Chuyên gia lý giải về tái nhiễm, tái dương tính Covid-19

Ngày 7/9, trong số các trường hợp nhiễm Covid-19 được ghi nhận ở Hà Nội, có bệnh nhân N.T.P. (nam, 53 tuổi, trú tại phường Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy) được cho là tái nhiễm Covid-19.

Trước đó, bệnh nhân có tiền sử nhiễm SARS-CoV-2 ngày 8/11/2020 tại Nga. Ngày 3/9/2021, bệnh nhân đi tiêm vaccine ngừa Covid-19 tại số 21 Trung Liệt. Đến ngày 6/9, bệnh nhân đưa người nhà đi khám tại BV Medlatec Tây Hồ, được lấy mẫu xét nghiệm, kết quả dương tính với virus SARS-Cov-2. Hiện tại, bệnh nhân không có triệu chứng. Kết quả xét nghiệm cho thấy, tải lượng virus của bệnh nhân thời điểm phát hiện dương tính là rất thấp (Ct value là 36).

Về vấn đề trên, bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc BV Bệnh nhiệt đới TƯ cho biết, tái nhiễm là trạng thái một bệnh nhân đã khỏi hẳn bệnh, sau đó một thời gian nhiễm lại bệnh đó lần thứ 2. Còn tái dương tính là trạng thái một bệnh nhân đang trong quá trình tiến triển của bệnh, đã có những giai đoạn xét nghiệm âm tính, sau đó lại xuất hiện những lần xét nghiệm dương tính. Tại Việt Nam, có một số trường hợp bệnh nhân Covid-19 tái dương tính sau khi được ra viện, những ca này hầu như không lây nhiễm virus cho người khác.

Bác sĩ Nguyễn Trung Cấp cho biết, cơ sở chắc chắn nhất để khẳng định một bệnh nhân tái nhiễm virus SARS-CoV-2 là khi bệnh nhân đó từng nhiễm Covid-19 đã đủ tiêu chuẩn xác định khỏi bệnh, một thời gian dài sạch virus. Sau đó, bệnh nhân bị nhiễm bệnh lại và nuôi cấy virus có mọc lại (virus hoạt động). Tức là lần nhiễm sau bệnh nhân đó mang virus sống chứ không phải mảnh xác virus tồn lưu từ lần nhiễm trước.

Tuy nhiên, có một số trường hợp có thời gian mang virus rất dài tới 174 ngày, nên cơ sở thứ 2 để khẳng định một người có tái nhiễm hay không vẫn phải căn cứ vào nuôi cấy virus, giải trình tự gene. Nếu hai lần nhiễm mà mắc hai chủng khác hẳn nhau thì chắc chắn đó là tái nhiễm.

Bác sĩ Cấp cũng cho biết, trên thế giới số ca tái nhiễm Covid-19 ghi nhận rất ít nhưng vẫn có. Trong đó, có những trường hợp tái nhiễm vài tháng sau khi khỏi bệnh. Ví như, ca bệnh "số 0" tại Ấn Độ vào tháng 1/2020 và đã tái nhiễm SARS-CoV-2 sau 17 tháng. Tuy nhiên, dù tái nhiễm nhưng do có sẵn "tế bào nhớ" trong cơ thể, khả năng đáp ứng của họ trước virus mạnh nên tải lượng virus họ thấp, không có triệu chứng bệnh và ít có khả năng lây lan bệnh. "Thực tế, nếu một trường hợp nhiễm lần 2 sau khi khỏi bệnh lần đầu trên 9 tháng thì mặc nhiên coi đó là tái nhiễm", bác sĩ Cấp nói.

Cũng theo bác sĩ Cấp, những người đã từng mắc Covid-19 rồi tái nhiễm là rất hiếm. Một kết quả của nghiên cứu "Đánh giá khả năng miễn dịch và tái nhiễm SARS-CoV-2 - SIREN" tại Anh cho thấy, người đã từng nhiễm Covid-19 thì nguy cơ nhiễm lại virus giảm thấp hơn 83% so với người chưa từng nhiễm trong thời gian ít nhất là 5 tháng. Một nghiên cứu khác tại Đại học Y Missouri (Mỹ) cũng cho thấy, tỷ lệ tái nhiễm ở những người đã từng mắc Covid-19 là 0,7% với thời gian tái nhiễm trung bình là 116 ngày. 

"Cơ thể thường sinh ra kháng thể với virus sau khi khỏi bệnh. Nhưng cơ thể có giữ được mức độ kháng thể giúp bảo vệ cơ thể lâu dài hay không còn tùy theo từng loại virus và từng cá thể người bệnh. Trong đó, có những loại virus tạo được kháng thể suốt đời như sởi, đậu mùa, quai bị. Tuy nhiên, cũng có loại virus chỉ tạo được kháng thể trong thời gian ngắn hơn, thậm chí rất ngắn như cúm hoặc có kháng thể nhưng không diệt sạch được virus như viêm gan C, HIV,... Với virus SARS-CoV-2, thậm chí kháng thể này còn giảm nhanh hơn".

Với trường hợp của bệnh nhân tái nhiễm ở Hà Nội, bác sĩ Cấp cho biết do  tải lượng virus (Ct value) thấp nên nguy cơ lây lan cho cộng đồng là rất thấp. Tuy nhiên, "chưa dám chắc trong thời gian trước đó, có thời điểm nào Ct value của ca bệnh này cao hay không". Do đó, cơ quan chức năng vẫn phải tiến hành truy vết và xét nghiệm những người tiếp xúc với F0 này trong 10-14 ngày trước đó.