3 gánh nặng về dinh dưỡng mà trẻ em Việt Nam đang phải đối mặt

Ngày 12/10, Viện Dinh dưỡng Quốc gia phối hợp Hiệp hội Dinh dưỡng Nhật Bản… tổ chức Hội thảo quốc tế dinh dưỡng người Việt với chủ đề Dinh dưỡng học đường. Tại Hội thảo, PGS.TS Trần Thanh Dương cho biết, điều tra toàn quốc năm 2023 cho thấy tỉ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em dưới 5 tuổi của Việt Nam là 18,2%, tương đương cứ 100 trẻ lại có 18,2 trẻ thấp còi. Tỉ lệ này cao hơn ở vùng trung du và miền núi phía Bắc (24,8%), Tây Nguyên (25,9%).

Trong khi đó, tỉ lệ béo phì, thừa cân ở nhóm 5-19 tuổi tăng gấp hơn 2 lần sau 10 năm, từ 8,5% năm 2010 lên đến 19,0% vào năm 2020.

PGS, TS Trần Thanh Dương, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia chia sẻ tại Hội thảo

Để giải quyết tình trạng này, Chính phủ đã ban hành Chiến lược Quốc gia về dinh dưỡng giai đoạn 2021-2030. Mục tiêu cơ bản của chiến lược bao gồm: giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em dưới 5 tuổi xuống dưới 15% vào năm 2030; kiểm soát tỷ lệ thừa cân béo phì ở trẻ em, đặc biệt là ở khu vực thành thị, với mục tiêu giữ tỷ lệ này ở mức dưới 19% cho trẻ từ 5 - 18 tuổi vào năm 2030.

Tăng cường giáo dục dinh dưỡng trong nhà trường, với 60% trường học ở thành thị và 40% ở nông thôn sẽ tổ chức bữa ăn học đường, với thực đơn đáp ứng nhu cầu theo khuyến nghị vào năm 2025; phấn đấu đạt tương ứng 90% và 80% vào năm 2030.

Dinh dưỡng học đường giúp cải thiện chiều cao

Tại Hội thảo, các chuyên gia dinh dưỡng chia sẻ, khoa học đã chứng minh, khoảng 86% chiều cao tối đa của con người đạt được trong độ tuổi dưới 12. Đây chính là giai đoạn quyết định sự phát triển tối đa tầm vóc, thể lực và trí lực của con người, trong đó có 2 giai đoạn quan trọng là giai đoạn 1.000 ngày đầu đời và kế tiếp là giai đoạn từ 2 - 12 tuổi, lứa tuổi học đường. Vì vậy, vấn đề chăm lo dinh dưỡng cho trẻ em ở giai đoạn này, đặc biệt là dinh dưỡng học đường cần được nhận thức đầy đủ để có giải pháp thực thi hiệu quả.

Theo GS Nakamura Teiji, Chủ tịch Hiệp hội Dinh dưỡng Nhật Bản, năm 1954, Nhật Bản đã ban hành luật Bữa trưa học đường. Năm 2005, Chính phủ Nhật Bản ban hành luật Cơ bản về giáo dục thực phẩm và dinh dưỡng.

GS Nakamura Teiji cho biết, luật vừa chuẩn hóa bữa ăn học đường vừa chú trọng phát triển giáo dục dinh dưỡng. Đến nay, 99% trường tiểu học và 91,5% các trường trung học cơ sở tại Nhật Bản đã áp dụng chương trình này. Qua đó, tình trạng suy dinh dưỡng giảm đáng kể, tầm vóc, chiều cao trung bình đều tăng.

Theo kết quả khảo sát năm 2023, chiều cao trung bình của người Nhật là: nam 1,72 m và nữ 1,58 m. Cách đây 50 năm, các con số này lần lượt chỉ là 1,5 m và 1,49 m.

GS.TS Lê Thị Hợp, Chủ tịch Hội Nữ trí thức Việt Nam, chuyên gia đầu ngành về dinh dưỡng cũng cho rằng, việc luật hóa dinh dưỡng học đường tại nước ta là vấn đề cấp thiết, để có giải pháp bền vững và đồng bộ các hoạt động về dinh dưỡng học đường giúp chuẩn hóa bữa ăn cho học sinh, chuẩn hóa quy trình chế biến, tăng cường nhận thức dinh dưỡng lành mạnh để giúp cho trẻ phát triển toàn diện.

Cũng theo TS Trần Thanh Dương, để cả thiện dinh dưỡng, giúp trẻ phát triển chiều cao, ngoài sự nỗ lực, chủ động của nhà trường và các tổ chức giáo dục, cần có sự tham gia của gia đình, doanh nghiệp và toàn thể cộng đồng. Phụ huynh cần được trang bị kiến thức dinh dưỡng để giúp con em mình duy trì thói quen ăn uống lành mạnh cả ở trường và tại gia đình. Các doanh nghiệp thực phẩm cũng đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc cung cấp các sản phẩm dinh dưỡng lành mạnh và tham gia vào các chương trình hỗ trợ dinh dưỡng cho trẻ em.