Brexit và sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc

Nhiều nước muốn rời EU như Anh

Châu Âu đang chứng kiến sự trỗi dậy của các đảng cánh hữu có thể nhiều quốc gia theo chân Anh rời khỏi EU. Kết quả trưng cầu dân ý tại Anh đang tiếp thêm động lực cho xu hướng dân tộc chủ nghĩa ở các nước châu Âu khác. Xu hướng phản đối một châu Âu nhất thể hóa về chính trị và kinh tế đã gia tăng từ nhiều năm nay, khi châu Âu phải đối mặt với khủng hoảng tị nạn và chưa giải quyết xong khủng hoảng nợ công.

69% người Thụy Điển tin rằng sẽ có thêm nhiều nước rời EU hậu Brexit (Anh rời khỏi EU), 66% người Đan Mạch có cùng cảm nghĩ. Thụy Điển, một quốc gia có dưới 10 triệu dân, đã tiếp nhận số người tị nạn tính trên đầu người nhiều hơn bất kỳ quốc gia châu Âu nào khác. Trong khi đó, đảng dân tộc chủ nghĩa Dân chủ Thụy Điển có quan điểm chống nhập cư bắt đầu đóng vai trò quan trọng hơn trong chính trường nước này. Đảng này hiện là đảng lớn thứ ba trong nước.

Đảng Nhân dân Đan Mạch giành được 21% số phiếu trong cuộc tổng tuyển cử năm ngoái, tăng 50% trong 8 năm qua. Quan trọng hơn, họ đã liên kết với đảng Tự do của nước này, khiến phe đối lập chiếm nhiều ghế trong chính phủ, từ đó thúc đẩy chương trình nghị sự chống nhập cư, dẫn đến một số các quy định nhập cư khắc nghiệt nhất ở châu Âu. Các nhà lập pháp Đan Mạch thậm chí thông qua một đạo luật yêu cầu người xin tị nạn phải giao nộp tài sản có giá trị để giúp chi trả các chi phí tái định cư.

Thủ tướng cánh tả Italia Matteo Renzi cũng đang đối mặt với thách thức từ đảng dân túy kinh tế Phong trào 5 sao (M5S). Beppe Grillo, lãnh đạo của đảng này, đã kêu gọi tổ chức trưng cầu dân ý về khả năng rời EU.

Tại Đức, 64% người Đức nói rằng Thủ tướng Đức Angela Merkel không nên tái tranh cử vào năm tới nếu bà tiếp tục theo đuổi chính sách hoan nghênh người tị nạn. Trái ngược với bà Merkel, trong vài năm qua, đảng cánh hữu Alternative für Deutschland (AfD) có tư tưởng chống EU đã nổi lên và thu hút nhiều sự ủng hộ, do lập trường mạnh mẽ chống lại Hồi giáo. Họ đưa ra một bản kiến nghị trong nền tảng chính sách của đảng, nói rằng tôn giáo này không phù hợp với hiến pháp Đức.

Còn ở Pháp sẽ tổ chức bầu cử tổng thống vào năm 2017. Đảng cực hữu Mặt trận Tổ quốc, có tư tưởng chống EU, đang ngày càng gia tăng ảnh hưởng tại nước này. Tuy giới chuyên gia cho rằng lãnh đạo đảng, Marine Le Pen, ít khả năng trở thành tổng thống nhưng ảnh hưởng của bà với chính trị Pháp rõ ràng đang tăng lên. Đó là mối lo ngại lớn vì bà Le Pen tự gọi mình là "Quý bà Frexit" và đã hứa với nhân dân Pháp rằng sẽ tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý về việc đi hay ở EU nếu lên nắm quyền.

 

Thị trường chứng khoán tụt dốc

Theo trang tin Wall Street Journal, Brexit đã gây chấn động các thị trường tài chính toàn cầu, đồng bảng Anh giảm hơn 11%, các thị trường chứng khoán toàn cầu đồng loạt lao dốc. Đồng bảng Anh cũng đã sụt giá 10% so với USD, rơi xuống mức thấp nhất trong vòng 31 năm qua. Đồng euro cũng giảm mạnh, mất 2,6% so với đồng USD. Những tổn thất trên xảy ra sau khi các nhà đầu tư đã chọn vàng, đồng yen Nhật Bản và cổ phiếu "Blue-chip" là nơi trú ẩn an toàn, đẩy giá vàng tăng 5%, trong khi đồng yen tăng 4,2% so với đồng USD và 7% so với đồng euro. "Đồng bạc xanh" cũng trượt giá, có lúc 1 USD chỉ đổi được chưa đến 100 yên Nhật Bản, lần đầu tiên kể từ tháng 11/2013.

Trong khi đó, giá dầu mỏ trên thị trường thế giới đã giảm khoảng 5% do các nhà đầu tư đã bán tháo vì lo ngại tăng trưởng toàn cầu có thể chậm hơn nữa. Tại sàn giao dịch New York, giá dầu thô ngọt nhẹ WTI giao tháng 8/2016 giảm 2,47 USD xuống còn 47,64 USD/thùng. Tại sàn giao dịch London, giá dầu Brent Biển Bắc giao cùng thời điểm giảm 2,5USD xuống mức 48,41USD/thùng. Giới phân tích nhận định các nhà đầu tư dầu thô cũng hướng đến các mặt hàng được cho là an toàn hơn sau khi kịch bản Brexit xảy ra đã gây biến động lớn trên khắp các thị trường.

Amancio Ortega bị ảnh hưởng nặng

Theo Bloomberg, bảng xếp hạng tỷ phú của Bloomberg (Bloomberg Billionaires Index) nhận thấy, các tỷ phú đã mất 3,2% tổng giá trị tài sản ròng của họ, đưa tổng số tài sản của nhóm tỷ phú giàu nhất này xuống còn 3,9 nghìn tỷ USD. Thiệt hại lớn nhất rơi vào trường hợp tỷ phú giàu nhất châu Âu Amancio Ortega. Ông Ortega mất hơn 6 tỷ USD sau cơn “địa chấn” Brexit. Trong khi đó, 9 tỉ phú khác mất hơn 1 tỉ USD, trong đó có các tỷ phú Bill Gates, Jeff Bezos và người giàu nhất Vương quốc Anh Gerald Cavendish Grosvenor.