Báo cáo công bố hiện trạng môi trường Quốc gia năm 2016 chuyên đề: “Môi trường đô thị” gồm 8 chương và 1 phụ chương. Cụ thể: Chương 1 khái quát tổng quan phát triển đô thị Việt Nam; Chương 2 thể hiện sự ô nhiễm môi trường không khí; Chương 3 đề cập về ô nhiễm môi trường nước; Chương 4 về ô nhiễm môi trường đất; Chương 5 phân tích hoạt động phát sinh và xử lý chất thải rắn; Chương 6 đánh giá tác động môi trường đô thị; Chương 7 về hoạt động quản môi trường đô thị; Chương 8 phân tích những vấn đề môi trường đô thị nổi cộm và đề xuất giải pháp xử lý.
Theo ông Nguyễn Văn Tài, Tổng Cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT), báo cáo đã được giới hạn phạm vi tập trung đánh giá về môi trường xung quanh (không bao gồm môi trường trong nhà và môi trường lao động) và các vấn đề có liên quan đối với khu vực nội thành, nội thị của các nhóm đô thị. Bởi đây là nơi môi trường chịu nhiều tác động của các hoạt động phát triển kinh tế-xã hội.
Báo cáo đã tập trung các phân tích để làm rõ những vấn đề đặc trưng đối với môi trường đô thị, như: Hiện trạng và diễn biến chất lượng môi trường các đô thị nước ta như thế nào? những vấn đề gì còn nổi cộm nhất đối với môi trường đô thị? Ô nhiễm môi trường đô thị đã có những ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và sự phát triển kinh tế - xã hội ra sao?
Ô nhiễm môi trường đô thị đang là một trong những vấn đề nổi cộm nhất hiện nay.
Hiện nay tại các đô thị vẫn còn những vấn đề nổi cộm về môi trường. Đó là vấn đề kiểm soát và xử lý nước thải đô thị. Mức độ gia tăng lượng nước thải tại các đô thị ngày càng tăng, điển hình là Hà Nội và TPHCM.
Ở các đô thị khác, sức ép từ nguồn nước thải cũng là vấn đề đặt ra nhiều thách thức. Tỷ lệ nước thải sinh hoạt tại các đô thị được xử lý còn rất thấp, mới chỉ đạt 11%, chỉ có 42/787 đô thị có công trình xử lý nước thải tập trung. Điều này đã tác động lớn đến chất lượng nước của các nguồn tiếp nhận.
Bên cạnh đó là một số vấn đề “nóng” khác như ô nhiễm bụi luôn ở ngưỡng cao; ô nhiễm môi trường nước tại các sông, hồ, kênh rạch ở nội thị vẫn diễn biến phức tạp; tỷ lệ chất thải rắn được xử lý đúng kỹ thuật và hợp vệ sinh môi trường còn thấp…
Trong năm 2016 đã xảy ra hàng loạt sự cố ô nhiễm môi trường nghiêm trọng như sự cố cá chết hàng loạt tại các tỉnh miền Trung do công Formosa Hà Tĩnh gây ra; sự cố vỡ bể chứa bùn thải chì tại thị trấn Pác Miều (Cao Bằng)...
Nguyên nhân chính của nhiều sự cố môi trường là do công tác bảo vệ môi trường của các cơ sở sản xuất kinh doanh chưa tốt. Thậm chí có những vụ việc là hành vi cố tình xả thải các chất độc hại của chủ doanh nghiệp ra môi trường.
Thiệt hại từ những vụ việc và sự cố nêu trên không chỉ là về mặt kinh tế, mà còn gây tác động tiêu cực đến sức khỏe, đời sống, các hoạt động phát triển du lịch, gây tâm lý bất ổn cho cộng đồng.