Danh ca Bảo Yến: Hát tròn vành, rõ chữ, xóa đi ranh giới sang và sến trong Bolero

Bảo Yến được biết đến là một danh ca với tài năng và cống hiến trải dài trên nhiều dòng nhạc, từ Bolero tới nhạc Cách mạng, nhạc trữ tình và thậm chí là nhạc Rock.

Điều khiến Bảo Yến trở nên đặc biệt, khiến công chúng lẫn giới chuyên môn phải ngưỡng mộ là khả năng hát tròn vành, rõ lời, rõ chữ một cách chính xác. Đây là điều đáng để thế hệ ca sĩ trẻ ngày nay học hỏi.

Xóa đi ranh giới "sang" và "sến" nhờ hát tròn vành, rõ chữ

Bảo Yến có lối hát Bolero đặc biệt. Thay vì hát cao vút bạch thanh theo lối thông thường, cô lại tập trung vào những quãng trầm ấm, đầy đặn, tạo nên một màu sắc Bolero rất riêng, vừa liêu trai, huyền ảo, lại vừa chân thực, hiện hữu. Giọng hát Bảo Yến được đánh giá là có màu nam tính, nhưng vẫn quyến rũ và hấp dẫn.

Bảo Yến không hát Bolero bằng giọng Nam Bộ như đa số ca sĩ khác mà hát theo hơi hướng Trung Bộ, thay thanh ngã bằng thanh nặng, kèm theo một số đoạn luyến đậm màu ca Huế, tạo nên chất riêng có, nghe rất thân thương, mùi mẫn.

Cách luyến láy, nhả chữ, lả nhịp của cô bao giờ cũng có sự trễ nải, nỉ non, dung hòa giữa các điệu hò, hát ru truyền thống và màu tân nhạc tươi mới, tạo nên sự quyến rũ đậm chất dân tộc, như tấm lưng ong của người phụ nữ sau dải yếm đào.

Nó toát ra điệu hồn rất riêng, chuyên chở theo màu sắc ca dao, tục ngữ, đúng như Thanh Lam nói: "Chị Yến hát rất Việt Nam".

Nếu các ca sĩ Bolero khác hát theo kiểu thanh mảnh, ngân nga giả thanh, bạch thanh dài hơi thì Bảo Yến lại chọn lối hát tự sự, chậm rãi trên quãng chest voice thuần túy (giọng ngực) rất trầm ấm và sâu, nặng, như giãi bày một câu chuyện.

Cô không luyến và hát liền giọng quá nhiều, mà tách bạch từng câu, từng chữ, nhả ra với lực chắc chắn và mạnh, nhưng vẫn giữ được sự mùi mẫn.

Ưu điểm của Bảo Yến là dù hát Bolero, nhưng vẫn tròn vành, rõ chữ và phát âm sạch sẽ, không bị líu díu, đổ vào nhau.

Các thế hệ ca sĩ Bolero sau này như Như Quỳnh, Quang Lê, Hà Vân, Long Nhật, Vân Khánh, Cẩm Ly, Quang Linh… đều hâm mộ Bảo Yến vì cô là người phá đi khái niệm "sang" và "sến". Cô không bao giờ ỉ ôi rên rỉ, mà phải rõ chữ và ra đúng cái ngọt ngào của Bolero, đúng như lời nhạc sĩ Hoàng Lương chia sẻ:

"Tròn vành, rõ chữ, thân thiện, truyền cảm, đó là sự khác biệt của giọng ca Bảo Yến. Bảo Yến hát như đọc, nhưng vô cùng sâu lắng, xúc động. Phong cách biểu diễn của cô nhẹ nhàng, nhưng bốc lửa đầy nội lực.

Điều căn bản là giọng ca và bản lĩnh. Cho đến bây giờ sau hơn 30 năm, khó có thể tìm lại một giọng ca nào đặc biệt như thế".

Người khai phá tuyệt vời về phát âm tiếng Việt trong ca hát

Sinh ra tại vùng miền Trung (Quảng Trị), tiếng hát Bảo Yến mang đậm đặc trưng của phương ngữ nơi đây, đó là phát âm rõ vẫn /s/, /tr/ và /r/.

Cô đã thông minh, khéo léo đưa phương ngữ của mình vào Bolero cũng như những dòng nhạc khác, biến nó trở thành đặc trưng riêng ít ai có. Thường thì chỉ có dân ca mới phát âm rõ /r/, /s/, /tr/ nhưng Bảo Yến dù hát nhạc nhẹ hay Bolero vẫn phát âm rất chuẩn.

Nhạc sĩ Quốc Dũng đã từng nhận định rằng, về phương diện phát âm tiếng Việt, anh chọn Bảo Yến là người khai phá tuyệt vời. Theo đó, trước Bảo Yến có nhiều ca sĩ không phân biệt s/x, tr/ch, r/gi,… Nhưng Bảo Yến lại phát âm các phụ âm tuyệt đối đúng.

Quốc Dũng nói: "Tôi nghĩ, các ca sĩ nếu yêu tiếng Việt và muốn người nước ngoài nghe hát có thể học tiếng Việt nên nghiên cứu cách phát âm đó. Bảo Yến hát cũng đúng nhịp, lơi vừa phải, tiết kiệm luyến, không lạm dụng".

Khi hát sân khấu, giọng Bảo Yến rất khỏe, nhưng khi vào phòng thu hát rất tinh tế. Hát bình thường như đang trò chuyện hay đang tỏ tình. Chỉ luyến láy khi thật cần thiết còn bình thường hát thẳng đuột.

Bảo Yến thường luyến ở trên chest voice (giọng ngực) nhiều hơn giả thanh và luyến như rút ruột rút gan, chứ không luyến vô tội vạ và giả, nên nghe lúc nào cũng tràn trề cảm xúc.

Khoảng vang tự nhiên trong giọng hát Bảo Yến giúp cô tạo được độ dày, rền và nội lực đặc biệt khi hát Bolero trên quãng trung, tạo nên khí chất đặc biệt ít ai có.

Bảo Yến nhả chữ nào cũng đều chắc chắn và vang xa chữ đó, giúp Bolero trở nên sang trọng hơn rất nhiều.