Cẩn thận say nắng, say nóng
Do tác động của biến đổi khí hậu mà tình trạng những đợt nắng nóng cao độ thường kéo dài trên nhiều vùng trong cả nước. Theo dự báo thì những đợt nắng nóng năm nay sẽ còn tiếp tục lặp lại nhiều lần nữa và sẽ thường kéo dài hơn nên các bà, các chị nội trợ rất lo lắng về việc ăn uống thế nào trước nguy cơ mất nước và điện giải trong mỗi gia đình.
NGND. PGS. TS. Phạm Ngọc Khái, Phó Chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam, cho biết, nhiệt độ không khí tăng rất cao đã làm cơ thể mất nước và điện giải qua mồ hôi, hơi thở, nếu không được xử lý kịp thời sẽ ngày một nặng nề và có nguy cơ rơi vào tình trạng say nắng, say nóng. Cơ thể giảm sức đề kháng, dễ hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, có thể thấy buồn nôn và nôn, cũng có người rơi vào tình trạng mất cân bằng điều nhiệt dẫn đến tăng thân nhiệt.
Đối tượng có nguy cơ bị ảnh hưởng cao nhất là trẻ em, người già, phụ nữ có thai, phụ nữ mới sinh nở chưa đầy tháng, những người mắc bệnh mạn tính như tim mạch, đái tháo đường, đau xương khớp… sẽ thấy khó chịu hơn và có nguy cơ biến chứng nặng lên. Ngay cả những người khỏe mạnh cũng có thể bị say nắng, say nóng như những người nông dân trong dịp thu mùa lúa chín, lao động trên công trường xí nghiệp, trẻ em trên đường đến trường hoặc ở các lớp học thiếu điều kiện chống nóng…
Rau xanh, cháo súp vừa cân bằng dinh dưỡng lại phòng chống say nóng
Có nhiều loại rau quả có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, hoạt tràng lại cung cấp nhiều vitamin, chất khoáng mà chúng ta thường gặp ở khắp mọi miền quê như hoa thiên lý, rau dền, rau mồng tơi, rau ngót, rau diếp cá, bí xanh, bí đỏ, đậu xanh, đậu đen, hạt sen, nấm… Các loại rau quả này nên dùng thường xuyên để nấu canh trong bữa ăn mùa hè sẽ rất có lợi cho mỗi cơ thể, nhất là các đối tượng đang có nguy cơ cao mất nước và điện giải. Ngoài món canh, chúng ta cũng có thể nấu cháo, súp nghiền. Bên cạnh món canh, cháo, súp thì chúng ta cũng có thể dùng một số món chè như chè đậu đen, chè đậu xanh, chè hạt sen với nhiều nước cũng có tác dụng thanh nhiệt giải độc tốt trong mùa nắng nóng.
Theo TS. Phạm Ngọc Khái, để đảm bảo cân bằng giữa các chất dinh dưỡng, mùa hè cũng nên chọn những loại thịt, cá có tính mát hoặc tính bình lại bổ dưỡng, khi nấu với các loại rau củ lại có tác dụng vừa bổ dưỡng vừa hiệp đồng trong thanh nhiệt, giải độc trong mùa hè. Do vậy khi nấu cháo, nấu canh nên chọn nấu với tôm nõn, ngao, cá nước ngọt nạc, cá biển, thịt gà, thịt vịt, thịt chim, thịt bò là những loại thực phẩm có thể bổ sung đạm, kẽm, can xi, phốt pho, kali…
Mùa hè, bên cạnh những nước uống truyền thống như trà xanh, nước vối, nước lá sen, chè vằng, giảo cổ lam… (nhưng tuyệt đối không nên dùng trà đá dễ gây đàm thấp, nhiều người dễ viêm họng), trong những ngày nóng cao điểm nên dùng thêm nước đậu đen đã rang giòn, nước rau má, nước rau ngót, sữa đậu nành, sữa từ hạt nẩy mẩm như đậu đỗ, ngô nẩy mầm, để giúp thanh nhiệt, giải độc và bổ sung vi chất dinh dưỡng từ đường uống.
Nhiều người đã mắc thói quen muốn giải khát nhanh và tạo cảm giác mát tức thì đã dùng một số đồ uống ngọt để lạnh hoặc cho nhiều đá, như vậy sẽ lại rất nguy hại do nguy cơ thừa cân béo phì, đái tháo đường, tăng huyết áp. Mọi gia đình cần tránh lạm dụng các loại nước khoáng, nước giải khát có ga, có đường, nước uống đóng chai để lạnh. Người lớn cần bỏ thói quen giải khát bằng mấy vại bia lạnh vì sẽ có ngày đột quỵ não.
Trong mùa hè rất phong phú cho chúng ta lựa chọn đưa vào bữa ăn một số loại quả chín vừa giàu đa vi chất dinh dưỡng lại vừa có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, nhuận phế, tiêu đờm, bổ thận, kích thích tiêu hóa, nâng cao sức khỏe cho người bệnh như dưa hấu, cam, chanh, lê, chuối tiêu, thanh long, cà chua, đu đủ. Có thể cắt lát, cũng có thể làm nước ép.
Trong bữa ăn gia đình, để góp phần tạo ra tính đa dạng của bữa ăn và thể hiện sự công phu từ bàn tay nội trợ, người phụ nữ cũng có thể xay sinh tố thập cẩm ít ngọt lại bổ sung nhiều chất nâng cao sức đề kháng, chống lão hóa, duy trì vẻ đẹp của làn da bằng cách phối hợp một số củ quả sẵn có như cà rốt, củ cải trắng, cà chua, đu đủ.