Chưa có thuốc đặc hiệu điều trị người nghiện ma túy đá

Bác sĩ Trịnh Thị Phượng - Chuyên gia nghiên cứu HIV - cho biết, Methamphetamine có nhiều dạng khác nhau trên thị trường như dạng bột trắng, vàng hoặc nâu đỏ; Dạng muối dễ hòa tan trong nước và thường dùng để tiêm; Dạng tinh thể màu trắng, đây là dạng có độ tinh khiết cao hay còn gọi là hàng đá.

Khi sử dụng ma túy đá sẽ ức chế tái hấp thu và chuyển hóa của Dopamine. Methamphetamine còn làm tăng tiết noradrenalin và serotonin là các chất dẫn truyền thần kinh gây kích thích hệ thần kinh trung ương, khiến cho người dùng trở nên hưng phấn, sung mãn và mất kiểm soát cảm xúc và hành vi của con người. Nếu sử dụng liều cao và kéo dài sẽ gây ảnh hưởng rất lớn đến cơ thể.

Ma túy đá Methamphetamine được sử dụng như thế nào?

Ma túy đá có nhiều cách sử dụng để đưa vào trong cơ thể người. Ở mỗi dạng tồn tại nó sẽ có những cách khác nhau:

- Hít: Ma túy thường được nghiền thành bột, dùng giấy cuộn thành ống nhỏ và hít vào qua ống mũi. Đây là dạng sử dụng phổ biến nhất của ma túy hiện nay.

- Hút: Khi ma túy ở dạng tinh thể, thường nó sẽ được đốt nóng thành khói sau đó người dùng hút lượng khói này thông qua tẩu hoặc cóng. Ma túy đi theo đường phổi và thẩm thấu dần vào máu.

- Tiêm chích: Một dạng sử dụng khác của ma túy cũng khá phổ biến đó là tiêm chích. Ma túy sẽ được hòa tan với nước cất, sau đó tiêm trực tiếp vào mạch máu. Cách sử dụng này sẽ tác động mạnh mẽ và tạo ra cảm giác ngay tức thì.

- Đường uống: Ít sử dụng hơn và tác dụng cũng chậm hơn.

Một số kiểu sử dụng ma túy đá

- Sử dụng liên tục đến khi kiệt sức: Người sử dụng liên tục nhiều ngày, ngay sau khi giảm tác dụng của liều Methamphetamine, người dùng tiếp tục dùng thêm 1 liều nữa và dùng vài ngày liên tiếp cho đến khi kiệt sức không thể thức và sử dụng thêm được nữa. Người sử dụng khi đó sẽ ngủ li bì từ 24h đến 48h sau mỗi đợt sử dụng. Kiểu sử dụng này gây tác hại rất lớn.

- Sử dụng mạn tính: Dùng nhiều lần trong ngày và hầu hết các ngày trong tháng (thường sử dụng trên 20 ngày trong tháng). Dạng sử dụng này thường ở những người lệ thuộc/nghiện ma túy đá.

- Sử dụng trong các sự kiện (sử dụng a-ma-tơ): Thỉnh thoảng sử dụng ma túy đã trong các sự kiện. Đây là hình thức rất hay gặp - bác sĩ Phượng cho biết.

Những tác động của ma túy đá

"Ngay lập tức, sau khi hút hoặc tiêm tĩnh mạch, người sử dụng cảm thấy phê và bốc, kéo dài một vài phút và được mô tả là cảm giác cực kỳ khoan khoái, dễ chịu. Hít hoặc dùng bằng đường miệng cũng tạo ra cảm giác phê cao nhưng không bốc bằng. Sau khi hít khoảng 3-5 phút thì sẽ cảm thấy phê, nếu dùng bằng đường tiêu hóa thì hiệu quả sẽ thể hiện sau khoảng 15 - 20 phút. Những người sử dụng có thể duy trì cảm giác phê bằng cách dùng thêm thuốc, kiểu dùng thuốc liên tiếp. Sau một thời gian phê là đến giai đoạn hung hăng (vã) mà một số người có thể có các hành vi bạo lực. Người sử dụng ma túy đá lúc này sẽ có cảm giác mình vô cùng khỏe mạnh với năng lượng tràn trề và có thể làm những điều phi thường. Mọi hoạt động, cử chỉ đều được thực hiện nhanh chóng và gấp gáp", bác sĩ Phượng thông tin.

Ngoài việc làm cho cơ thể bỗng chốc khỏe khoắn, tăng năng lượng và hoạt động mạnh, tinh thần sảng khoái, sung sướng, hưng phấn thì ma túy đá cũng làm tăng nhịp tim và huyết áp; Tăng thân nhiệt, đồng tử giãn và thở nhanh, thở gấp; Kích thích các hoạt động mạnh, tăng giao tiếp; Miệng khô, khó nuốt và không cảm thấy đói; Tăng ham muốn tình dục.

Ở mức độ ngộ độc người sử dụng có thể bị loạn thần, hoang tưởng; Tăng thân nhiệt; Loạn nhịp tim, tổn thương cơ tim; Cơn tăng huyết áp hoặc co giật.

Với người sử dụng ma tuý đá các hậu quả tâm thần dài hạn có thể gặp như không còn các khoái cảm thông thường, không còn hứng thú; Loạn thần - rối loạn suy nghĩ, hoang tưởng, đôi khi mắc chứng ảo thanh (nghe thấy tiếng nói không có thực).

Người sử dụng ma túy đá thường xuyên sẽ dẫn đến rối loạn ăn uống, sụt cân, không ngủ; Xu hướng hoang tưởng và bạo lực; Loạn thần nhất thời hoặc trường diễn; Trầm cảm nhất thời hoặc trường diễn và có nguy cơ lây nhiễm HIV cũng như các bệnh lây truyền qua đường tình dục do quan hệ tình dục không an toàn do không kiểm soát được hành vi hoặc do dùng chung bơm kim tiêm, dụng cụ hút (nguy cơ nhiễm HIV, viêm gan B, C).

Một số ngộ nhận không đúng về ma túy đá

- Ma túy đá không gây nghiện: Mặc dù không nghiện vật vã như heroin nhưng chất ma túy này lại gây tàn phá sức khỏe một cách ghê gớm, nghiện dai dẳng và rất khó dứt. Người sử dụng trong một khoảng thời gian dài sẽ bị lệ thuộc và luôn có cảm giác thèm thuồng mỗi khi lên cơn. Bên cạnh đó, khi sử dụng ma túy đá có xu hướng càng ngày càng phải tăng liều mới đủ đáp ứng. Do đó khi không thuốc, cơ thể sẽ vô cùng khó chịu, bứt rứt và bắt buộc phải tìm mọi cách để được hút tiếp. Còn nếu cứ tiếp tục hút ma túy đá lâu dài sẽ gây ra những hệ lụy nghiêm trọng nhất là với sức khỏe tâm thần.

- Có thuốc điều trị được ma túy đá: Hiện nay chưa có thuốc hiệu quả/đặc hiệu với ma túy đá. Methadone hoặc Buprenorphine chỉ có tác dụng điều trị cho những người nghiện các chất dạng thuốc phiện như heroin. Một số nghiên cứu cho thấy các thuốc D-amphetamine, methylphenidate, bupropion, mirtazapine và naltrexone có thể làm giảm lượng ma túy đá sử dụng hiệu quả điều trị thuốc chưa rõ ràng do số lượng các nghiên cứu còn hạn chế và cỡ mẫu nhỏ. Việc điều trị hiện nay chủ yếu là các biện pháp điều trị về tâm lý, xã hội cũng như hỗ trợ bệnh nhân tập trung vào những điểm tốt của bản thân, vượt qua sự kỳ thị từ bên ngoài và tự kỳ thị và công ăn việc làm là quan trọng.

- Não bộ sẽ phục hồi sau khi ngừng sử dụng: Đó là quan niệm sai lầm, nhiều người cho rằng khi thôi không sử dụng ma túy thì não bộ sẽ phục hồi hoàn toàn. Tuy nhiên, khi đã sử dụng lâu dài có thể gây nên tình trạng tổn thương bị trầm cảm/loạn thần vĩnh viễn không hồi phục của não bộ.