Cách chọn sữa công thức phù hợp với trẻ

1. Sữa công thức là gì?

Sữa công thức (còn có tên gọi là Baby formula) hay sữa bột trẻ em là loại sữa được sản xuất làm thứ ăn cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 12 tháng tuổi. Sữa công thức có thành phần gần giống công thức hóa học của sữa mẹ nên có thể dùng để thay thế hoàn toàn hoặc một phần cho sữa mẹ.

Có 3 dạng sữa công thức đó là: Pha sẵn, sữa cô đặc và sữa bột.

- Sữa công thức dạng pha sẵn là tiện lợi nhất. Mẹ không cần phải đo lường hay pha khuấy gì cả, chỉ mở nắp là cho trẻ uống được ngay. Sữa này bảo đảm vệ sinh và đặc biệt thuận tiện khi cha mẹ chưa biết tìm nước pha sữa ở đâu. Giá sữa pha sẵn thường đắt hơn sữa bột khoảng 20%. Sữa pha sẵn sau khi mở nắp chỉ để được khoảng 48 giờ.

+ Đối với sữa công thức dạng cô đặc, bà mẹ cần pha chung với nước. Tỷ lệ sữa và nước thường là 1:1, nhưng mẹ nhớ luôn phải đọc kỹ hướng dẫn trên hộp. So với loại pha sẵn, sữa dạng cô đặc rẻ hơn và ít cồng kềnh hơn. Tuy nhiên sữa dạng này vẫn đắt hơn sữa bột.

+ Sữa bột là lựa chọn kinh tế và thân thiện với môi trường nhất. Vì vậy sữa bột trẻ em là loại sữa mà các mẹ hay lựa chọn cho con nhất. Sữa này để được 1 tháng sau khi mở nắp thiếc.

2. Khi nào thì nên chọn sữa công thức cho bé?

Mẹ chỉ nên chọn sữa bột cho bé khi không thể bú mẹ như:

+ Mẹ thiếu sữa do cơ địa, bệnh tật.

+ Mẹ mắc bệnh (HIV, lao) hoặc các bệnh truyền nhiễm.

+ Mẹ sử dụng thuốc, chất gây nghiện quá mức an toàn.

+ Bé không bú được vì dị tật bẩm sinh.

+ Bé suy dinh dưỡng như thiếu sắt hoặc vitamin D, thiếu hụt dinh dưỡng khi chuyển sang ăn dặm.

+ Bé dị ứng với thức ăn mà mẹ ăn...

3. Các tiêu chí chọn sữa công thức cho bé

Theo thạc sĩ, bác sĩ Huỳnh Bảo Toàn - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang, các mẹ nên lựa chọn sữa công thức cho con theo những tiêu chí cụ thể sau:

+ Phù hợp với lứa tuổi và cân nặng của bé.

+ Phù hợp với tình trạng sức khỏe của bé (sinh thiếu tháng, đủ tháng, nhẹ cân, suy dinh dưỡng, béo phì..).

+ Tình trạng dị ứng của bé (theo dõi sau khi uống xem bé bị có bị nổi mụn, tiêu chảy, táo bón không?).

+ Giá sữa phù hợp với điều kiện kinh tế gia đình...

Đặc biệt, mẹ cần lưu ý xem tỷ lệ đạm có trong thành phần sữa công thức có phù hợp với độ tuổi của trẻ hay không? Để biết rõ điều này, mẹ có thể căn cứ theo chuẩn sau:

+ Trẻ từ 0 - 12 tháng tuổi, tỉ lệ đạm tiêu chuẩn khoảng 11-18%;

+ Trẻ từ 12-36 tháng tuổi, tỉ lệ đạm là 18-34%.

Nếu tỉ lệ đạm có trong sữa ít quá sẽ khiến trẻ bị suy dinh dưỡng, nguy cơ nhiễm trùng cao, hệ miễn dịch kém. Ngược lại, nếu thừa đạm sẽ dẫn tới rối loạn hormone, hệ thần kinh phát triển kém, béo phì và bị bệnh lý tim mạch.

4. Cách chọn sữa công thức cho trẻ

- Với trẻ nhẹ cân, sinh non

+ Sữa chứa protein, vitamin và khoáng chất cao phù hợp cho trẻ sinh non.

+ Sữa có tỷ lệ năng lượng cao hơn so với sữa bình thường (0,7-0,75Kcal/ml so với 0,67Kcal/ml).

- Sữa công thức dùng cho trẻ dưới 6 tháng tuổi

+ Loại sữa này phù hợp cho trẻ sơ sinh (có cân nặng lúc sinh trên 2500gr) tới 6 tháng tuổi vì dễ tiêu hóa và có tỉ lệ canxi/ photpho =2:1, tỷ lệ này tối ưu cho thận của trẻ nhỏ và tăng cường hấp thụ canxi. Sữa cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng khi trẻ bú được 150ml/kg cân nặng/ngày.

- Sữa dành cho trẻ từ 6 tháng đến 12 tháng tuổi

Trẻ sau 6 tháng tuổi cần được cho ăn dặm bổ sung đa dạng với đầy đủ 4 nhóm thực phẩm gồm chất béo, tinh bột, đạm, rau và trái cây. Sự tăng cân của trẻ sẽ không còn phụ thuộc nhiều vào chế độ sữa như trẻ dưới 6 tháng tuổi. Trẻ chỉ cần bú 500 - 800ml sữa/ ngày là đủ, phụ thuộc vào cân nặng hiện tại của trẻ.

- Nhóm sữa dành cho các nhu cầu đặc biệt

+ Sữa không có đường lactose

Nhóm sữa này thường dùng cho những trẻ có ruột bị kích thích, đầy hơi, tiêu lỏng do nhạy cảm với đường lactose.

+ Sữa thủy phân

Sữa không chứa đường lactose và protein sữa bò đã bị thủy phân nên dễ tiêu hóa dùng cho những trẻ bị dị ứng sữa bò. Ngoài ra, có thể dùng cho trẻ từ sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa, ăn uống bất cứ loại gì cũng tiêu chảy, không dung nạp được thức ăn do tiêu chảy nặng kéo dài, bệnh lý mổ cắt ruột nhiều, suy dinh dưỡng dạng teo đét. Do vậy nếu trong gia đình có tiền căn dị ứng thức ăn hoặc trẻ bị dị ứng sữa bò, mẹ nên chọn sữa đậu nành hoặc sữa thủy phân nếu trẻ không được nuôi bằng sữa mẹ.

+ Nhóm sữa không chất béo

Sữa không chất béo sẽ chứa ít năng lượng và không chứa cholesterol thường được sử dụng cho đối tượng có nhu cầu canxi nhưng không muốn tăng cân hoặc cần kiêng chất béo như trong bệnh lý rối loạn chuyển hóa lipid, cholesterol cao, tiểu đường hoặc do kém hấp thu chất béo như bệnh lý gan mật, tiêu hóa.

5. Khi cho con sử dụng sữa công thức cần lưu ý gì?

+ Xem thời hạn sử dụng trên nhãn sữa.

+ Pha chế sữa theo đúng hướng dẫn được ghi trên bao bì vì nếu mẹ pha quá đặc có thể dẫn đến tình trạng rối loạn điện giải và làm tổn thương thận của trẻ. Ngược lại, nếu pha quá loãng sẽ làm ảnh hưởng đến dinh dưỡng, sự tăng trưởng và cân nặng của trẻ.

+ Cần rửa tay sạch sẽ trước khi cầm vào bình sữa và khi cho trẻ bú.

+ Bình sữa luôn luôn phải được tiệt trùng trước khi pha sữa cho bé ăn.

+ Sau khi bé đã bú sữa xong nên bỏ phần sữa thừa vì vi trùng trong nước bọt của trẻ sẽ sinh trưởng trong phần sữa thừa đó.

+ Cần chú ý không nên pha sẵn sữa để trong tủ lạnh mà cần pha nóng bữa nào ăn bữa đó cho bé.

+ Tránh sử dụng lò vi sóng để hâm sữa cho trẻ vì nhiệt độ bên trong có thể nóng hơn mẹ tưởng.

+ Tuyệt đối không sử dụng nước ninh xương hoặc nước luộc rau để pha sữa cho trẻ uống.