Cần sớm xem xét điều chỉnh quy định kỷ luật đảng viên khi sinh con thứ 3

Già hóa dân số gây ra nhiều áp lực

Việt Nam đang bước vào thời kỳ già hóa dân số. Theo đó, dự báo đến năm 2036, Việt Nam chính thức bước vào thời kỳ cơ cấu dân số già; năm 2039 Việt Nam kết thúc thời kỳ cơ cấu dân số vàng, bước vào thời kỳ cơ cấu dân số rất già. Điều này kéo theo nhiều hệ lụy như tốc độ tăng trưởng giảm, tạo ra nhu cầu sống còn phải cải thiện chất lượng nguồn năng lực và tăng năng suất khác để duy trì tăng trưởng.

Bên cạnh đó, già hóa dân số cũng sẽ gây áp lực ngày càng gia tăng với hệ thống hưu trí và y tế; tạo thêm nhưng thách thức đối với nguồn tài chính của quốc gia; hệ thống chăm sóc cho người cao tuổi sẽ đòi hỏi cần phải thường xuyên được củng cố, tăng cường năng lực bảo đảm.

Xuất phát từ những vấn đề nói trên, nhiều chuyên gia cho rằng cần sớm xây dựng khung chính sách quốc gia về phòng, chống già hóa dân số. Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cũng bày tỏ những băn khoăn về tính hợp lý của quy định kỷ luật cán bộ, đảng viên sinh con thứ 3.

Liên quan đến vấn đề này, mới đây Cục Dân số (Bộ Y tế) đưa ra đề xuất bỏ quy định mỗi cặp vợ chồng chỉ sinh từ 1-2 con và trao quyền quyết định số con, thời gian sinh con, khoảng cách giữa các lần sinh con cho các cặp vợ chồng.

Theo ông Lê Thanh Dũng - Cục trưởng Cục Dân số, quy định mỗi cặp vợ chồng chỉ sinh từ 1-2 con đã áp dụng trong nhiều năm nay và mỗi giai đoạn lại có một chính sách khác nhau, trong đó có việc xử phạt do vi phạm các quy định về chính sách dân số như sinh con thứ 3. Đến thời điểm này, việc xử phạt đối với những đối tượng sinh con thứ 3 không còn phù hợp. Bởi thực tế Việt Nam đối mặt với xu thế mức sinh giảm, mặc dù chưa ở mức báo động nhưng sẽ trở thành một vấn đề quan trọng nếu không có giải pháp can thiệp sớm. Vì vậy, việc nới lỏng quy định sinh 1-2 con là cần thiết.

Hiện nay, Cục Dân số đang xin ý kiến góp ý các chuyên gia, nhà nghiên cứu để có báo cáo với Bộ Y tế, sau đó báo cáo Chính phủ các giải pháp để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các cặp vợ chồng - những đối tượng có mong muốn sinh con để đảm bảo chất lượng dân số, giống nòi tốt nhất.

Cũng theo lý giải của lãnh đạo Cục Dân số, thực tế hiện nay, nhiều người có mong muốn và điều kiện để sinh con thứ 3, nhất là cán bộ công chức. Tuy nhiên, khi sinh con thứ 3 thì họ gặp phải những chế tài xử phạt, nhất là đối với đảng viên, mà những chế tài này đều đã được xây dựng từ rất nhiều năm trước. Vì vậy, với xu thế giảm sinh hiện nay ở nước ta, ông Lê Thanh Dũng cho rằng, nhìn từ kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới, chúng ta phải thay đổi quy định này.

Đề xuất bỏ quy định kỷ luật đảng viên sinh con thứ 3

Bà Phạm Khánh Phong Lan - Đại biểu quốc hội Đoàn Thành phố Hồ Chí Minh, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm, Ủy viên Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh - đề xuất bỏ quy định kỷ luật đảng viên sinh con thứ ba nhằm thay đổi quan điểm về chính sách dân số, nâng cao tỷ suất sinh.

Theo bà Phạm Khánh Phong Lan, trong khi Việt Nam đang nỗ lực nâng cao tỷ suất sinh, nhưng cán bộ, đảng viên sinh con thứ ba vẫn bị kỷ luật. Chủ trương kỷ luật đảng viên sinh con thứ ba có thể đúng ở giai đoạn trước, còn hiện nay tỷ suất sinh của Việt Nam xuống thấp thì cần thay đổi quan điểm về sinh con.

Bà Nguyễn Minh Tâm - Phó Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội chuyên trách tỉnh Quảng Bình, Ủy viên Ủy ban Tư pháp của Quốc hội - cho hay Việt Nam đang bước vào thời kỳ dân số già nên cần duy trì mức sinh thay thế trên cả nước. Do đó, việc điều chỉnh Pháp lệnh dân số bằng Luật Dân số trở nên cấp thiết. Quá trình xây dựng Luật Dân số, Chính phủ cần chú trọng một số điểm như, đảm bảo quy định quyền quyết định sinh con của mỗi cặp vợ/chồng; thời gian sinh con; số con và khoảng cách.

Bên cạnh đó, những điều trên cần được cụ thể hóa, hỗ trợ bằng các biện pháp đi cùng như: doanh nghiệp không được sa thải phụ nữ đang mang thai; miễn giảm thuế thu nhập cá nhân đối với cặp vợ chồng đang mang thai, nuôi con nhỏ… Bởi thông qua đó nhằm duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên cả nước.

Do đó, đại biểu Nguyễn Minh Tâm thẳng thắn đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét hình thức kỷ luật đảng viên khi sinh con thứ 3 còn phù hợp hay không để có điều chỉnh phù hợp, kịp thời.

Chia sẻ về vấn đề này, Giáo sư Nguyễn Thiện Nhân - Nguyên Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, nguyên Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam - bày tỏ lo lắng khi năm 2023 mức sinh của Việt Nam là 1,96, trong khi mức sinh thay thế lý tưởng là 2,1 con trên mỗi phụ nữ. Vì thế, Chính phủ cần bổ sung chỉ số tổng tỷ suất sinh thay thế vào báo cáo kinh tế xã hội để có biện pháp nâng mức sinh. Đây là chỉ tiêu hệ trọng quốc gia, liên quan đến phát triển con người, bền vững của đất nước.

Giáo sư Nguyễn Thiện Nhân cho biết bản thân ông đã từng kiến nghị cơ quan có thẩm quyền bỏ quy định kỷ luật đảng viên sinh con thứ ba, để phù hợp với tình hình mới. Bởi thực tế hiện nay tỷ suất sinh của Việt Nam đang giảm nhanh, cấp có thẩm quyền cần sớm sửa quy định, để tháo gỡ rào cản, xóa bỏ tâm lý cho cán bộ, đảng viên không dám sinh con thứ ba. Bỏ quy định kỷ luật đảng viên sinh con thứ ba để kịp thời truyền thông đến người dân về chính sách dân số trong tình hình mới.

Thực tiễn cho thấy, vấn đề già hóa dân số, tỷ suất sinh giảm nhanh và tính hợp lý của quy định về kỷ luật cán bộ, đảng viên sinh con thứ 3 đang là vấn đề thu hút sự quan tâm của dư luận xã hội. Trước những hệ lụy không nhỏ từ vấn đề già hóa dân số, tỷ suất sinh giảm nhanh, các cơ quan chức năng nên nghiên cứu, xem xét điều chỉnh quy định kỷ luật cán bộ, đảng viên sinh con thứ 3 nhằm góp phần duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên cả nước, hạn chế đà giảm của tỷ suất sinh.