Cá chữa bệnh - tiền thân của liệu pháp sốc điện ngày nay

Người cổ đại dùng cá chữa bệnh như thế nào?

Phải nói ngay rằng lịch sử y văn của nhân loại chứa đầy những điều kỳ bí. Mặc dù các bác sĩ đều quan tâm tới công việc chữa bệnh cứu người nhưng nhiều phương pháp mà họ sử dụng thời tiền y học hiện đại rất nguy hiểm, đau đớn và đáng sợ, không chỉ với người bệnh mà cả những ai đã từng chứng kiến. Chẳng hạn như sử dụng đỉa để hút máu nhưng đỉa không phải là loài vật đáng sợ nhất. Vào giữa thế kỷ 18, các bác sĩ đã sử dụng cá điện như một phương thuốc chữa chứng đau nửa đầu.

Theo tạp chí y học Mỹ Cleveland Clinic, chứng đau nửa đầu (Migraine) không chỉ đơn giản là đau đầu. Nó là một tình trạng thần kinh phức tạp, đặc trưng bởi đau nhói, chóng mặt, nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh. Đôi khi còn buồn nôn, thậm chí ngày nay y học vẫn chưa được hiểu ngọn ngành về căn bệnh này. Nhưng có một điều chắc chắn, đối với nhiều người bệnh, chúng có thể gây ra những cơn đau cực kỳ khó chịu, làm cho cơ thể suy nhược, đôi khi kéo dài đến 15 ngày mỗi tháng. Vì vậy, người trong cuộc sẵn sàng "vái tứ phương" để được chữa trị, sẵn sàng tham gia bất kỳ cuộc thử nghiệm nào với hy vọng giúp họ nhẹ nhõm hơn. Một trong những kỹ thuật này có cách dùng cá điện. Nó được các ngự y trong thời kỳ Đế chế La Mã sử dụng,

Theo tạp chí kỹ thuật số Mental Floss (Mỹ), ngự y triều đình La Mã dưới thời hoàng đế Claudius đã dùng cá đuối điện (torpedo fish), hay còn gọi là cá tia điện, có nguồn gốc từ Địa Trung Hải để trị bệnh cho Hoàng đế. Loài cá này rất đáng sợ, nó truyền sóng xung kích vào bất kỳ ai nếu chạm vào nó. Theo Bảo tàng Florida, cú sốc của cá đuối điện trưởng thành có thể lên tới 170-220 volt, đủ mạnh để giết cá nhỏ và gây choáng, thậm chí có thể vô hiệu hóa con người. Thay vì khuyên mọi người tránh xa những tia điện giật kiểu này, ngự y triều đại Claudius lại đưa ra giả thuyết, những cú sốc đó là thứ mà Hoàng đế Claudius cần đến để trị chứng đau nửa đầu mà ông mắc phải.

Mặc dù chưa hiểu đầy đủ tính logic đằng sau việc chữa bệnh bằng điện giật nhưng cả người La Mã cổ đại lẫn người Hy Lạp cổ đại đều sử dụng cú sốc điện cực mạnh của cá đuối điện để điều trị chứng đau nửa đầu, cũng như các bệnh khác, nhất là bệnh gút. Thực hành này tiếp tục duy trì ở châu Âu trong suốt thế kỷ 17 và 18. Thậm chí, các bác sĩ Hà Lan vào giữa những năm 1700 đã đánh giá cao việc phát hiện ra loài cá chình điện, có nguồn gốc từ Nam Mỹ, cũng có thể tạo ra những cú sốc điện tương tự,  được cho là có tác dụng làm giảm đau đầu và đau nửa đầu hiệu quả.

Sốc điện là "bản sao" cá chữa bệnh ngày xưa?

Theo Hiệp hội Tâm thần Mỹ (APA), ngày nay, trong y khoa người ta vẫn sử dụng sốc điện và nó được xem là một trong những phương pháp điều trị hiện đại. Các chuyên gia sức khỏe tâm thần dùng liệu pháp Electroconvulsive, một thủ thuật trong đó một loạt điện cực gửi các xung điện qua não của bệnh nhân để gây co giật trong khi họ đang được gây mê. Kích thích điện này được cho là có thể giúp điều trị các triệu chứng trầm cảm nặng, rối loạn lưỡng cực, tâm thần phân liệt và nhiều trường hợp nghiêm trọng.

Theo Vinmec, sốc điện là phương pháp sử dụng năng lượng điện để khôi phục nhịp tim bình thường cho bệnh nhân. Đây là phương pháp đơn giản và có tác dụng nhanh trong điều trị một số trường hợp rối loạn nhịp nhanh: Rung nhĩ, cuồng nhĩ, nhịp nhanh trên thất, nhịp nhanh thất, rung thất... Cụ thể, sốc điện có vai trò dập tắt các rối loạn nhịp nhanh đang chiếm quyền chủ nhịp của nhịp xoang, giúp nhịp xoang trở lại với vai trò chủ nhịp. Có 2 phương pháp sốc điện đang được sử dụng gồm: Sốc điện chuyển nhịp và sốc điện phá rung.

Theo Harvard, nghiên cứu thực hiện năm 2013 cho thấy, người La Mã và Hy Lạp cổ đại có thể đã không tiến xa trong nghiên cứu của họ nhưng y học hiện đại đã tiếp tục phát triển nó để chữa bệnh cho con người. Những người bị đau nửa đầu sử dụng thiết bị truyền kích thích điện đến dây thần kinh sinh ba ở trán của họ trong 20 phút mỗi ngày. Kết quả cho thấy họ ít đau nửa đầu hơn và giảm nhu cầu dùng thuốc giảm đau. Một nghiên cứu công bố năm 2019 cũng tìm thấy kết quả tương tự. Nó phát hiện thấy sử dụng kích thích điện tử ánh sáng có thể giúp giảm đau hoặc thậm chí ngăn ngừa chứng đau nửa đầu rất tốt. Vì vậy, gây sốc bằng cá nghe có vẻ đáng sợ nhưng cuối cùng nó lại là bước khởi đầu giúp y học hiện đại chữa được nhiều bệnh.