Công ty Cổ phần chè Long Phú giao cho mỗi hộ 7.000m2 đất vừa để sản xuất vừa để làm nhà ở và gia đình bà Quy cũng nằm trong số đó.

Bà Quy có 6 người con, 4 trai, 2 gái. Sau khi được phân đất, bà Quy đã xây ngôi nhà cấp 4 được đánh giá là "to đẹp nhất vùng" ở thời điểm đó. Sau khi các con lần lượt dựng vợ, gả chồng, bà Quy cắt vườn và chia cho mỗi người con một mảnh. 

"Do trước đây, việc quản lý đất đai chưa chặt chẽ nên các con bà Quy xây được nhà dù đất không có sổ đỏ nhưng bây giờ, kể cả nhà bà Quy đã sập vẫn không được xây mới", ông Hùng nói.

Cũng theo ông Hùng, việc người dân đã sinh sống ổn định nhiều năm nay nhưng không được cấp sổ đỏ khiến họ thiệt thòi đủ đường. Nhiều nhà có tuổi đời hàng chục năm nay bị dột nát, hư hỏng cũng không được sửa chữa, cải tạo. 

Thôn Long Phú được thành lập vào năm 2010, thời điểm đó thôn có 663 hộ và hiện tại đã lên tới 867 hộ nhưng không nhà nào được cấp sổ đỏ. 

"Nếu như thời điểm Công ty cổ phần chè Long Phú giao đất cho người dân chỉ có 14ha thì hiện nay đã "phình" lên trên 30ha. Muốn được cấp sổ đỏ chắc chắn sẽ mất rất nhiều thời gian xác định lại thực địa. Đây cũng là nguyên nhân khiến toàn bộ diện tích đất ở của 867 hộ dân thôn Long Phú chưa được cấp sổ đỏ", ông Hùng cho biết.

Chờ kết luận thanh tra

Theo báo cáo của UBND xã Hòa Thạch, Công ty Cổ phần chè Long Phú nằm trong địa giới hành chính của xã Hòa Thạch quản lý gồm 2 thôn Long Phú và Hòa Phú. 

Ngày 21/1/1994, Công ty Cổ phần chè Long Phú được UBND tỉnh Hà Tây (cũ) cấp 3 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với tổng diện tích 516ha, gồm đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp, đất chuyên dùng, đất khu dân cư, đất chưa sử dụng. 

Trong quá trình quản lý, sử dụng, một phần diện tích đất trên đã bị thu hồi để giao cho các tổ chức triển khai dự án.

Năm 2016, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cho đo đạc lại toàn bộ diện tích do Công ty Cổ phần chè Long Phú quản lý, trong đó đã tách phần diện tích đất ở, đất vườn mà các hộ dân đang sử dụng và đất trồng chè theo phương án cổ phần hóa của công ty. 

Ngày 6/6/2018, Công ty cổ phần chè Long Phú và UBND xã Hòa Thạch lập biên bản bàn giao diện tích đất ở, đất vườn, đất chuyên dùng. Theo phương án, Công ty chè Long Phú được tiếp tục quản lý, sử dụng 262,94ha đất, bàn giao cho địa phương quản lý 202,29ha.

Thực tế, việc bàn giao mới chỉ thực hiện trên bản đồ, thực địa chỉ xác định mốc ranh giới tổng thể, không chi tiết đến từng thửa. 

Trong khi đó, các diện tích đất ở, đất vườn bàn giao về địa phương quản lý và đất chè công ty vẫn đang quản lý và giao khoán hợp đồng cho các hộ nằm xen kẽ với nhau, dẫn đến công tác xử lý vi phạm gặp nhiều khó khăn. 

Khi có công trình xây dựng phát sinh, kiểm tra tại thực địa thì chưa thể xác định đang xây dựng trên đất gì… Ngoài ra, trong quá trình xử lý vi phạm, UBND xã đã có nhiều văn bản đề nghị Công ty Cổ phần chè Long Phú phối hợp cung cấp thông tin thửa đất. 

Tuy nhiên, đơn vị này không cung cấp hoặc chỉ trả lời chung là đã bàn giao cho UBND xã từ tháng 6/2018 trong khi từ năm 2018 trở về trước năm 1994, công ty quản lý xuyên suốt thì lại không cung cấp gì. 

"Công ty chè trực tiếp giao đất cho các hộ dân mà không trả lời được căn cứ nào để giao, giao đúng đối tượng hay không, điều kiện xây dựng loại công trình được xây dựng. Vì vậy, quá trình xử lý gặp rất nhiều khó khăn", lãnh đạo xã Hòa Thạch cho biết.

Cũng theo lãnh đạo xã Hòa Thạch, trong công tác xử lý vi phạm đất đai đã phát hiện nhiều trường hợp Công ty Cổ phần chè Long Phú giao đất cho người ngoài địa phương, người không trực tiếp sản xuất nông nghiệp, ký kết lại Hợp đồng giao đất cho các hộ gia đình, cá nhân mua lại đất, cho phép người được giao khoán đất xây dựng nhà ở trên đất được giao khoán (đất nông nghiệp), thời hạn giao khoán đất không đảm bảo theo quy định của Luật Đất đai… 

Việc mua bán viết tay qua nhiều chủ diễn ra nhiều, các diện tích đất ở và đất vườn đất chè nằm xen kẽ nhau, khó xác định ranh giới sử dụng đất.

Để có căn cứ giải quyết những khúc mắc của người dân, ngày 15/3/2023, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã ban hành Quyết định thanh tra việc quản lý, sử dụng đất của Công ty Cổ phần chè Long Phú. 

Tuy nhiên, đến thời điểm này vẫn chưa có kết luận thanh tra. Thời gian qua, thực hiện chỉ đạo của UBND huyện Quốc Oai, UBND xã Hòa Thạch đã siết chặt công tác quản lý, sử dụng đất đai và trật tự xây dựng tại địa phương, tuyệt đối không cho tổ chức, hộ gia đình, cá nhân xây dựng công trình mới trên đất có nguồn gốc của Công ty Cổ phần chè Long Phú.

Người dân thôn Long Phú cho biết, họ rất mong chờ được cấp sổ đỏ. Trong các đợt tiếp xúc cử tri, người dân đều kiến nghị vấn đề này. Mới đây, trong cuộc họp Chi bộ thôn Long Phú ngày 19/11, vấn đề sổ đỏ một lần nữa được tập trung bàn luận và xem đây là vấn đề quan trọng cần quan tâm giải quyết.

Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Thạch Cấn Văn Thành cho biết: "Việc không được cấp sổ đỏ khiến người dân chịu nhiều thiệt thòi và chính quyền cũng gặp khó khăn trong công tác quản lý. 

Bây giờ chỉ chờ kết luận thanh tra và chúng tôi đề nghị thành phố Hà Nội đính chính và điều chỉnh giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp cho công ty Cổ phần chè Long Phú theo đúng quy định. Chúng tôi mong vấn đề đất đai tại thôn Long Phú sẽ sớm được giải quyết dứt điểm và cấp được sổ đỏ cho người dân".

Ngoài ra, lãnh đạo xã Hòa Thạch cũng đề nghị thực hiện bàn giao toàn bộ hồ sơ quản lý liên quan phần đất bàn giao từ thời điểm cấp sổ đỏ cho Công ty chè Long Phú đến năm 2018; tổ chức thực hiện bàn giao cụ thể tại thực địa, có biên bản ranh giới kèm theo đến từng thửa đất; 

đề nghị Công ty Cổ phần chè Long Phú rà soát lại toàn bộ các hợp đồng đã ký về đối tượng giao, mục đích sử dụng, nếu sai phải thực hiện thanh lý những hợp đồng đã ký để làm cơ sở quản lý và có cơ sở cấp giấy chứng nhận cho các hộ dân sau này.