Chỉ 28% phụ nữ 30-49 tuổi đã được khám sàng lọc ung thư cổ tử cung

Các phát hiện chính từ nghiên cứu của UNFPA Việt Nam và các đối tác sẽ cung cấp bằng chứng vững chắc hỗ trợ nỗ lực của Bộ Y tế Việt Nam và các cơ quan trong việc nhân rộng chương trình tiêm chủng HPV, khám sàng lọc và điều trị UTCTC tại Việt Nam. Nghiên cứu cũng tạo tiền đề xây dựng các chính sách cấp quốc gia và địa phương nhằm triển khai hiệu quả các biện pháp can thiệp toàn diện hướng đến loại bỏ hoàn toàn căn bệnh này ở phụ nữ Việt Nam. 

Năm 2018, UTCTC xếp thứ 6 trong danh sách các loại ung thư phổ biến nhất với phụ nữ Việt Nam, với 4.200 ca mắc mới và 2.420 ca tử vong.

Tuy nhiên, UTCTC hoàn toàn có thể ngăn ngừa được. Với mục tiêu thanh toán căn bệnh này, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) kêu gọi tất cả các quốc gia trên thế giới có các biện pháp cụ thể để đảm bảo 90% trẻ em gái trước 15 tuổi được tiêm chủng HPV, 70% phụ nữ trước 35 tuổi được khám sàng lọc ung thư cổ tử cung sử dụng các hình thức xét nghiệm với độ chính xác cao và họ được tái xét nghiệm trước 45 tuổi, đồng thời đảm bảo chữa trị cho 90% phụ nữ được phát hiện tiền ung thư và 90% phụ nữ đã bị ung thư xâm lấn cho đến năm 2030.

Tại Việt Nam, tỷ lệ tiêm chủng HPV và sàng lọc UTCTC vẫn còn thấp. Theo Điều tra các chỉ tiêu Mục tiêu Phát triển Bền Vững (SDGs) về Phụ nữ và Trẻ em do Tổng cục Thống kê thực hiện năm 2021 với sự hỗ trợ của UNFPA và UNICEF, chỉ 12% phụ nữ và trẻ em gái trong độ tuổi 15-29 đã được tiêm vắc-xin, và chỉ 28% phụ nữ từ 30-49 tuổi đã được khám sàng lọc ung thư.

Nghiên cứu cũng cho thấy Việt Nam hoàn toàn có thể thanh toán UTCTC trong 30 năm tới nếu việc tiêm chủng HPV được triển khai cho 90% trẻ em gái vị thành niên; 70% phụ nữ được khám sàng lọc ung thư cổ tử cung; 90% phụ nữ bị tiền ung thư hoặc đang bị UTCTC được sự điều trị đầy đủ. Nếu kết hợp tiêm chủng HPV với sàng lọc và điều trị thì Việt Nam có thể thanh toán UTCTC chỉ trong vòng 29 năm, sớm hơn nếu chỉ thúc đẩy tiêm chủng HPV. Nghiên cứu cũng ước tính rằng 1 USD đầu tư vào các chương trình ngăn ngừa UTCTC có thể mang lại lợi ích kinh tế tương đương từ 5 đến 11 USD và số tiền này tăng lên vào khoảng từ 8 đến 20 USD nếu kết hợp lợi ích kinh tế và xã hội.  

Bà Naomi Kitahara, Trưởng Đại diện UNFPA tại Việt Nam, cho biết: "Đã đến lúc chúng ta phải đầu tư nhân rộng toàn quốc chương trình tiêm chủng HPV đồng thời với đầu tư sàng lọc và điều trị UTCTC. Căn bệnh này đang là mối quan tâm lớn cho sức khỏe cộng đồng trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam. UNFPA kiến nghị Chính phủ Việt Nam nên triển khai rộng rãi tiêm chủng HPV cho trẻ em gái dưới 15 tuổi và đẩy mạnh sàng lọc và điều trị UTCTC cho phụ nữ Việt Nam". 

"Một vấn đề nữa là hiện nay Việt Nam vẫn áp dụng chế độ tiêm chủng 3 mũi cho các trẻ em gái độ tuổi 9 - 14. Từ năm 2014, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) kiến nghị áp dụng chế độ 2 mũi cho các em gái vị thành niên. Năm 2022, WHO tuyên bố chỉ cần 1 mũi vắc-xin HPV là đã có thể ngăn ngừa được UTCTC và WHO kiến nghị áp dụng chế độ tiêm chủng 1 mũi thay vì 2 mũi. Vì vậy, tôi kiến nghị Bộ Y tế thay đổi hướng dẫn của Bộ về chế độ tiêm chủng HPV từ 3 mũi xuống 2 mũi hoặc 1 mũi để tiết kiệm nguồn lực tài chính và khuyến khích tăng độ phủ tiêm chủng ngăn ngừa UTCTC", Trưởng Đại diện UNFPA tại Việt Nam nhấn mạnh.

PGS.TS Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, Bộ Y tế, cho hay: "Nghiên cứu đã cho thấy những bằng chứng mạnh mẽ về hiệu quả chi phí và lợi ích từ việc đầu tư, đồng thời đưa ra tiến độ thanh toán UTCTC ở Việt Nam. Những bằng chứng khoa học này đáng để Chính phủ cân nhắc nhằm bố trí nguồn lực cần thiết cho việc xây dựng các chiến lược tối ưu về phòng chống UTCTC ở Việt Nam".

UNFPA cam kết hỗ trợ Chính phủ Việt Nam và các đối tác triển khai thực hiện tiêm vắc-xin phòng HPV tại Việt Nam, từ đó cải thiện tình trạng sức khỏe sinh sản và sức khỏe tình dục của phụ nữ Việt Nam. Đây cũng là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhằm đạt được Các Mục tiêu Phát triển Bền vững đến năm 2030.