PGS.TS Đỗ Ngọc Thống, Chủ biên chương trình môn Ngữ văn trong chương trình giáo dục phổ thông mới, đã chia sẻ với báo chí về lý do dự kiến chỉ còn 6 tác phẩm bắt buộc ở cấp THPT và một số thay đổi đối với chương trình Ngữ văn mới.
Theo đó, tiêu chí và yêu cầu lựa chọn văn bản nói chung trong chương trình Ngữ văn mới bao gồm: Phục vụ trực tiếp cho việc phát triển các phẩm chất và năng lực theo mục tiêu, yêu cầu cần đạt của chương trình; phù hợp kinh nghiệm, năng lực nhận thức, đặc điểm tâm sinh lý, mối quan tâm của học sinh ở từng lớp/cấp học.
Chương trình giúp học sinh có hứng thú đọc văn; có giá trị đặc sắc về nội dung và nghệ thuật, nhất là có tính chuẩn mực và sáng tạo về ngôn ngữ; phản ánh được thành tựu về tư tưởng, văn học, văn hóa dân tộc như tinh thần yêu nước, độc lập dân tộc, ý thức về chủ quyền quốc gia, tính nhân văn, lòng nhân ái, khoan dung… và những giá trị phổ quát của nhân loại.
“Riêng 6 văn bản bắt buộc, ngoài các tiêu chí trên còn phải đáp ứng được một số yêu cầu sau: Đó là những tác phẩm có vị trí và tầm quan trọng bậc nhất, khó thay thế về tư tưởng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc và giá trị nhân văn. 6 tác phẩm bắt buộc thể hiện rõ tinh thần ấy. Đó cũng là những áng văn tiêu biểu cho hình thức các thể loại, mang nhiều giá trị đặc sắc của lịch sử văn học dân tộc; tư tưởng của các tác phẩm này vẫn có ảnh hưởng sâu sắc và hiện vẫn truyền được cảm hứng cho giới trẻ” - ông Đỗ Ngọc Thống cho biết.
Trước băn khoăn dư luận, ông Thống nhấn mạnh, quy định học bắt buộc 6 tác phẩm này không có nghĩa là toàn bộ chương trình chỉ dạy 6 tác phẩm đó và cũng không phải tất cả các tác phẩm khác (không bắt buộc) chỉ là đọc thêm. Tổng thời lượng dành cho môn Ngữ văn phổ thông là 4.520 tiết, vì thế ngoài 6 văn bản này, giáo viên sẽ phải giới thiệu thêm rất nhiều văn bản, gấp nhiều lần 6 tác phẩm này, nên không thiếu những tác phẩm nhằm đáp ứng yêu cầu đời thường” - ông Thống nói.
Cũng theo ông Đỗ Ngọc Thống, để tránh lan man cho giáo viên trong việc lựa chọn tác phẩm dạy học, chương trình có phụ lục gợi ý các tác phẩm nên lựa chọn. Việc lựa chọn dựa theo mục tiêu các phẩm chất, kỹ năng để dạy cho học sinh theo tinh thần của chương trình mới.
Trước đó, chương trình phổ thông mới được Bộ GD&ĐT công bố để lấy ý kiến dư luận nhận được sự thu hút về thay đổi chương trình môn Ngữ Văn. Để khắc phục hạn chế là chương trình môn Ngữ văn các cấp bị bó hẹp, chỉ giới hạn trong một số tác phẩm, nhất là khi kiểm tra đánh giá, chương trình mới được xây dựng với định hướng mở, giao quyền chủ động cho tác giả viết SGK và giáo viên, tập trung vào dạy cách đọc các thể loại tiêu biểu thông qua các tác phẩm tiêu biểu.
Đây là lý do khi môn Ngữ văn chỉ có 6 tác phẩm dạy học mang tính bắt buộc gồm: Bài thơ Thần, Hịch tướng sĩ, Bình Ngô đại cáo, Truyện Kiều, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc và Tuyên ngôn độc lập.