Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông lo ngại khi mạng xã hội đang "lấy mất nghề" của báo chí

Sáng 12/11, chất vấn về lĩnh vực Thông tin và Truyền thông, nhiều đại biểu Quốc hội đã đề cập tới việc phải nâng cao chất lượng hoạt động của ngành báo chí trong giai đoạn bùng nổ về truyền thông trên mạng xã hội hiện nay, đặc biệt là vai trò của báo chí cách mạng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Xem xét trách nhiệm Tổng biên tập khi phóng viên bị bắt

Đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp - đặt vấn đề, tình trạng tiêu cực của phóng viên, biên tập viên thời gian qua phải chăng do sự bùng nổ của báo chí, tạp chí chuyên ngành trên các lĩnh vực, dẫn đến chất lượng chuyên môn thấp, đi xa tôn chỉ mục đích, vi phạm pháp luật.

Đại biểu Hòa đề nghị Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng chỉ rõ nguyên nhân của tình trạng trên và cho biết giải pháp để có sự cạnh tranh lành mạnh giữa quảng cáo mạng và thông tin truyền thống?

Trả lời về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, tư cách đạo đức phóng viên rất được quan tâm trong những năm gần đây.

Trong giai đoạn năm 2023 - 2024, mỗi năm có 14 -15 phóng viên, cộng tác viên bị bắt và "người làm trong nghề cũng đau lòng lắm" - Bộ trưởng bày tỏ. Nhưng so với đội ngũ 45.000 người làm báo, trong đó 21.000 người có thẻ nhà báo, theo Bộ trưởng, đấy chỉ là "con sâu làm rầu nồi canh".

Bộ trưởng cũng cho biết, 80% trong số phóng viên bị bắt đến từ tạp chí nhỏ của các tổ chức xã hội nghề nghiệp, nơi có sự buông lỏng quản lý.

Vì vậy, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, việc đầu tiên là Bộ công bố tiêu chí để nhận dạng thế nào là báo hóa tạp chí và đăng công khai trên truyền thông để toàn xã hội giám sát. Bộ cũng công khai tôn chỉ, mục đích hoạt động của 880 cơ quan báo chí trên các cổng thông tin để bất kỳ cá nhân, tổ chức nào đều có thể vào tra cứu.

Đặc biệt, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết: "Nếu phóng viên của cơ quan báo chí bị bắt thì phải xem xét trách nhiệm của Tổng biên tập. Trước đây, chỉ xử lý cơ quan báo chí còn bây giờ là xử lý trực tiếp Tổng biên tập và phóng viên có vi phạm".

Ông Hùng nhấn mạnh đạo đức người làm nghề báo là quan trọng nhất. "Bộ Thông tin và Truyền thông, Ban Tuyên giáo, Hội Nhà báo xác định trong nhiệm kỳ này tập trung vào vấn đề đạo đức nghề nghiệp đối với phóng viên báo chí", Bộ trưởng cho biết.

Báo chí phải dùng công nghệ để "lấy lại trận địa"

Đề cập đến kinh tế báo chí thời gian qua, đại biểu Tạ Thị Yên - Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên -chất vấn Bộ trưởng, trong bối cảnh mạng xã hội lên ngôi, mô hình kinh doanh báo chí phải giải quyết như thế nào để báo chí truyền thống cạnh tranh và tồn tại, làm tốt vai trò của mình?

Trả lời đại biểu Tạ Thị Yên, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, hiện 80% quảng cáo trực tuyến trước đây thuộc về báo chí thì bây giờ rơi vào "tay" mạng xã hội. Nguồn thu của các cơ quan báo chí giảm đáng kể. Trong khi đó, cơ quan báo chí lại ra đời rất nhiều.

Về kinh tế báo chí, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho hay, Thủ tướng đã ra chỉ thị năm 2023 về truyền thông chính sách, trong đó xác định rõ chính quyền các cấp phải coi truyền thông chính sách là một nhiệm vụ của mình, có bộ máy, có ngân sách hàng năm để đặt hàng cho báo chí. Đây là một nguồn tăng thêm cho báo chí về kinh tế báo chí.

Ngoài ra, trong sửa Luật Báo chí sắp tới, vị trưởng ngành Thông tin & Truyền thông cho hay, sẽ có mục nói về kinh tế báo chí, cho phép một số đơn vị báo chí lớn kinh doanh về nội dung, xung quanh lĩnh vực truyền thông, kinh doanh để làm báo.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói, khi mạng xã hội ra đời đã "lấy mất nghề" của báo chí vì mạng xã hội đưa tin nhanh hơn, có hàng chục triệu "phóng viên" ở khắp mọi nơi.

Vì thế, theo ông, báo chí phải làm khác mạng xã hội bằng cách thông tin xác thực, trách nhiệm, thay vì đưa tin thì phân tích đánh giá, thay vì bình luận thì đưa ra giải pháp, định hướng và dẫn dắt xã hội.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng cho rằng, nếu báo chí chạy theo mạng xã hội sẽ bị đứng ở phía sau. Cách báo chí khác biệt mạng xã hội là quay về giá trị cốt lõi, dùng công nghệ để lấy lại trận địa, cùng đó là tạo điều kiện cho nhiều cơ quan báo chí chủ lực trên cơ sở giao cho Chính phủ xây dựng cơ chế đặc thù cho nhóm này.

"Cần có một chiến lược về chuyển đổi số quốc gia cho báo chí để đưa công nghệ báo chí tương đương với các nền tảng mạng xã hội" - Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.