Chất vấn chiều 5/6 đối với trưởng ngành VHTTDL – ông Nguyễn Ngọc Thiện, đại biểu Mai Sĩ Diến (Thanh Hóa) yêu cầu được làm rõ khoản tiền công đức ở các chùa và tính công khai của khoản tiền này. Có quy định rằng mỗi cơ sở tôn giáo không có quá 3 hòm công đức, song thực tế ở nhiều điểm, hòm công đức xuất hiện dày đặc.
Bên cạnh đó, theo đại biểu Diến, có tình trạng cúng khấn thuê tạo nên sự thương mại hóa, biến không gian tâm linh thành nơi phàm tục. “Trách nhiệm của Bộ trưởng đối với tồn tại nêu trên?” - ông Diến đặt câu hỏi.
Cũng liên quan đến điều này, đại biểu Phạm văn Hòa (Đồng Tháp) hỏi rằng, có hay không hiện tượng kinh doanh chùa để trục lợi. “Thùng công đức rải rác khắp nơi, ai quản lý, có làm nghĩa vụ cho ngân sách nhà nước hay không?” - ông chất vấn.
Phần trả lời của Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện cho thấy một thực tế khá gây bất ngờ là hiện nay, khoản tiền công đức chưa hề có văn bản pháp quy nào điều chỉnh, quy định cụ thể về vấn đề thu – chi. Nghĩa là, việc quản lý nhà nước đối với tiền công đức vẫn đang bỏ ngỏ.
Theo ông Thiện, chỉ có một văn bản của Bộ VHTTDL cùng với Bộ Nội vụ, có hướng dẫn đến việc sử dụng tiền công đức, theo đó tiền tài sản cúng công đức cho các cơ sở tôn giáo phải được sử dụng đúng mục đích, công khai.
“Báo cáo thật với Quốc hội là về quản lý nhà nước đối với tiền công đức thì đúng là chúng tôi chưa có văn bản quản lý nào quy định về việc này. Vừa rồi, Chính phủ ban hành nghị định 110 quản lý tổ chức lễ hội. Trong đó có một điểm là giao cho bộ Tài chính hướng dẫn vấn đề thu chi tiền lễ hội, công đức. Do mới ban hành cuối năm 2018 nên quá trình này đang được triển khai” - tư lệnh ngành VHTTDL thừa nhận.
Ông kiến nghị Chính phủ sớm ban hành văn bản pháp luật quy định cụ thể quản lý nguồn thu từ hoạt động tín ngưỡng, du lịch tâm linh. Bộ Tài chính sớm hướng dẫn quản lý tài chính tại các lễ hội và tiền công đức. Cùng với giải pháp đó, Bộ Văn hoá đề nghị tăng cường trách nhiệm quản lý của chính quyền địa phương và đề nghị UBND các cấp chỉ đạo cơ quan chức năng phối hợp đẩy mạnh kiện toàn bộ máy quản lý di tích, gắn với công trình tôn giáo, tín ngưỡng.
Về việc quy định số lượng các thùng công đức ở mỗi cơ sở tôn giáo, ông Nguyễn Ngọc Thiện cho hay, thực ra Bộ VHTTDL chỉ ra khuyến cáo chứ chưa quy định cụ thể rằng mỗi cơ sở tôn giáo thì nên có bao nhiêu thùng công đức.
“Chúng tôi yêu cầu các cơ sở thực hiện nếp sống văn hóa chứ không phải là văn bản có tính chất pháp quy. Chỉ là hướng dẫn các cơ sở nên có tối đa 3 thùng công đức, không được quá nhiều gây phản cảm. Xin tiếp thu ý kiến của đại biểu, chúng tôi sẽ căn cứ thực tiễn để nghiên cứu, đề xuất xem thử sẽ đặt thùng công đức như thế nào để đảm bảo thực hiện được nếp sống văn minh văn hóa” - ông Thiện cho hay.
Tuy nhiên, đại biểu Phạm Văn Hòa vẫn tiếp tục tranh luận khi cho rằng, đối với việc thu chi công đức đã có hướng dẫn rõ ràng, công khai minh bạch thì liệu các cơ sở này thực hiện không, cơ quan nào giám sát việc này để vấn đề này được công khai?