Yêu và cưới
KimB không có nhiều sự lựa chọn để yêu, dù chị là người phụ nữ rất đẹp. Dáng vóc cao ráo, khuôn mặt thanh tú và gu thẩm mỹ tinh tế, chị trở thành niềm say mê của nhiều quý ông. Nhưng KimB không có số đào hoa tình ái, chị chỉ có 1 người đàn ông để yêu, để cưới.
Tôi biết KimB từ hơn chục năm trước, khi cùng làm trong 1 tờ tạp chí. Lần đầu tiên gặp chị, là thấy sự ngạc nhiên đến ngỡ ngàng: trong tòa nhà văn phòng cũ kỹ ấy, KimB xuất hiện với váy nâu, giày da lộn đế thấp và chiếc khăn choàng cổ điệu đà. Vẻ đẹp cổ điển của chị như quay lưng lại với tất cả các thể loại khác xung quanh. Ở đó mà lại không bị đồng lõa. Quanh đây mà lại tưởng rất xa vời. Mùi nước hoa chị xài quấn xuống khung cầu thang hẹp, tạo ấn tượng mạnh với tôi.
Dần dần, qua thời gian, mọi điều trở nên gần gũi. KimB bắt đầu kể những câu chuyện về đời mình bằng sự tranh thủ “đánh cắp” chút ít thời gian ngồi uống trà trên tầng lầu có phòng đọc báo. Tôi nghe với vẻ háo hức của kẻ nhiều chuyện, rồi về gạch đầu dòng vào sổ tay làm việc.
Chừng đó năm đã trôi qua, cuốn sổ nhuốm màu thời gian úa vàng. Chúng tôi cũng tản mát mỗi người mỗi hướng. Giờ gặp lại KimB, ngay lập tức tôi nghĩ tới những câu chuyện đã được ghi lại ấy và muốn viết về chị. Thực sự những câu hỏi hiện giờ được đưa ra lạt nhách, chỉ đơn giản như 1 người lấy thêm tin tức. Bao nhiêu tình thâm đã được để ở vài chữ gạch đầu dòng xưa kia. Nó như sợi chỉ xuyên nối quá khứ và hiện tại. Tôi ngồi viết, mà trong đầu hình dung ra vẻ đài các của KimB, khiến phụ nữ cũng phải xao lòng.
Vậy nhưng KimB không chỉ là người đàn bà đẹp đơn thuần. KimB là người của sân khấu và thiết kế.
Nghệ danh suốt cõi nhân gian
KimB, nghệ danh của chị được gắn và có âm hưởng từ người chồng, cố họa sĩ Nhã Bình. Tên thật của KimB là Nguyễn Thị Kim Lan. Năm Kim Lan chỉ mười tám đôi mươi, cô từ Đà Lạt xuống Sài Gòn học trường Mỹ thuật. Vẻ đẹp vừa sơn cước, vừa thành thị của Lan đã lọt vào lưới tình lắt léo. Anh chàng họa sĩ Nhã Bình khi ấy vừa nghèo, lại vừa có “phốt” từng vợ con đùm đề, nên chuyện tình của Kim Lan trở thành câu chuyện thị phi trong trường Mỹ thuật thời ấy. Đang học dang dở tại Sài Gòn, Kim Lan phải quay về Đà Lạt. Ba mẹ chị không đồng ý gả con gái cho người đàn ông “kinh nghiệm đầy mình” kia nên ra sức cấm cản.
Nhưng ai mà ngăn cấm được trái tim. Họa sĩ Nhã Bình vì quá yêu người con gái này, và đương nhiên, cũng nhận được tình yêu đáp trả, nên coi mấy trăm cây số Sài Gòn - Đà Lạt chỉ là… chớp mắt. Tuần nào anh cũng rong ruổi trên xe đò để lên thăm người yêu. Sắc trời lạnh, đẹp và buồn của xứ xở ngàn hoa khiến cặp đôi thêm cám cảnh cho duyên số. Những nụ hôn vội vàng của lần gặp mặt lúc nào cũng tưởng là lần cuối. Sau rất nhiều năm đằng đẵng như vậy, thì Kim Lan và Nhã Bình làm đám cưới, về chung 1 nhà.
Tại Sài Gòn, họ cùng kiếm sống, nuôi 2 cô con gái bằng tài năng và nhiệt huyết của mình. Trong khi Kim Lan mạnh về mỹ thuật thì Nhã Bình lại giỏi về kỹ thuật. Cặp đôi ăn ý với nhau không chỉ trong đời sống hôn nhân, mà cả trong sự nghiệp. Và để ghi dấu ấn trong nghề, Kim Lan đã lấy nghệ danh KimB như lời cảm ơn đến chồng: “Anh Nhã Bình xuất thân từ dân kiến trúc, nên cần sự mềm mại, tinh tế của người học hội họa để đi sâu được vào những vở diễn nhiều màu sắc. Trong khi tôi học thiết kế báo chí với hoạ sĩ Hoàng Ngọc Biên và rất cần Nhã Bình hỗ trợ về kỹ thuật vi tính cả trong thiết kế sân khấu nữa, nên cùng giúp nhau qua lại”, KimB tâm sự.
Tự nhận mình chỉ là người thiết kế sân khấu nghiệp dư vì không học qua bất cứ trường lớp nào về ngành nghề này, nhưng KimB đã ẵm 2 giải đặc biệt về thiết kế sân khấu tại Liên hoan sân khấu thể nghiệm TPHCM và Liên hoan sân khấu thể nghiệm toàn quốc. KimB trở thành nữ họa sĩ thiết kế sân khấu “con cưng” của Sài Gòn. Thời ấy, sân khấu 5B Võ Văn Tần mới ở giai đoạn sơ khai. Lứa đạo diễn, diễn viên Thành Lộc, Hồng Vân, Việt Anh, Đoàn Khoa, Thanh Thủy… đã cùng nữ họa sĩ này “phiêu lưu” qua những kịch bản kinh điển của nước ngoài.
KimB rưng rưng với cảm xúc chia sẻ: “Tôi vừa vẽ maquette, có khi vừa thực hiện, vừa học từ đạo diễn bậc thầy Trần Minh Ngọc. Chúng tôi yêu kịch cháy bỏng trên sàn diễn mà không quan tâm nhiều đến những toan tính khác. Mỗi tác phẩm là một bài toán, một trải nghiệm lý thú. Với tôi, đó không phải là cuộc chơi, dù tôi thực hiện công việc này song song với công việc chính thức khác là thiết kế báo chí. Thật sự, thiết kế sân khấu không mang lại tiền bạc gì cả. Chỉ là sáng tạo để hoàn thiện con người mình”. Với suy nghĩ ấy, cho đến tận giờ, dù bận bịu với vai trò Giám đốc mỹ thuật của Maacviet Arena và đi giảng dạy khắp nơi về thiết kế báo chí, nhưng KimB vẫn nhận lời làm việc với sân khấu Hoàng Thái Thanh, 5B Võ Văn Tần và sân khấu kịch Phú Nhuận, cùng rất nhiều sân khấu liên hoan khác tại các tỉnh/thành phía Nam.
Khóc ở đâu, ít ai thấy
Những lo toan gia đình vừa ổn định, khi 2 cô con gái đang ở lứa tuổi ăn học thì họa sĩ Nhã Bình đột ngột ra đi. KimB mắt trũng sâu trong bộ đồ đen nhiều năm sau đó. Chị khóc ở đâu, ít ai thấy. Nhưng gặp chị thời điểm đau lòng ấy, thì đều cảm giác như chị vừa bước ra khỏi vũng lụt của nước mắt.
Giờ, tôi hỏi: “Người đàn bà vẽ có khác lắm với Người đàn bà cô độc vẽ không?”, KimB ngắn gọn: “Chỉ khác là làm việc quyết liệt hơn do không có đường lùi lẫn sự nâng đỡ. Nhờ vậy mà bộc lộ được bản thân nhiều hơn”.
Cuối năm 2013, giới thưởng lãm Sài Gòn được xem những bức hình độc đáo trong khuôn khổ triển lãm KimB, love and light do nhiếp ảnh gia Nguyễn Gia Hải (Australia) thực hiện. Các bức hình thể loại đen trắng, chỉ chụp chân dung của KimB đi cùng các tác phẩm sân khấu mà chị đã dàn dựng, đủ thấy sức ám ảnh về thị giác mà KimB đã mang tới cho người coi.
25 năm 150 vở kịch, quá dài với đời người và quá nhiều với nghề nghiệp. Nhưng với KimB, dường như mọi điều vẫn còn phía trước. Không còn nặng sân si, người đàn bà đẹp của ngành thiết kế sân khấu Sài Gòn đan xen những ngày chạy show làm việc khắp nơi với khoảng thời gian dành ra chăm sóc cho gia đình. Nơi đây đã gom vun hạnh phúc khó nhọc của cả đời, cho dù chị chỉ còn một mình để tận hưởng niềm vui và nhấm nháp nỗi buồn đơn chiếc.