Vào ngày 15-16/9/1973, giữa lúc chiến tranh ác liệt, Chủ tịch Cuba Fidel Castro đã đến thăm Việt Nam. 9h40 ngày 16/9, chiếc chuyên cơ đưa 2 nhà lãnh đạo là Thủ tướng Phạm Văn Đồng và Chủ tịch Fidel Castro cất cánh từ sân bay Gia Lâm vào Đồng Hới (Quảng Bình). Từ đây, đoàn được ô tô đón vào Quảng Trị theo đường Quốc lộ 1A.
Khi đoàn xe đưa Thủ tướng Phạm Văn Đồng và Chủ tịch Fidel từ Đồng Hới vào Quảng Trị, đến bờ Bắc vĩ tuyến 17, bỗng nhiên Chủ tịch Fidel yêu cầu xe dừng lại vì nhìn thấy một số người đang cáng một người bị thương. Ông cùng Thủ tướng Phạm Văn Đồng xuống xe và hỏi thăm ân cần nữ thanh niên mới 17 tuổi bị thương do bom bi nổ khi cô đang cùng đoàn Thanh niên địa phương lấp hố bom. Ông đã bật khóc khi nhìn thấy cô gái bị thương bên vũng máu. Xúc động mạnh mẽ, Chủ tịch Fidel Castro ngay lập tức gọi cho Đại sứ Cuba ở Việt Nam bố trí ô tô chở nạn nhân ra Vĩnh Linh cấp cứu.
 |
| Chủ tịch Phidel Castro trong chuyến thăm Quảng trị năm 1973. |
Ngay sau đó, vì quá cảm động nên ông đã gọi điện về nước và yêu cầu những người có trách nhiệm xúc tiến việc xây dựng một bệnh viện hữu nghị ngay tại khu vực này. Chỉ một thời gian ngắn, Bệnh viện hữu nghị Việt Nam - Cu Ba đã ra đời ngay tại Đồng Hới, Quảng Bình, một bệnh viện đa khoa hoàn chỉnh với những trang thiết bị đồng bộ và hiện đại của nước ta thời bấy giờ. Sau khi hoàn thành, bệnh viện đã giúp cứu chữa bệnh cho người dân Quảng Bình cũng như nhân dân vùng giải phóng và các tỉnh lân cận.
Cô gái năm đó là Nguyễn Thị Hương (quê ở Vĩnh Linh, Quảng Trị). Lúc đó, chị bị thương nặng, ruột đứt 8 khúc, máu mất rất nhiều. Khi đó, bệnh viên Vĩnh Linh đã hết máu dự trữ, Chủ tịch Fidel đề nghị tìm mọi cách cách cứu sống chị. Fidel đưa ra một quyết định, nếu bệnh viện không có phương tiện cấp cứu kịp thời, ông xin đưa cô gái ra Quảng Bình, dùng máy bay chở về Hà Nội cấp cứu, nơi đầy đủ phương tiện y tế hơn.
Tuy nhiên, do lúc đó tính mạng của chị Hương đang ngàn cân treo sợi tóc nên một chiếc xe ô tô trong đoàn đã chạy ra Đồng Hới lấy 10 chai máu để vào kịp truyền cho chị và giúp chị sống sót một cách thần kỳ.
 |
| Thủ tướng Fidel Castro và nữ anh hùng quân Giải phóng Miền Nam Việt Nam Tạ Thị Kiều thăm một căn cứ trong vùng Giải phóng Quảng Trị năm 1973. Ảnh: TTXVN. |
Sau 40 năm từ 1973, chị Hương từng kể, trong lúc bị thương nặng khi cố mở mắt ra nhìn chị thấy lờ mờ một ông Tây to cao, râu ria xồm xoàm bật khóc khi nhìn chị nằm bên vũng máu và rồi ông ôm chị lên xe, đưa về bệnh viện Vĩnh Linh.
Sau khi bình phục, các bác sĩ cho biết chỉ cần chậm một chút thôi là chị Hương sẽ không thể cứu sống. Không được gặp Chủ tịch Fidel Castro nhưng qua những gì mọi người kể lại, chị Hương luôn biết ơn người đã cứu mạng sống, đã sinh ra mình lần thứ hai trong cuộc đời này.
Sau một thời gian nằm điều trị tại Bệnh viện A Vĩnh Linh, chị được đưa về điều trị tại nhà. Một ngày mùa đông giá lạnh cuối năm 1973, khi chị đang ở nhà tập vận động thì bất ngờ nhà có khách. Đó là lãnh đạo Bệnh viện A, đại diện chính quyền huyện Vĩnh Linh và xã Vĩnh Thành.
Điều chị không thể ngờ là ngoài thăm hỏi, động viên họ còn mang đến cho chị Hương một món quà vô cùng ý nghĩa và cảm động. Chủ tịch Fidel Castro sau khi trở về nước đã cảm phục tấm gương dũng cảm của nữ thanh niên Việt Nam trẻ tuổi nên quyết định gửi quà tặng sang để khích lệ tinh thần chị.
Món quà được gửi từ nửa vòng trái đất ấy là rất nhiều thuốc Tây và thuốc bổ loại đắt tiền dùng để chữa bệnh và một tấm danh thiếp của Chủ tịch Fidel Castro. Thật cảm động và hạnh phúc bởi ở thời điểm bấy giờ, giữa bộn bề công việc của đất nước, với vai trò là người đứng đầu quốc gia nhưng Chủ tịch Fidel Castro vẫn nhớ đến câu chuyện nhỏ này. Số thuốc đó chị đã sử dụng một phần, còn lại gửi tặng Bệnh viện A để cứu chữa cho những người khác.
 |
| Chị Nguyễn Thị Hương sau 40 năm. |
Từ sau chuyến thăm Việt Nam năm 1973, năm nào có phái đoàn Cuba sang thăm Việt Nam, Chủ tịch Fidel đều gửi quà tặng cô gái thanh niên xung phong bị thương năm nào. Năm 1985 Chủ tịch Fidel Castro từng mời chị Hương sang thăm Cuba nhưng vì lí do gia đình nên chị đành lỡ hẹn. Sau này, chị đã có đôi lần viết thư cảm ơn và gửi quà đặc sản quê hương tặng Chủ tịch Fidel Castro.
Nhiều năm trôi qua nhưng hành động Chủ tịch Fidel Castro cho dừng đoàn xe và tìm mọi cách để cứu sống cô gái thanh niên xung phong là câu chuyện cảm động, hình ảnh đẹp khiến người dân Việt Nam nhớ mãi.