Nhà báo Cù Mai Công: “Không dám xưng mình là nhà Sài Gòn học”

Có lẽ hiếm một buổi giao lưu nào đặc biệt như buổi giao lưu với nhà báo Cù Mai Công. Đặc biệt là bởi, tác giả không ngồi một chỗ để nói về quyển sách của mình, thay vào đó, anh đi đến từng ngóc ngách để trò chuyện, hỏi han bạn đọc - những người có cùng một niềm yêu mến với Sài Gòn. Anh ngồi xổm ở khán đài, kể cho bạn đọc nghe những ký ức của một Sài Gòn rất xưa.

Mở đầu buổi giao lưu, tác giả chia sẻ: "Sài Gòn không phải của riêng ai, vì vậy mỗi người đến đây không phải vì tác giả mà vì niềm yêu Sài Gòn mà đến. Khi chúng ta yêu ai, chúng ta thuộc về người đó. Vì chúng ta yêu Sài Gòn nên chúng ta cũng thuộc về Sài Gòn, cũng là người Sài Gòn rồi".

Trong vòng 3 năm qua, nhà báo Cù Mai Công ra mắt 4 tác phẩm về Sài Gòn, mới nhất là Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương 2 (First News và NXB Tổng hợp TPHCM phát hành).

Theo Cù Mai Công, vùng đất Sài Gòn - Gia Định quá rộng lớn và thay đổi quá nhanh với những nề nếp văn hóa, lối sống vô cùng đa dạng và phong phú nên không ai dám tự nhận là mình hiểu hết về vùng đất này. Vì lẽ đó, anh và nhà văn, nhà nghiên cứu Phạm Công Luận nhiều lần nói với nhau: "Tụi mình và nhiều cây bút khác cố gắng chia sẻ hồi ức xưa từ góc nhìn nhỏ bé của mình, trước hết từ vùng đất mình sinh ra, lớn lên để cùng chung tay, góp sức cho một Sài Gòn xưa".

Có lẽ vì vậy mà dù đã ra đến tập sách thứ 4 về Sài Gòn, thậm chí là đang manh nha cho tập sách thứ 5, Cù Mai Công vẫn không dám nhận mình là nhà nghiên cứu. Với anh, càng viết, càng tìm hiểu về vùng đất này lại càng thấy kiến thức mình nhỏ bé.

Anh nói: "Tôi cảm thấy run sợ khi viết về Sài Gòn. Tôi hoàn toàn không khiêm tốn. Không phải riêng tôi mà rất nhiều người ở Sài Gòn khác cũng vậy. Không một ai dám xưng mình là nhà Sài Gòn học vì nó quá rộng lớn".

Cù Mai Công tiết lộ, khi ra mắt Gia Định là nhớ - Sài Gòn là thương 1 vào cuối năm 2022, anh không dám kỳ vọng lớn lao về việc nó sẽ như một ghi chép về khảo cứu hay lịch sử. Anh chỉ mong mỏi đó như "một thước phim để mọi người tìm lại thời thanh xuân tươi đẹp của mình giữa một Sài Gòn rực rỡ, vừa như một chuyến du hành ngược thời gian để cùng tìm về một Gia Định trầm mặc, hoang sơ của những ngày đầu".

Nói về lý do viết Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương 2, Cù Mai Công chia sẻ: "Tôi mon men lên Sài Gòn từ hồi 7-8 tuổi và sống, làm việc ở trung tâm thành phố (Nhà Văn hóa Thanh niên, tòa soạn báo Khăn quàng đỏ - Mực tím) hơn 40 năm. Sống đâu yêu đó. Và đã yêu thì ai lại không tìm hiểu. Nhưng tìm hiểu không chỉ để tìm hiểu, để nhìn lại quá khứ mà để yêu hơn, tin hơn một Sài Gòn - TPHCM luôn tươi mới, hiện đại và nghĩa tình với nếp nhà Gia Định xưa: luôn trọng lễ nghĩa, tìm tòi cái mới và đặc biệt là yêu thương, chia sẻ".

Mặc dù không tự nhận là nhà nghiên cứu chuyên nghiệp nhưng Cù Mai Công luôn có những phát hiện mới mẻ và thú vị mà không phải nhà nghiên cứu nào cũng khai thác được.