Mùa nhãn "thơm ngọt tiếng cười" trên đất Hưng Yên

"Dù ai buôn Bắc bán Đông - Đố ai quên được nhãn lồng Hưng Yên"

Về Hưng Yên vào mùa này đâu đâu người ta cũng thấy nhãn. Tinh hoa của đất trời ưu ái cho mảnh đất này được gói trọn trong từng trái nhãn. Cây nhãn có thể trồng được ở khắp ba miền đất nước nhưng chẳng ở đâu nhãn ngon và ngọt vị ngọt đậm đà như nhãn được trồng trên đất Hưng Yên. Những quả nhãn cứ căng mọng, hương thơm dịu nhẹ như mời gọi các du khách thưởng thức.

Nhãn lồng Hưng Yên đặc biệt ngon, quả to, tròn, da láng, cùi nhãn giòn, trong như hổ phách, nước ngọt lịm, mát và thơm đến lạ. 

Bóc lớp vỏ mỏng láng, màu vàng nâu nhạt, để lộ lớp cùi nhãn dày trắng ngà hấp dẫn với hương thơm nhẹ nhàng. Bóc lớp cùi ấy ra, bỏ vào miệng "thì tận trong răng lưỡi đã nảy ra vị thơm tựa như nước thánh trời cho" đúng như nhà bác học Lê Quý Đôn từng miêu tả. 

Bên trong lớp cùi mọng ngọt là phần hạt nhỏ màu đen nhánh, thường được ví von với đôi mắt của người con gái Hưng Yên: "Con gái Hưng Yên mắt đen hạt nhãn – Con gái Hưng Yên thắt đáy lưng ong" (Thơ vui con gái Hưng Yên – Nguyễn Thị Hồng Ngát).

Gìn giữ nét văn hóa bản sắc quê hương

Đến Hưng Yên vào mùa nhãn mới cảm nhận được hết cái sự gắn kết máu thịt giữa cây nhãn với đời sống tinh thần và tâm linh của người dân nơi đây. Nhãn được trồng ở khắp nơi. Trong các vườn nhãn, người ta chăm bón, che chắn và lo lắng cho một mùa nhãn sắp tới chẳng khác gì những bà mẹ luôn dõi theo từng bước đi của đứa trẻ. Dù năm ấy có được mùa hay không thì bao giờ người ta cũng những lựa ra những chùm nhãn to đẹp nhất từ những trái nhãn đầu tiên được hái về để dâng lên gia tiên, tiền tổ. Đó như một món quà tâm linh, một nét văn hóa đậm đà bản sắc.

Mùa nhãn chín thường vào tháng 6, tháng 7 Âm lịch. Ca dao có câu "Tháng sáu buôn nhãn bán trăm". Cây nhãn không chỉ mang đến cho vùng đất Hưng Yên văn hiến những nguồn lợi không nhỏ về kinh tế mà nó còn tiềm ẩn những giá trị không nhỏ về du lịch.

Đến Hưng Yên vào mùa nhãn, những du khách phương xa sẽ được tận mắt chứng kiến bạt ngàn nhãn. Nếu muốn tự mình mua về những trái nhãn chín mọng, to tròn mà ngọt đậm đà từ tận các vườn nhãn du khách sẽ được đến thăm vườn nhãn của các ông chủ thân thiện ở Phố Hiến hay Khoái Châu…

Không chỉ được mang về những chùm nhãn ngon nhất, du khách thậm chí còn được tham gia vào những công việc thu hoạch nhãn như những người thợ thực thụ, được tự chọn và thưởng thức những trái nhãn chín mọng ngay tại vườn. Những chùm nhãn mang về từ sự trải nghiệm chắc chắn sẽ là những món quà vô cùng ý nghĩa gửi đến người thân, bè bạn.

Bên cạnh nhãn tươi, người dân còn nghĩ ra cách chế biến long nhãn. Chế biến long nhãn cần qua nhiều công đoạn. Quả nhãn tươi bóc vỏ, tách riêng lấy phần cùi nhãn đem phơi khô thành những múi dẻo quánh, màu nâu sẫm, vẫn còn nguyên hương thơm và vị ngọt sắc như đường phèn. Khách xa mỗi lần ghé Hưng Yên thường không quên tìm đến những cửa hàng hay lò sản xuất long nhãn để mua về những túi long nhãn vàng đượm làm quà.

Trong cái nắng oi ả và những cơn mưa bất chợt, đi dưới một vùng đất bạt ngàn nhãn, ngắm từng chùm nhãn trĩu quả trên cây, nếm những quả nhãn chín mọng, tự mình trảy nhãn, xoáy long và hòa vào những ánh cười lấp lánh cùa người trồng nhãn ta chợt quên đi cái gay gắt của thời tiết oi nồng, cái quay quắt của cuộc sống thường nhật.

Rời miền quê nhãn hẳn tâm trí nhiều người còn ngân nga mãi những vần thơ trong bài "Vườn nhãn quê hương" của tác giả Vĩnh Cát: "Ở nơi ấy có thuyền ngược xuôi khắp nơi, nhãn quê tôi thơm ngọt tiếng cười".