 |
| Ông Nguyễn Minh Lợi, Phó Cục trưởng Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo (Bộ Y tế). |
PV: Thưa ông, theo đúng quy định của Bộ Y tế thì từ năm 2021, các BV, cơ sở y tế toàn quốc sẽ ngừng nhận điều dưỡng, kỹ thuật viên y học, dược sĩ, nữ hộ sinh, hộ lý... hệ trung cấp. Điều này đồng nghĩa với việc sinh viên ra trường hệ trung cấp không có việc làm. Vậy giải quyết như thế nào?
Như chúng ta đã biết, Việt Nam đang tham gia hội nhập ngày càng sâu rộng với quốc tế, đặc biệt là Cộng đồng kinh tế ASEAN đã được thành lập từ 31/12/2015. Ở lĩnh vực y tế, Việt Nam đã ký thỏa thuận khung công nhận lẫn nhau giữa các nước ASEAN ở các lĩnh vực điều dưỡng (từ năm 2006), bác sĩ và nha sĩ – răng hàm mặt (từ năm 2009). Theo đó, để được hành nghề điều dưỡng, hộ sinh, kỹ thuật viên, thời gian đào tạo tối thiểu là 3 năm, còn đối với dược, nha sĩ và bác sĩ thì đòi hỏi thời gian đào tạo dài hơn. Hơn nữa, ở các nước thì muốn hành nghề đều phải trải qua kỳ thi quốc gia mới được cấp giấy phép hành nghề.
Như chúng ta đã biết, Việt Nam đang tham gia hội nhập ngày càng sâu rộng với quốc tế, đặc biệt là Cộng đồng kinh tế ASEAN đã được thành lập từ 31/12/2015. Ở lĩnh vực y tế, Việt Nam đã ký thỏa thuận khung công nhận lẫn nhau giữa các nước ASEAN ở các lĩnh vực điều dưỡng (từ năm 2006), bác sĩ và nha sĩ – răng hàm mặt (từ năm 2009). Theo đó, để được hành nghề điều dưỡng, hộ sinh, kỹ thuật viên, thời gian đào tạo tối thiểu là 3 năm, còn đối với dược, nha sĩ và bác sĩ thì đòi hỏi thời gian đào tạo dài hơn. Hơn nữa, ở các nước thì muốn hành nghề đều phải trải qua kỳ thi quốc gia mới được cấp giấy phép hành nghề.
Vừa qua, liên Bộ Y tế - Nội vụ đã có các thông tư liên tịch hướng dẫn xếp hạng viên chức đối với các ngành điều dưỡng, hộ sinh, kỹ thuật viên y và dược. Theo nội dung của các thông tư này, từ 1/1/2021 các cơ sở sự nghiệp y tế công lập sẽ không tuyển mới trình độ trung cấp các ngành này và từ 1/1/2025 để được xếp hạng viên chức các ngành này, người lao động phải có trình độ cao đẳng trở lên.
Có thể nói đây là chủ trương rất cần thiết trong bối cảnh chính chúng ta phải nâng cao trình độ chuyên môn để đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng khám bệnh, đồng thời như trên đã nêu, chúng ta cũng phải đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế - theo lộ trình chúng ta bị chậm mất 9 năm.
Xuất phát từ thực tế trên, Bộ Y tế đã có ý kiến với Bộ Giáo dục và Đào tạo và có khuyến nghị các cơ sở dừng đào tạo trung cấp từ năm 2018 chính là thực hiện lộ trình đó.
Có thể nói đây là chủ trương rất cần thiết trong bối cảnh chính chúng ta phải nâng cao trình độ chuyên môn để đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng khám bệnh, đồng thời như trên đã nêu, chúng ta cũng phải đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế - theo lộ trình chúng ta bị chậm mất 9 năm.
Xuất phát từ thực tế trên, Bộ Y tế đã có ý kiến với Bộ Giáo dục và Đào tạo và có khuyến nghị các cơ sở dừng đào tạo trung cấp từ năm 2018 chính là thực hiện lộ trình đó.
PV: Xin ông cho biết, những người đã đào tạo hệ trung cấp y và ra trường sẽ tìm việc làm thế nào, nếu chưa xin được việc bởi bằng đã không có giá trị?
Hiện chưa có thống kê đầy đủ nhưng với quy mô đào tạo nhân lực y tế trình độ trung cấp quá nhiều trong những năm vừa qua khiến nhiều người được đào tạo nhưng không có việc làm đúng với văn bằng đào tạo. Những trường hợp này, nếu có nguyện vọng làm chuyên môn vẫn có thể sử dụng bằng trung cấp để đăng ký xét tuyển vào các cơ sở y tế đến trước 1/1/2021.
PV: Vậy còn những người có bằng trung cấp đã đi làm thì sẽ thế nào khi có quy định mới?
Đối với các viên chức có trình độ trung cấp đã công tác tại các cơ sở y tế sẽ được lập kế hoạch để cử đi đào tạo nâng cao trình độ. Những người trình độ trung cấp đang làm việc trong cơ sở y tế vẫn làm việc bình thường đến trước 1/1/2025 nhưng phải dành thời gian học tập nâng cao trình độ.
Với số lượng và năng lực của các cơ sở đào tạo hiện nay hoàn toàn có thể đáp ứng được yêu cầu đào tạo nâng cao trình độ cho những người này. Đồng thời, Bộ Y tế đã có chỉ đạo để các cơ sở y tế có kế hoạch đào tạo nâng cao trình độ cho những người này để đảm bảo đáp ứng được yêu cầu theo quy định của các thông tư nói trên nhưng vẫn đảm bảo có người làm chuyên môn.
 |
| Y tá rất cần cho quá trình chăm sóc người bệnh. |
Chúng tôi cho rằng cần có nhiều chính sách đồng bộ để giải quyết thực trạng này. Thứ nhất, phải có chính sách thu hút, đãi ngộ hợp lý. Thứ hai, phải có quy định về trách nhiệm xã hội của cán bộ y tế thông qua chế độ luân phiên bắt buộc như nhiều nước đã làm. Thứ ba, về đào tạo là thực hiện chế độ đào tạo theo địa chỉ sử dụng và đào tạo cử tuyển hợp lý như chúng ta đang làm trên nguyên tắc phải đảm bảo chất lượng đào tạo. Bên cạnh đó, để đáp ứng yêu cầu để giải quyết các kỹ thuật chuyên môn cơ bản, ban đầu, hiện nay vẫn có một số loại hình đào tạo như nhân viên y tế thôn bản, cô đỡ thôn bản đang làm việc tại các vùng khó khăn. Các giải pháp trên, Bộ Y tế đang làm rất tích cực.
Đối với những người đã được đào tạo và có bằng trình độ trung cấp chưa có việc làm, như trên đã nêu, với quy mô tuyển sinh quá nhiều trong những năm vừa qua, thì ngay khi chưa có các thông tư liên tịch nói trên cũng đã có nhiều người không có việc làm đúng lĩnh vực chuyên môn được đào tạo. Tuy nhiên, qua nghiên cứu của chúng tôi, nhiều nước trên thế giới vẫn sử dụng đối tượng đã qua chương trình đào tạo 2 năm và được làm việc tại các cơ sở chăm sóc y tế với chức danh là nhân viên chăm sóc hay trợ lý điều dưỡng chứ không phải là điều dưỡng và không được hành nghề tại các BV. Trong thời gian qua, nhiều người Việt Nam cũng đã đi xuất khẩu lao động theo loại hình này. Những người đã tốt nghiệp trình độ trung cấp mà chưa có việc làm cần tìm hiểu thêm về loại hình này.
PV: Nếu học liên thông từ trung cấp lên cao đẳng, học phí sẽ thế nào, thưa ông?
Về học phí, theo quy định tại Khoản 4 Điều 5 của Nghị định số 86/2015/NĐ-CP ngày 02 tháng 10 năm 2015 của Chính phủ thì mức trần học phí trình độ cao đẳng, trung cấp lĩnh vực y dược tăng dần qua các năm từ 620.000đ/tháng năm học 2015-2016 đến 1.140.000đ/tháng năm học 2020-2021. Như vậy, nếu học liên thông từ trung cấp lên cao đẳng trong 4 học kỳ thì học phí tối đa khoảng 22.800.000đ.
 |
| Tiêm chủng cho trẻ em trong độ tuổi tại Trạm y tế xã ở Bắc Kạn. |
Chúng tôi cũng đã thống nhất nguyên tắc là nếu những người sẽ nghỉ chế độ trước ngày 1/1/2025 thì không nhất thiết phải học tập nâng cao trình độ. Đối với những trường hợp còn lại đang làm việc tại tuyến xã, theo quy định tại Khoản 1, Điều 2 Nghị định số 117/2014/NĐ-CP ngày 8/12/2014 của Chính phủ thì tổ chức y tế xã, phường, thị trấn là đơn vị y tế thuộc Trung tâm y tế tuyến huyện. Do đó, việc đào tạo nâng cao trình độ sẽ do Trung tâm y tế tuyến huyện điều phối để vừa đảm bảo nâng cao trình độ, vừa duy trì hoạt động chuyên môn trên địa bàn.
PV: Còn với người làm y tế học đường thì có phải chuyển đổi cao đẳng không, thưa ông?
Theo quy định, những người đang làm việc mà xếp hạng viên chức thuộc các lĩnh vực điều dưỡng, hộ sinh, kỹ thuật y học và dược sẽ chịu tác động theo quy định của các Thông tư nói trên.
PV: Xin cảm ơn ông!