Báo chí toàn quốc cùng nhìn lại những ưu khuyết điểm của năm 2019

Ngày 28/12, tại thành phố Hải Phòng, Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông, Hội Nhà báo Việt Nam và thành phố Hải Phòng tổ chức Hội nghị Báo chí toàn quốc tổng kết công tác năm 2019, triển khai nhiệm vụ năm 2020.

Đến dự hội nghị có Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Võ Văn Thưởng; Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, cùng hơn 600 đại biểu đại diện Văn phòng Trung ương Đảng, Văn phòng Chủ tịch nước, Văn phòng Quốc hội, Văn phòng Chính phủ, Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương; các cơ quan chỉ đạo, quản lý báo chí, cơ quan chủ quản báo chí, cơ quan báo chí...

Hội nghị được tổ chức nhằm đánh giá ưu điểm, thành tích của báo chí trong năm qua; chỉ ra những hạn chế, khuyết điểm trong hoạt động báo chí và công tác chỉ đạo, quản lý báo chí; nhận diện xu hướng, thách thức và từ đó xác định nhiệm vụ, giải pháp cho năm 2020 và các năm tiếp theo.

Báo cáo đánh giá công tác báo chí năm 2019 và một số nhiệm vụ trọng tâm năm 2020 nêu rõ các cơ quan báo chí tập trung cao điểm thực hiện Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025 (Quy hoạch báo chí) đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Công tác chỉ đạo báo chí, quản lý báo chí được tăng cường định hướng nội dung tuyên truyền, tập trung xây dựng thể chế, giải quyết các vấn đề bất cập trong hoạt động báo chí.

Cùng với đó, việc quy định và từng bước nâng cao nghiệp vụ, đạo đức người làm báo cũng được quan tâm, nhiều vụ việc vi phạm đạo đức nghề nghiệp được phát hiện xử lý kịp thời.

Cơ quan chỉ đạo, cơ quan quản lý nhà nước về báo chí quyết tâm chấn chỉnh nhiều biểu hiện chệch hướng trong đời sống báo chí như tình trạng "báo hóa" các tạp chí, các trang thông tin điện tử tổng hợp "núp bóng" hoạt động như cơ quan báo chí.

Các cơ quan báo chí chú trọng đổi mới, cải tiến phương thức thực hiện, nâng cao chất lượng nội dung các chương trình, tin, bài, đặc biệt là các tuyến tin, bài thông tin tuyên truyền về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; về công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng, tiêu cực; về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng; đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch; bảo vệ chủ quyền biển đảo; các hoạt động phát triển kinh tế, xã hội...

Năm 2019, các cơ quan báo chí đã phản ánh đậm nét, trung thực, kịp thời những diễn biến quan trọng trong đời sống chính trị, kinh tế, xã hội của đất nước.

Nội dung thông tin trên báo chí phong phú, toàn diện, có tính phản biện xã hội cao đối với các vấn đề nóng thuộc các lĩnh vực, đặc biệt là việc xây dựng, ban hành và thực thi các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.

Đáng chú ý, năm 2019, công tác thông tin tuyên truyền tập trung trọng tâm vào một số vấn đề lớn như: phát triển kinh tế-xã hội; tăng cường quốc phòng, an ninh; chăm lo công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị; đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; tuyên truyền thông tin đối ngoại, quảng bá hình ảnh đất nước, con người, thành tựu đổi mới của Việt Nam với bạn bè quốc tế và đồng bào ta sinh sống, làm việc ở nước ngoài bằng nhiều hình thức, loại hình, ngôn ngữ khác nhau.

Báo chí cũng thông tin rộng rãi về hoạt động bảo vệ chủ quyền biển, đảo, trong đó tập trung tuyên truyền, cổ vũ ý chí quyết tâm và lập trường nhất quán của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đối với nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc; thực hiện tốt công tác tuyên truyền, xây dựng văn hóa, con người Việt Nam, nâng cao đời sống tinh thần cho toàn dân, nhất là đồng bào các dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn.

Năm 2019 có sự chuyển biến rõ nét của các cơ quan báo chí trong việc chủ động tham gia đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm sai trái của các thế lực thù địch với nhiều hình thức thông tin phong phú.

Một số cơ quan báo chí đã mở chuyên mục, tăng cường và nâng cao chất lượng thông tin về nội dung này, như: Báo Nhân dân, Báo Quân đội nhân dân, Tạp chí Cộng sản, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt nam, Tạp chí Quốc phòng toàn dân, Thông tấn xã Việt Nam…

Số lượng, chất lượng các chuyên mục, chương trình, tin bài mở mới đã tăng lên đáng kể, nâng cao hiệu quả tuyên truyền, được cán bộ, đảng viên và nhân dân đón nhận, tạo được hiệu ứng tốt trong xã hội.

Ngoài việc phản ánh trong các bản tin thời sự, trong các chương trình, chuyên mục chuyên biệt, nội dung bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm, luận điệu sai trái của các thế lực thù địch, đấu tranh chống các thông tin xấu độc còn được lồng ghép, tuyên truyền trong các chương trình khác.

Bên cạnh các chương trình, tin tức thực hiện bằng tiếng Việt, một số cơ quan báo, đài còn thực hiện các chương trình, ấn phẩm bằng các tiếng dân tộc thiểu số để giúp người dân các vùng đồng bào dân tộc, vùng sâu vùng xa nắm vững quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, chống lại luận điệu sai trái của các thế lực thù địch.

Các cơ quan báo chí cũng thực hiện sản xuất tin, bài trực tiếp bằng các ngoại ngữ (Anh, Pháp, Nga, Trung, Nhật) hoặc phụ đề ngoại ngữ để giúp thông tin lan tỏa trong cộng đồng người Việt ở nước ngoài cũng như cộng đồng quốc tế.

Cùng với nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền, báo chí ngày càng đáp ứng tốt hơn nhu cầu giải trí của người dân. Đặc biệt, trên phát thanh, truyền hình, nhiều chương trình giải trí, phim truyện lành mạnh, có nội dung giáo dục tốt đã được phát sóng.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã làm được, báo cáo cũng chỉ ra những hạn chế, khuyết điểm của nhiều cơ quan báo chí.

Đó là việc còn tồn tại thông tin thiếu nhạy cảm về chính trị, chưa phù hợp với lợi ích của đất nước, của nhân dân; thông tin không đúng tôn chỉ, mục đích được quy định trong giấy phép, tập trung chủ yếu ở tạp chí điện tử thuộc tổ chức chính trị-xã hội nghề nghiệp, tổ chức xã hội-nghề nghiệp, tổ chức xã hội.

Cùng đó, thông tin sai sự thật, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự, nhân phẩm của công dân vẫn chiếm tỷ lệ cao trong các hành vi vi phạm của báo chí.

Sở dĩ khuyết điểm này vẫn còn cao là do sự buông lỏng trách nhiệm của người đứng đầu; do quy trình kiểm định nội dung thông tin và công tác biên tập, duyệt đăng tải tin, bài chưa chặt chẽ.

Tình trạng cơ quan báo chí đưa tin, bài thiếu thận trọng, nhạy cảm về chính trị, chưa chấp hành nghiêm chỉ đạo về thông tin, đưa quá nhiều thông tin liên quan đến vấn đề tiêu cực, mặt trái của xã hội; tình trạng giật tít câu khách, câu "view," gây hiểu nhầm, trái với nội dung bài viết, giật tít phản cảm, thiếu chính xác, thiếu tính giáo dục... vẫn xảy ra, mặc dù đã được các cơ quan chỉ đạo, quản lý báo chí nhắc nhở, định hướng thường xuyên, liên tục.

Trong năm 2019, các cơ quan quản lý nhà nước đã tiến hành thanh tra, kiểm tra và xử phạt vi phạm hành chính 29 cơ quan báo chí với tổng số tiền là 675,1 triệu đồng, trong đó 6 trường hợp lĩnh vực phát thanh, truyền hình và thông tin điện tử và 23 trường hợp báo, tạp chí in, điện tử. Các hành vi bị xử phạt chủ yếu là hành vi thông tin sai sự thật gây hậu quả nghiêm trọng.

Cơ quan quản lý nhà nước cũng đã ban hành các Quyết định thu hồi Thẻ nhà báo đối với 03 trường hợp do có sai phạm và bị xử lý kỷ luật; các cơ quan báo chí đã nộp lại 19 thẻ nhà báo do các trường hợp này nghỉ hưu theo chế độ, chuyển công tác hoặc nghỉ việc. Tại hội nghị, các đại biểu sẽ thảo luận, xác định nhiệm vụ và các giải pháp trọng tâm trong năm 2020.