Những điểm tích cực của Phật giáo trong việc duy trì gia đình bền vững, hạnh phúc

Đề tài nghiên cứu "Những giá trị cơ bản của gia đình Việt Nam hiện nay" do Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới thực hiện cho thấy người dân Việt Nam thuộc mọi tầng lớp xã hội coi gia đình là ưu tiên hàng đầu trong cuộc sống, sau đó mới đến sức khỏe, việc làm, thu nhập, bạn bè, học vấn, thời gian giải trí, địa vị, tín ngưỡng tôn giáo. Tuy nhiên, các thiết chế xã hội khác cũng đóng một phần quan trọng giúp củng cố, duy trì và trên một phương diện nào đó là kiến tạo nên những hệ giá trị cho gia đình Việt Nam. Các tôn giáo, qua những quy định, giáo lý, tín lý của mình luôn nhắc nhở các tín đồ của nó với tư cách là một thành viên trong gia đình (là người con, người cha, người mẹ, người vợ, người chồng,…) thực hiện bổn phận, vai trò của mình.

Quy định này một mặt điều chỉnh hành vi của mỗi cá nhân trong gia đình, mặt khác góp phần xây dựng gia đình Việt Nam bền vững, hạnh phúc, từ đó góp phần hình thành nên hệ giá trị gia đình Việt Nam. Một gia đình bền vững là gia đình mà ở đó mỗi thành viên của nó thấy được sự quan tâm, chia sẻ; được đảm bảo những nhu cầu về vật chất; các thành viên làm tròn trách nhiệm của mình trong gia đình và có sự tôn trọng lẫn nhau. Có nhiều trường hợp với những gia đình tôn giáo, dù hạnh phúc vợ chồng không được tốt, nhưng do ảnh hưởng từ triết lý, giới răn hay giới luật tôn giáo mà họ vẫn tìm được những điểm chung để duy trì gia đình, tránh tình trạng ly hôn, con cái bị chia cắt,… Nhìn chung, quan hệ vợ chồng là mối quan hệ nền tảng, có khả năng liên kết chặt chẽ hay lỏng lẻo tất cả các thành viên trong gia đình.

* Trong quá trình đổi mới và hội nhập quốc tế, Đảng và nhà nước ta đã xác định cần phải xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, bởi, văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu, động lực phát triển bền vững đất nước. Văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội. Xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, thống nhất trong đa dạng của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, với các đặc trưng dân tộc, dân chủ, khoa học và nhân văn. Đây là quan điểm, nội dung tiêu biểu tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc do Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức ngày 24 tháng 11 năm 2021 để triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Việc khơi dậy và phát huy vai trò tốt đẹp của các tôn giáo trong việc xây dựng, giữ gìn và phát huy nền văn hóa dân tộc là cần thiết. Trong đó có gia đình, bởi "gia đình là tế bào của xã hội, là một thiết chế xã hội trong cơ cấu của xã hội. Sự ổn định và phát triển của gia đình có vị trí, vai trò hết sức quan trọng đối với sự ổn định và phát triển của xã hội". Vì thế, vai trò của các tôn giáo với việc duy trì gia đình ổn định, bền vững, hạnh phúc là quan trọng.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, môi trường gia đình là quan trọng để một con người sinh học dần phát triển thành một con người xã hội. Mỗi cá nhân khi sinh ra và lớn lên đều chịu ảnh hưởng giáo dưỡng từ môi trường gia đình và dần dần hình thành nhân cách, đạo đức, lối ứng xử giữa các thành viên trong gia đình theo những "quy ước" nhất định, rồi dần dần hòa nhập ở cộng đồng xã hội.

Gia đình là nhân tố đầu tiên và ảnh hưởng mạnh nhất đến sự xã hội hóa của mỗi cá nhân. Con người được sinh ra và lớn lên trong mái ấm gia đình, được chăm sóc, nuôi dưỡng và quan trọng hơn là được học những bài học đầu tiên về xã hội từ cuộc sống gia đình. Như thế, môi trường gia đình là nhân tố đầu tiên để duy trì hạnh phúc gia đình, duy trì gia đình bền vững. Nhất là đối với những gia đình tôn giáo, ảnh hưởng thế giới quan và nhân sinh quan của tôn giáo có vai trò quan trọng duy trì gia đình bền vững.