Đạo luật nhiều tranh cãi
Chế độ đa thê ở Kenya tưởng chừng đã kết thúc từ rất lâu nhưng một Dự luật Hôn nhân mới lại cho phép người đàn ông được tự do kết hôn với nhiều phụ nữ, nếu họ muốn. “Thời kỳ cưới hàng chục bà vợ đã qua lâu rồi. Đời sống kinh tế xã hội hiện nay rất khó để có nhiều hơn 3 đến 4 bà vợ”, Tom Akuku Ogwela, con trai của một người đàn ông đa thê nổi tiếng Ancentus Akuku Ogwela với 130 bà vợ, có 210 đứa con, nói.
Ogwela là bác sĩ đang điều hành một phòng khám nhỏ trong một ngôi làng gần hồ Victoria, ông cho biết, cha mình đã không kết hôn với hơn 100 bà vợ nếu như ông không có điều kiện. Ogwela lý giải: “Ngày xưa, những gì cần thiết là nhiều thực phẩm, mà cha tôi lại là một nông dân có rất nhiều lúa gạo”.
Chế độ đa thê từng rất phổ biến ở một số nhóm dân tộc tại Kenya. Trong một số bộ lạc, người đàn ông có thể cưới nhiều vợ mà ông muốn, miễn là ông có đủ khả năng nuôi sống con cái và các bà vợ.
 |
Dự luật Hôn nhân được Quốc hội thông qua đã chia Kenya thành hai phe đối lập: Những người ủng hộ vì lý do tôn giáo, truyền thống văn hóa còn những người phản đối lo ngại rằng sẽ gây ra nhiều mâu thuẫn trong gia đình và có khả năng không kiểm soát được tình trạng tăng dân số.
Người đứng đầu Giáo hội công giáo tại Kenya, đức Hồng y John Njue, cho rằng, việc thông qua dự luật là một hành động đáng xấu hổ bởi một Quốc hội do nam giới thống trị và kêu gọi Tổng thống Uhuru Kenyatta không chấp nhận. Còn Hội đồng Giáo hội Quốc gia Kenya (NCCK) cho rằng, các nhà lập pháp đã hạ thấp phẩm giá của những người phụ nữ và dự luật tự nó đã không tôn trọng nguyên tắc bình đẳng giữa vợ với chồng trong hôn nhân.
Các phương tiện truyền thông địa phương cũng đã công kích Dự luật. Tờ báo lớn nhất Kenya, the Daily Nation, gọi đó là “một hành động khiến chúng ta trở lại thời kỳ đen tối trong khi chúng ta đang cần phải tăng cường các giá trị gia đình”. Một số người thì nhạo báng, rằng các nhà lập pháp cũng nên xem xét chế độ đa phu, cho phép phụ nữ có nhiều chồng. Joyce Kinyua, sinh viên Đại học Nairobi nói: “Tôi sẽ xem xét việc cưới nhiều chồng nếu có cơ hội. Nếu một người đàn ông có nhiều hơn một vợ, tại sao phụ nữ không thể có nhiều hơn một người chồng?” Nhiều người khác suy đoán rằng một số nhà lập pháp đang muốn hợp pháp hóa những “phòng nhì” của mình.
“Những giá trị gì đem lại khi có thêm vợ mà không quan tâm đến cảm xúc của người vợ đầu tiên?” - Tờ báo lớn thứ hai tại Kenya - The Standard - đã đặt vấn đề trong một bài xã luận hồi tháng trước. Tờ báo này cũng lên tiếng chỉ trích: “Các nghị sĩ nam sẽ nói gì nếu vợ mình cũng muốn có thêm 1 hoặc 2 người chồng nữa?”
Mặc dù có một làn sóng phản đối dự luật gay gắt trong dư luận nhưng cuối cùng, Tổng thống Kenya cũng vẫn ký thông qua đạo luật gây nhiều tranh cãi này.
 |
| Thiếu nữ Kenya. |
Đa thê là một lối sống?
“Tại châu Phi, chế độ đa thê là một lối sống”, Nderitu Njoka, chủ tịch Trao quyền và phát triển cho nam giới tại Kenya, một tổ chức thành lập từ 4 năm trước nhận xét. Njoka bày tỏ sự bác bỏ quan điểm cho rằng chế độ đa thê là bóc lột phụ nữ và ông tin, chế độ này có ý nghĩa thiết thực trong việc giảm tệ nạn mại dâm, HIV/AIDS, sự phản bội và lừa dối. “Bây giờ là lúc mọi người vứt bỏ cái vỏ bọc giả tạo và chấp nhận chế độ đa thê” - ông nói.
Samule Chepkong’a, một nhà lập pháp Kenya đã đề xuất loại bỏ ý kiến cho phép người vợ có quyền chấp thuận hoặc từ chối người vợ mới của chồng. Ông này lên tiếng: “Theo phong tục của 42 bộ lạc tại Kenya, hầu hết các cuộc hôn nhân đều có khả năng dẫn tới chế độ đa thê và người vợ nên “chấp nhận” người vợ mới của chồng mình. Vì vậy, bất cứ lúc nào một người đàn ông mang một người phụ nữ về nhà mình, chắc chắn cô ấy là người vợ thứ 2 hoặc thứ 3”
Nhiều đàn ông châu Phi và thậm chí cả các nhà lãnh đạo của họ cũng đã thực hành chế độ đa thê trong nhiều năm, đặc biệt là Mswati III, nhà vua hiện tại Swaziland, người năm ngoái đã kết hôn người vợ thứ 14. Mswati III đã tuân thủ truyền thống mà ông thừa hưởng từ cha mình, người đã kết hôn với hơn 125 bà vợ.
Một thực tế ở Kenya, đa thê là phổ biến và thậm chí một số người vợ, đặc biệt những người vô sinh, sẵn sàng thúc giục chồng đi lấy vợ khác. Chế độ đa thê còn tồn tại trong cộng đồng Mormon ở Bắc Mỹ, khá phổ biến ở một số nước châu Á và Hồi giáo.
“Cải lùi”
Những nhà hoạt động cho rằng, dự luật trên đây là một bước “cải lùi” khi bình đẳng hôn nhân được nhắc đến trong hiến pháp. Chế độ đa thê chắc chắn sẽ khiến mối quan hệ vợ chồng rạn nứt, đặt biệt khi người chồng lập “phòng nhì” mà không hỏi ý kiến của vợ.
“Chúng ta không nên để điều này xảy ra. Chúng ta nên tuân theo thời gian. Mọi thứ đã thay đổi”, Ruth Aura, Chủ tịch Liên đoàn Luật sư dành cho phụ nữ cho biết lên tiếng. Cô đặt câu hỏi cho các nhà lập pháp: “Tại sao bạn muốn đi ngược hiến pháp và lý do tại sao phụ nữ luôn bị đối xử như công dân hạng hai?”
Trong những năm gần đây, phụ nữ Kenya, đại diện cho gần ½ dân số cả nước đã tạo ra khoảng 40 triệu USD. Họ đã có những thành công trong mọi lĩnh vực, với 6 phụ nữ nắm giữ những cương vị quan trọng trong quốc phòng, ngoại giao, đất đai và du lịch.