Hiện có khoảng 10 giống lúa gạo cho cơm dẻo, thơm như jasmine, hương lài (thơm lài), hommali (thơm Thái), Đài Loan (Việt Đài), nàng thơm... Những giống lúa này sau khi chế biến, có thể cho ra hạt gạo dài, ngắn, đục hoặc trong suốt, nhưng đặc điểm chung nhất là khi vốc nắm gạo lên sẽ có mùi thơm nhẹ tự nhiên của lúa gạo. Vì thế, nếu ngửi thấy gạo có mùi thơm nồng hoặc mùi lạ, cần cảnh giác có thể gạo đã bị ướp hương hoặc bị nhiễm mùi, tốt nhất bạn không nên mua.
Ngoài ra, để có nồi cơm ngon, bạn nên chọn các loại gạo mới thu hoạch. Như vậy, cơm sẽ vừa dẻo, thơm, ngon và nhiều chất dinh dưỡng. Hạt gạo to hay nhỏ không quan trọng vì kích thước của gạo tuỳ thuộc vào từng giống lúa, song gạo ngon là gạo được phơi kỹ, già nắng, đều hạt, sóng hạt, mượt mà, trong đều.
Không nên chọn những loại gạo được xát kỹ (hạt gạo trắng, ít cám), bởi các chất dinh dưỡng quý như protein, lipid, canxi và vitamin nhóm B đều ở lớp ngoài cùng của hạt gạo và trong mầm hạt, nếu xay xát kỹ, những chất dinh dưỡng này có thể hao hụt hoặc mất đi.
Bạn cũng có thể thử gạo ngon bằng cách, cho vài hạt gạo vào miệng và nhai thử, gạo ngon sẽ có vị ngọt, không có mùi vị gì lạ.
 |
Mặt khác, tùy vào thói quen và khẩu vị của từng gia đình, bạn cần nắm rõ đặc tính gạo để chọn gạo phù hợp. Chẳng hạn, gạo tám Điện Biên, có hạt gạo nhỏ, thon, hơi đỏ trong, thơm nhẹ cho cơm ngọt, thơm, dẻo, mềm, săn hạt. Gạo tám thơm có hạt gạo thon nhỏ, trong xanh, thơm nhẹ, cho cơm ngọt, thơm, dẻo, mềm, săn hạt. Gạo thơm lài sữa, hạt gạo dài, trắng sữa, thơm nhẹ, cho cơm dẻo, thơm, ngọt; gạo bắc hương, hạt nhỏ đều, trong đẹp, cho cơm mềm, dẻo, thơm...
 |
| Gạo nàng thơm, hạt gạo thon nhỏ, thơm nhẹ, có phần trắng hạt lựu ở giữa hạt, cho cơm ngọt thanh, thơm, mềm, săn hạt. |
Đặc biệt, để có nồi cơm ngon và độ dẻo vừa phải, thơm và ráo cơm, nhiều gia đình đã dùng cách phối trộn với nhau như trộn các loại gạo có độ dẻo nhiều như tám Thái Lan, bắc hương, si dẻo... với những loại gạo khô, đậm cơm như tám Hải Hậu, gạo tạp dao…