Ăn nhiều chất xơ tinh chế làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư gan

Mỗi người trong chúng ta có những nhu cầu ăn uống khác nhau. Sự đa dạng và phù hợp trong chế độ ăn của một cá nhân phải được điều chỉnh theo nhu cầu thực tế và nguy cơ sức khỏe của họ. Do đó thỉnh thoảng, những khuyến cáo dinh dưỡng xoay quanh các ý tưởng và trào lưu ăn kiêng mới khó có thể được thực hiện một cách đầy đủ.

Trong một nghiên cứu gần đây, các nhà khoa học đã tiến hành quan sát mối quan hệ giữa chế độ ăn giàu chất xơ có thể lên men và nguy cơ phát triển bệnh ung thư gan ở loài chuột.

Theo kết quả phân tích, ở một số con chuột bị khuyết tật bẩm sinh nguy cơ ung thư gan tăng lên một cách đáng kể khi chúng tiêu thụ nhiều chất xơ có thể lên men hơn. Đặc điểm chung ở những con chuột này là đều có nồng độ acid mật trong máu tăng cao một cách đáng kể.

Kết quả của nghiên cứu mới ủng hộ các quan điểm trong quá khứ cho rằng có thể sử dụng nồng độ acid mật để tiên lượng nguy cơ mắc bệnh ung thư gan. Điều này đồng nghĩa với việc những người có nồng độ acid mật trong máu cao cần phải thận trọng khi tiêu thụ các loại thực phẩm giàu chất xơ tinh chế.

Kết quả cụ thể của nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Gastroenterology.

1. Chất xơ tinh chế là gì?

Chất xơ là một loại carbohydrate không cung cấp năng lượng nhưng lại có nhiều lợi ích khác nhau đối với sức khỏe. Do đó, những loại thực phẩm giàu chất xơ như rau củ và trái cây luôn được xem là thành phần quan trọng của chế độ ăn uống lành mạnh.

Có rất nhiều loại chất xơ khác nhau, và cách phân loại chất xơ phổ biến nhất là chia chúng thành hai nhóm gồm chất xơ hòa tan và chất xơ không hòa tan. Mỗi loại chất xơ đều có thể đem lại những lợi ích khác nhau đối với sức khỏe.

Khi một loại chất xơ có thể được lên men và phân hủy bới hệ vi khuẩn đường ruột sẽ được được gọi chung là chất xơ lên men. Những loại chất xơ tinh chế và có khả năng lên men này đôi khi sẽ được các nhà sản xuất thực phẩm bổ sung thêm vào các sản phẩm của mình, chẳng hạn như đồ ăn nhẹ và ngũ cốc bổ sung chất xơ.

Theo Chuyên gia dinh dưỡng - Tiến sĩ Brian Power, kỹ thuật chế biến thực phẩm khiến chất xơ có thể bị lên men. Từ đó giúp vi khuẩn có khả năng phân hủy chúng và tạo nên các sản phẩm có lợi cho sức khỏe.

Tuy nhiên, chất xơ tinh chế, lên men có thể không phải là sự lựa chọn lành mạnh dành cho tất cả mọi người. Chế độ ăn uống giàu chất xơ lên men cần phải được sử dụng thận trọng ở một số nhóm đối tượng cụ thể, ví dụ như những người có nguy cơ cao bị bệnh ung thư gan.

2. Chất xơ lên men làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan

Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, ung thư gan là thủ phạm chịu trách nhiệm cho hơn 700 000 trường hợp tử vong trên toàn cầu mỗi năm. Riêng tại nước này, ung thư gan đang ngày càng trở nên phổ biến hơn và được xếp thứ 3 trong những loại ung thư thường gặp nhất.

Các tác giả của nghiên cứu mới đã tiến hành sự liên quan của một số yếu tố đối với nguy cơ mắc bệnh ung thư gan.

Cụ thể, những con chuột với khuyết tật tồn tại ống thông hệ mạch cửa bẩm sinh được cho là có nguy cơ mắc ung thư gan cao hơn. Bởi sự tồn tại của những ống thông không chỉ gây tác động đến lưu lượng máu qua gan mà còn ảnh hưởng đến sự trao đổi chất giữa gan và các bộ phận khác của cơ thể.

Theo họ, nguy cơ ung thư gan của những con chuột này sẽ tăng lên khi chúng được cho ăn chế độ ăn giàu chất xơ.

Giả thiết giải thích cho sự tăng lên này có thể chính là do tình trạng suy giảm hệ thống miễn dịch khi tiêu thụ chế độ ăn chứa nhiều acid mật. Ngoài ra, nồng độ acid mật trong máu của những con chuột còn ống thông hệ mạch cửa cũng tăng cao một cách đáng kể.

Ở người, sự khó khăn trong vấn đề nghiên cứu hệ thống tĩnh mạch cửa đã khiến acid mật trở thành công cụ được sử dụng để đánh giá. Họ phát hiện ra rằng, nồng độ acid mật ở những người đàn ông mắc ung thư gan tăng gấp đôi khi so với những người không mắc bệnh.

Sau đó, các nhà khoa học tiến hành xem xét nguy cơ mắc ung thư gan liên quan đến tiêu thụ chất xơ ở người. Và họ kết luận rằng, tiêu thụ nhiều chất xơ ở những người có nồng độ acid mật cao làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan.

Theo Tiến sĩ Yiing Lin đến từ Đại học Washington, những phát hiện này được thành lập dựa trên hiện tượng tồn tại ống thông hệ mạch cửa ở chuột, khiến nguy cơ ung thư gan tăng lên khi tiêu thụ chế độ ăn giàu chất xơ. Ở người, các trường hợp còn ống thông hệ mạch cửa bẩm sinh ít phổ biến, nhưng lại thường thấy ở những bệnh nhân bị xơ gan. Phát hiện này có thể giúp giảm nguy cơ mắc ung thư gan ở những bệnh nhân bệnh gan nhờ thay đổi chế độ ăn uống hoặc một số biện pháp khác.

3. Những hạn chế còn tồn tại của nghiên cứu

Mặc dù đã có một số phát hiện nhất định, nhưng nghiên cứu này vẫn còn nhiều điểm hạn chế còn tồn tại và cần nghiên cứu thêm. Từ đó giúp làm rõ chế độ ăn giàu chất xơ tinh chế đã ảnh hưởng như thế nào lên nguy cơ mắc ung thư gan.

Đầu tiên, đây là một nghiên cứu trên chuột, do đó chỉ có thể cung cấp được một số trong rất nhiều những thông tin cần thiết.

Theo Tiến sĩ Brian Power, khi càng hiểu biết về hóa sinh liên quan đến sự phân hủy và tác động của chất xơ đến sức khỏe thì chúng ta sẽ càng tiến gần hơn đến những phương pháp điều trị mới, hiệu quả hơn. Mặc dù nghiên cứu đã đặt ra cơ sở về mối liên hệ giữa tiêu thụ chất xơ với nguy cơ mắc bệnh ung thư gan. Tuy vậy kết quả của nó vẫn cần phải được giải thích một cách thận trọng, nhất là khi áp dụng kết quả từ chuột cho người.

Hơn nữa, nghiên cứu này chỉ xem xét đối tượng tham gia là nam giới. Do đó, cần phải có thêm sự đa dạng hơn nữa ở những đối tượng tham gia để kết quả trở nên chính xác hơn.

Các nhà khoa học cũng chưa phân biệt sự khác nhau giữa các loại chất xơ được sử dụng trong các dữ liệu ở người. Do đó, cần có thêm nghiên cứu để xác nhận liệu sử dụng chất xơ lên men có thực sự làm tăng nguy cơ ung thư gan hay không. Đồng thời cũng cần xem xét thêm về các bệnh gan bẩm sinh, bệnh gan khi trưởng thành và nguy cơ mắc ung thư gan.