“Cuộc chiến chính trị” giữa 2 đảng
Hạ viện Mỹ, nơi các nghị sỹ đảng Dân chủ chiếm đa số, ngày 3/1 đã thông qua dự thảo nhằm chấm dứt việc đóng cửa một phần chính phủ vốn bắt đầu từ ngày 22/12/2018 ở một số cơ quan liên bang, đồng thời cấp ngân sách cho Bộ An ninh Nội địa đến ngày 8/2.
Gói ngân sách trên, do Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi hậu thuẫn, gồm một dự thảo cấp tiền cho Bộ An ninh Nội địa theo mức hiện tại tới hết ngày 8/2 và cấp 1,3 tỷ USD cho việc xây hàng rào biên giới cùng 300 triệu USD cho các hạng mục an ninh biên giới khác như trang bị camera và thiết bị công nghệ. Phần thứ hai của đề xuất là cấp kinh phí cho các cơ quan liên bang hiện đang không có ngân sách bao gồm các bộ Tư pháp, Thương mại và Giao thông cho tới ngày 30/9. Tuy nhiên, kế hoạch ngân sách này không cấp khoản tiền 5 tỷ USD cho việc xây dựng bức tường biên giới phía Nam với Mexico theo yêu cầu của Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Đó là lý do khiến Tổng thống Mỹ Donald Trump đã triệu tập cuộc họp thứ 2 giữa các nhà lãnh đạo của đảng Dân chủ và Cộng hòa trong tuần này. Ông Trump vẫn cương quyết đòi khoản kinh phí trị giá 5 tỷ USD để xây dựng bức tường biên giới nói trên, song tiến trình pháp lý của việc này không nhận được sự ủng hộ của Quốc hội Mỹ. Do đó, Tổng thống Mỹ cho biết ông có thể sử dụng quyền khẩn cấp để xây bức tường biên giới giữa Mỹ và Mexico mà không cần Quốc hội Mỹ phê chuẩn. Ông còn lên tiếng rằng, ông sẽ để chính phủ đóng cửa "trong một thời gian rất dài, nhiều tháng thậm chí là nhiều năm."
An sinh xã hội bị ảnh hưởng nghiêm trọng
Trong bối cảnh các nghị sỹ Mỹ vẫn đang tranh cãi về kinh phí xây bức tường biên giới, ước tính khoảng 800.000 nhân viên công vụ tiếp tục phải nghỉ việc tạm thời hoặc làm việc trong tình trạng không được trả lương. Nhiều người hy vọng sẽ nhận được tiền lương khi chính phủ nối lại hoạt động nhưng điều này vẫn chưa chắc chắn. Ít nhất 9 bộ cùng hàng chục cơ quan, trong đó có Bộ An ninh Nội địa, Bộ Tư pháp, Bộ Thương mại, Bộ Nông nghiệp, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Ngoại giao và Cơ quan Hàng không và vũ trụ Mỹ (NASA) bị ảnh hưởng.
Trong thời gian chờ đợi, khoảng 25% cơ quan trong chính phủ liên bang sẽ không có kinh phí hoạt động. Chỉ các nhân viên thực sự cần thiết mới tiếp tục làm việc nhưng họ cũng chưa được trả lương. Trước đó, ngày 31/12/2018, Liên đoàn lao động, đại diện cho khoảng 400.000 người làm công ăn lương đã đệ đơn kiện chống lại chính quyền của Tổng thống Donald Trump với cáo buộc chính quyền vi phạm Đạo luật Các tiêu chuẩn lao động công bằng vì không trả lương cho nhân viên kể từ ngày 22/12/2018.
Việc đóng cửa chính phủ còn làm dấy lên nhiều lo ngại trên toàn nước Mỹ về sự gián đoạn các chương trình phúc lợi. Hiệp hội Hỗ trợ phụ nữ, trẻ em và trẻ sơ sinh (WIC), vốn cung cấp lương thực và giáo dục cho các bà mẹ mang thai có thu nhập thấp hay trẻ em nghèo, đã ban thành tuyên bố hối thúc các nhà lập pháp Mỹ sớm chấm dứt tình trạng đóng cửa chính phủ trước khi các cơ quan liên bang cạn kiệt ngân quỹ. Chủ tịch hiệp hội Douglas Greenaway cho biết: “Hơn 7 triệu bà mẹ, phụ nữ mang thai và trẻ em phụ thuộc vào WIC. Việc đóng cửa chính phủ không chỉ gây ảnh hưởng đến cuộc sống của mọi người mà còn dẫn tới nhiều hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe”.
Ngoài ra, Cơ quan quản lý công viên quốc gia Mỹ đã tạm dừng tất cả các dịch vụ phi khẩn cấp trong đó có dịch vụ dành cho du khách như nhà vệ sinh công cộng, dọn dẹp rác thải, bảo trì các tuyến đường và trung tâm hỗ trợ. Ước tính hơn 21.000 nhân viên phải nghỉ việc.
Đáng chú ý, rác thải cũng bắt đầu chất cao thành đống ở bên ngoài nhiều địa danh, kể cả quanh Nhà Trắng và Công viên quốc gia National Mall ở trung tâm thủ đô Washington. Thị trưởng Washington Muriel Bowser đã phải sử dụng các nguồn lực địa phương để giữ cho Washington sạch sẽ, với chi phí 46.000 USD mỗi tuần.
Tại New York, Thống đốc Andrew Cuomo đã cam kết trả 65.000 USD mỗi ngày để đảm bảo Tượng Nữ thần Tự do và Đảo Ellis được dọn dẹp sạch sẽ và mở cửa cho khách du lịch tham quan.
Không có máy cào tuyết hoặc các nhân viên dọn dẹp tuyết, số vụ tai nạn đã gia tăng tại các công viên quốc gia Sequoia và Kings Canyon do nhiều tuyến đường trơn trượt rất nguy hiểm. Trong những ngày gần đây, các tổ chức phi lợi nhuận và tình nguyện viên đã tham gia dọn dẹp công viên trên khắp nước Mỹ.
Việc tạm ngừng một số dịch vụ cũng ảnh hưởng đến sự an toàn của khách tham quan. Tại bang Texas, nhân viên kiểm lâm đã phải cõng một du khách bị gãy chân đi trên con đường mòn suốt hai giờ đồng hồ.