Bóng đè là gì? Hiện tượng bóng đè và cách khắc phục

1. Bóng đè là gì?

Bóng đè hay còn có tên gọi là bóng đè, ma đè hoặc chứng liệt do ngủ còn có tên là sleep paralysis. Hiện tượng bóng đè xảy ra ngay trước khi ngủ hoặc khi thức giấc, người bị bóng đè xuất hiện cảm giác bị liệt toàn thân, tỉnh táo nhưng lại không thể cử động được tay chân.

Tình trạng bóng đè nhiều người xem đây là triệu chứng giống như ma quỷ đè. Người bị bóng đè còn có thể nhìn thấy ảo giác ghê sợ. Tuy nhiên, tình trạng bóng đè thực tế trừ những trường hợp bệnh nặng thì đây được xem không là bệnh lý cần điều trị.

Khi bóng đè xảy ra, người bệnh chỉ cần giảm bớt stress, tạo giấc ngủ đủ sẽ giúp người bệnh nhanh chóng thoát khỏi tình trạng này.

Bóng đè là gì, về bản chất thì bóng đè không gây nguy hiểm đến tính mạng con người. Tuy nhiên, hiện tượng này lại gây ra một số lo lắng cho người mắc phải. Bên cạnh đó, hiện tượng này còn có thể xảy ra cùng với các rối loạn giấc ngủ khác, chẳng hạn như chứng ngủ rũ (narcolepsy).

Hiện tượng bóng đè có thể bắt đầu xuất hiện trong thời niên thiếu và có thể trở nên thường xuyên trong những năm 20 đến 30 tuổi.

2. Nguyên nhân xuất hiện hiện tượng bóng đè

Khoảng thời gian ngủ, khi cơ thể thư giãn và các cơ bắp không di chuyển, điều này sẽ ngăn người ngủ tự làm mình bị thương khi họ có những hành động bất thường trong khi ngủ có giấc mơ.

Nhiều kết quả nghiên cứu khoa học cho thấy hiện tượng bóng đè xảy ra khi hormone trong cơ thể được tiết ra để ngăn cản giấc mơ tiếp tục. Tuy nhiên, lúc đó ý thức con người lại hoàn toàn tỉnh táo nhưng có cảm giác tê liệt và xuất hiện hiện tượng bóng đè.

Để tìm hiểu nguyên nhân bóng đè thì chúng ta cần biết điều gì đã xảy ra khi chúng ta chìm vào giấc ngủ. Theo nghiên cứu cho kết quả rằng giấc ngủ của con người diễn ra theo chu kỳ, mỗi chu kỳ sẽ được chia ra làm 2 pha, 1 pha là pha ngủ nhanh, 1 pha là pha ngủ chậm.

Tình trạng bóng đè xảy ra có liên quan đến sự gián đoạn hoặc phân mảnh giấc ngủ mắt chuyển động nhanh hay còn có tên gọi là giấc ngủ REM. Lúc này cơ thể xen kẽ pha cử động mắt nhanh và pha ngủ chậm còn có tên gọi là non-rapid eye movement - NREM gây ra hiện tượng bóng đè.

Đối với một chu kỳ giấc ngủ REM-NREM có thời gian kéo dài khoảng 90 phút, phần lớn thời gian dành cho việc ngủ là ở NREM. Trong thời gian NREM, khi cơ thể được thư giãn, đối với khoảng thời gian REM, mắt di chuyển nhanh nhưng cơ thể vẫn được thư giãn, do đó giấc mơ xảy ra vào thời điểm này.

Hiện tượng bóng đè xảy ra khi sự bất động của cơ thể trong pha ngủ nhanh vẫn tiếp tục duy trì, trong khi não bộ đã thức giấc, các khu vực não bộ phát hiện các mối đe dọa ở trạng thái cao và quá nhạy cảm.

3. Hiện tượng bóng đè và cách khắc phục

Nếu bị bóng đè thường xuyên, người bệnh cần biết dấu hiệu và triệu chứng của bóng đè.

-Hiện tượng bóng đè có thể xuất hiện chỉ 1 lần hoặc xuất hiện thường xuyên, thậm chí nhiều lần trong một đêm.

- Khi bị bóng đè, bạn không có khả năng di chuyển cơ thể khi ngủ hoặc khi thức dậy, thời gian bóng đè kéo dài vài giây hoặc vài phút.

- Trí não tỉnh táo nhưng không thể nói trong khi bị bóng đè.

- Xuất hiện ảo giác, cảm giác sợ hãi, lo âu.

- Có cảm giác áp lực lên ngực, khó thở.

- Cảm giác như cái chết đang đến gần.

- Cơ thể bị đổ mồ hôi.

- Bị đau đầu, đau cơ và gây ra tình trạng hoang tưởng.

- Sau khi trải qua một lần bị bóng đè, bạn có cảm giác rất buồn và lo lắng.

Bị bóng đè có nguy hiểm không? Có lây không?

Thực tế, bóng đè là hiện tượng xảy ra tự nhiên, không phải bệnh truyền nhiễm nên không có khả năng lây truyền từ người có hiện tượng bóng đè sang người khỏe mạnh.

Ngoài ra, bị bóng đè có nguy hiểm không là lo lắng của nhiều người, bóng đè không gây nguy hiểm cho người bệnh. Chỉ cần giảm bớt căng thẳng, không gặp rối loạn giấc ngủ người bệnh sẽ tự khỏi bị bóng đè mà không cần nhận chữa trị.

Đối tượng nguy cơ bị bóng đè

- Người bị chứng ngủ rũ.

- Khi ngủ có thói quen nằm sấp dễ khiến xảy ra hiện tượng bóng đè.

- Nếu tiền sử gia đình có người bị bóng đè khi ngủ.

- Lứa tuổi thanh niên, người trẻ tuổi.

- Người bị thiếu ngủ.

Hiện tượng bóng đè và cách khắc phục tình trạng bóng đè xảy ra như sau:

- Ngủ đủ giấc từ 7 đến 8 tiếng mỗi ngày đối với người trưởng thành.

- Nên có thời gian biểu sinh hoạt, hoạt động nghỉ ngơi hợp lý.

- Cần cải thiện môi trường ngủ, môi trường ngủ cần yên tĩnh, thoải mái.

- Giường ngủ cần sạch sẽ, êm ái.

- Lựa chọn trang phục ngủ rộng rãi, thoải mái.

- Nên chỉnh điều hòa phòng từ 26 đến 28 độ C.

- Xây dựng thói quen tập thể dục thường xuyên hàng ngày giúp ăn ngon, ngủ yên. Tuy nhiên không nên tập trước khi đi ngủ.

- Giảm uống trà, cà phê và các loại chất có chứa caffein trước khi ngủ tối từ 3-5 giờ.

- Không ăn quá no, uống rượu bia trước khi đi ngủ.

- Cần bỏ thuốc lá, thuốc lào vì chất nicotine có trong thuốc có thể kích thích và làm khó ngủ hoặc cơ thể bị mộng mị.

- Nên ngủ trưa, giấc ngủ trưa kéo dài từ 15 đến 45 phút mỗi ngày giúp ổn định thần kinh và tốt cho sức khỏe.

- Quản lý các triệu chứng trầm cảm hoặc rối loạn lo âu.

- Không nên ngủ sấp.

Xuất hiện hiện tượng bị bóng đè thường xuyên thì nên chuẩn đoán y khoa và chăm sóc y tế.

- Người bệnh thường xuyên bị bóng đè khi ngủ.

- Lo lắng về việc đi ngủ, khó ngủ.

- Cảm thấy buồn ngủ hoặc buồn ngủ bất chợt trong ngày.

- Đột nhiên ngủ vào ban ngày có thể là dấu hiệu của chứng ngủ rũ, rối loạn hiếm gặp khiến người bệnh ngủ hoặc mất kiểm soát cơ bắp vào những thời điểm bất ngờ.

- Khi có căng thẳng, lo lắng cần giải quyết điều này sẽ giúp giảm các triệu chứng bóng đè.

- Tình trạng bóng đè tái xuất hiện, gây phiền phức thì bác sĩ cần kê đơn thuốc an thần trong thời gian ngắn.