Covid-19 tấn công phụ nữ mang thai ở khu vực Mỹ Latinh

Những con số nhức nhối

Trong thời gian qua, đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng nặng nề đến nhiều phụ nữ mang thai ở Uruguay. Tình hình đã trở nên báo động ở đất nước 3,5 triệu dân này khi 8 phụ nữ mang thai bị thiệt mạng vì Covid-19 trong khoảng thời gian 5 tuần trở lại đây. Con số này tương đương với số nạn nhân bị chết trong cả 1 năm ở Uruguay trước khi dịch bệnh Covid-19 xuất hiện.

Irene Silva, một phụ nữ Uruguay, đang tự giam mình trong nhà ở thủ đô Montevideo vì sợ bị nhiễm Covid-19, than thở: "Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng mình sẽ trải qua thời kỳ mang thai nặng nề như lúc này". Mặc dù Irene đã duy trì các biện pháp phòng ngừa nghiêm ngặt kể từ khi bắt đầu đại dịch, nhưng những cái chết của các bà bầu trong thời gian gần đây khiến cô cẩn trọng hơn trong sinh hoạt hằng ngày. Người phụ nữ 36 tuổi này chia sẻ: "Tôi hiện đang ở tháng thứ 6 của thai kỳ. Tôi phải phòng bị mọi chuyện, không chỉ cho tôi mà còn cho đứa bé ở trong bụng".

Trong những tuần gần đây, Uruguay nằm trong số những quốc gia có số người chết vì Covid-19 cao nhất trên thế giới nói chung và ở khu vực Mỹ La tinh nói riêng. Theo Tổ chức Y tế Liên Mỹ (PAHO), đã có hơn 231.500 phụ nữ mang thai đã bị nhiễm Covid-19 ở châu Mỹ vào năm 2020. Và trong 6 tháng đầu năm 2021, đã có 1.453 trường hợp phụ nữ mang thai bị thiệt mạng vì các biến chứng của virus.

Tại Mexico, Covid-19 trở thành nguyên nhân chính gây tử vong ở phụ nữ mang thai, tăng từ 20% năm ngoái lên 36% vào năm 2021. Cũng theo PAHO, tỷ lệ sinh đã tăng trong tháng 6 ở cả Haiti (5,06%) và Cộng hòa Dominica (4,20%).

Báo cáo của Văn phòng khu vực của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng đã chỉ ra rằng, tỷ lệ tử vong ở 29 quốc gia và vùng lãnh thổ ở châu Mỹ là 0,63%. Tính đến tháng 6/2021, Brazil vẫn là nơi phụ nữ mang thai đối mặt với nguy cơ tử vong vì Covid-19 cao nhất (tỷ lệ tử vong là 7,22%). Gã khổng lồ Nam Mỹ ghi nhận trung bình 10 ca tử vong mẹ mỗi tuần vào năm 2020, con số này đã tăng lên 41 ca vào tháng 6 theo số liệu chính thức. Trước đó, cũng theo báo cáo của WHO, Suriname là quốc gia có mức tăng cao nhất trong tổng số ca nhiễm Covid-19, còn Uruguay đứng đầu về số người chết chỉ tính riêng tháng 5.

Rủi ro nghiêm trọng

Theo nghiên cứu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), quá trình mang thai làm tăng nguy cơ nhiễm Covid-19, đồng thời ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của phụ nữ và tăng nguy cơ sinh non.

Bà Paula Daza, Thứ trưởng Bộ Y tế Chile thì khẳng định, nguy cơ mắc bệnh hiểm nghèo tăng gấp đôi khi phụ nữ mang thai bị béo phì, bị tăng huyết áp hoặc tiểu đường.

Chile hiện có khoảng 15.200 phụ nữ mang thai nhiễm Covid-19. Trong số này, có hơn 3.700 trường hợp phải nhập viện, 70% những người bị nhiễm có một số bệnh đi kèm, thường gặp nhất là bệnh tiểu đường. Bà Daza đặc biệt cảnh báo về sự gia tăng các trường hợp bệnh lý nghiêm trọng ở phụ nữ mang thai vào năm 2021, một năm sau khi bắt đầu đại dịch.

Và không chỉ ở Chile, tình trạng tương tự này cũng đã được phát hiện ở Argentina. Tiến sĩ Carina Balasini đến từ Hiệp hội Y khoa Chuyên sâu Argentina cho biết: "Trong đợt dịch Covid-19 bùng phát đầu tiên, chúng tôi không có phụ nữ mang thai phải vào trong phòng chăm sóc đặc biệt. Nhưng trong đợt thứ hai này, chúng tôi nhận thấy nhiều liệu pháp điều trị chuyên sâu được áp dụng cho phụ nữ mang thai". Điều đáng lo ngại là gần 50% phụ nữ mang thai được chăm sóc đặc biệt ở Argentina bị béo phì hoặc thừa cân.

Hệ thống y tế mong manh

Theo các chuyên gia, sự gia tăng các trường hợp phụ nữ mang thai bị nhiễm Covid-19, một phần là do các biến thể mới của Covid-19. Tuy nhiên, nguyên nhân quan trọng nhất vẫn là vấn đề hệ thống chăm sóc sức khỏe bị quá tải.

Giám đốc PAHO Carissa Etienne cho biết: "Việc chăm sóc phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh đã bị gián đoạn ở gần một nửa số quốc gia ở Mỹ Latinh". Bà Etienne cảnh báo, nếu tình hình tiếp tục như thế này, đại dịch Covid-19 có thể sẽ xóa bỏ hơn 20 năm tiến bộ trong việc tiếp cận kế hoạch hóa gia đình của phụ nữ và chiến dịch cứu sống các bà bầu ở trong khu vực.

Tại Brazil, kể từ khi bắt đầu đại dịch, trong số 14.000 phụ nữ mang thai hoặc sau sinh phải nhập viện vì Covid-19, hơn 1.400 (10%) đã tử vong, theo Đài quan sát Sản khoa Brazil trong mùa Covid-19 (OOBr).

Bà Rossana Francisco, Giáo sư tại Đại học Sao Paulo, Brazil chia sẻ với hãng AFP: "Hệ thống y tế ở khu vực này vốn đã mong manh, giờ lại rơi vào trình trạng quá tải. Mọi chuyện đang trở nên rất khó khăn trong việc chăm sóc sức khỏe cho các bà bầu".

Và không phải đến năm nay mà trước đó, trong năm 2020, nhiều quốc gia ở Nam Mỹ đã có sự gia tăng đột ngột về số lượng phụ nữ mang thai. Ví dụ như tại Colombia, năm 2020, tỷ lệ tử vong của các bà bầu tăng 38,4% so với năm 2019.

Chủng ngừa

Một số nước ở khu vực Mỹ Latinh, bao gồm: Argentina, Chile, Mexico và Uruguay, gần đây đã đưa phụ nữ mang thai vào các nhóm ưu tiên để tiêm phòng coronavirus.

Bà Soumya Swaminathan, Trưởng nhóm các nhà khoa học của WHO, cho biết: "Khi có sự lây truyền Covid-19 cao trong một quốc gia và phụ nữ bị phơi nhiễm… lợi ích của việc chủng ngừa chắc chắn lớn hơn nguy cơ". Các chuyên gia cũng rất khuyến khích việc chủng ngừa vaccine ở phụ nữ đang trong thời kỳ cho con bú.

Trở lại với trường hợp của Irene, người phụ nữ Uruguay, hiện đã bình tĩnh hơn sau khi cô được tiêm vaccine ngừa Covid-19. "Bạn phải biết chăm sóc bản thân. Những gì đang xảy ra là rất xấu, nhưng tôi không muốn nghĩ đến chuyện tiêu cực. Tiêm vaccine và luôn lạc quan là những điều cần phải làm vào lúc này để vượt qua khó khăn", Irene nói.