Cần làm gì để tránh bị lừa đảo vay tiền qua mạng?

"Bẫy" của những kẻ lừa đảo qua mạng không còn phải là chiêu thức mới lạ, nhưng với các hình thức ngày càng tinh vi, vẫn có không ít người trở thành nạn nhân. Với những tình huống dựng lên như thật, chỉ trong một vài phút mất cảnh giác, nhiều người đã tin tưởng, chuyển tiền qua tài khoản cho các đối tượng lừa đảo. Đặc biệt, hiện nay, lừa đảo mạo danh người thân để vay mượn tiền xã hội đang trở thành một vấn nạn.

Quy trình lừa đảo thường diễn ra như sau: Đối tượng lừa đảo tạo tài khoản mạng xã hội (Facebook, Zalo,..) với hình ảnh của khách hàng, hoặc lừa khách hàng truy cập vào các đường link gian lận: Đăng ký người mẫu nhí online, quà tặng, bình chọn hộ,…. để thu thập thông tin và chiếm quyền sở hữu tài khoản này của khách hàng. Sau đó, đối tượng lừa đảo sử dụng tài khoản đã chiếm được nhắn tin cho người thân trong danh sách bạn bè để hỏi vay tiền hoặc nhờ chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng có họ tên trùng với chủ tài khoản mạng xã hội để nạn nhân tin tưởng và chuyển tiền.

Ngoài ra, bằng công nghệ Deepfake/Swapface, sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), đối tượng lừa đảo tái tạo lại khuôn mặt và giọng nói, tạo video giả mạo nhằm thực hiện những cuộc gọi video ngắn, kém chất lượng lấy lý do lỗi mạng để nạn nhân tin tưởng và thực hiện chuyển tiền theo yêu cầu của đối tượng. 

Nhằm phòng tránh các nguy cơ bị mất tiền, các ngân hàng đã đưa ra khuyến nghị khách hàng bảo mật thông tin cá nhân và tài khoản ngân hàng bằng các biện pháp: 

-  Luôn luôn xác thực danh tính người thân trước khi chuyển tiền bằng cách gọi điện trực tiếp vào số điện thoại của người nhận. Không gọi xác thực qua ứng dụng chat (bao gồm cả video call) và Không chuyển tiền nếu nhận được yêu cầu qua tin nhắn trên các ứng dụng mạng xã hội. 

- Không cung cấp thông tin cá nhân (ảnh 2 mặt giấy tờ tùy thân), thông tin tài khoản, thẻ qua mạng xã hội.

- Không cung cấp mật khẩu, mã OTP cho bất kỳ ai (kể cả nhân viên ngân hàng) và Không nhập các thông tin này trên các đường link lạ. 

- Tăng cường bảo mật tài khoản mạng xã hội, như: Xác thực mật khẩu 02 lớp qua số điện thoại, sử dụng các mật khẩu ít nhất có 8 ký tự có cả chữ, số, ký tự đặc biệt. 

Cách nhận biết cuộc gọi lừa đảo Deepfake

Tuy sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo hiện đại và tiên tiến để làm giả gương mặt, giọng nói của người thân hoặc bạn bè để tạo ra những đoạn video call để đánh lừa nạn nhân, nhưng vẫn có một số dấu hiệu để có thể nhận biết các cuộc gọi Deepfake. Đó là:

- Thời gian gọi ngắn, chỉ khoảng vài giây

- Khuôn mặt người gọi thiếu cảm xúc, các hành động của cơ thể không đồng đều và nhất quán với nhau

- Màu da không tương đồng và đổ bóng không đúng

- Âm thanh không đồng nhất với hình ảnh

- Cuộc gọi bị ngắt giữa chừng.

Nếu phát hiện các trường hợp yêu cầu chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin cá nhân qua điện thoại, cần trình báo ngay cho cơ quan Công an để xử lý hoặc thông báo đến số điện thoại trực ban hình sự 0692348560 của Cục Cảnh sát hình sự để được hướng dẫn kịp thời.