“Đánh thức” ngôi làng của những thợ may “Đệ nhất Hà thành”

Làng Cựu nằm cách trung tâm Hà Nội khoảng 40km, giữ trong mình nhịp sống thong thả giữa các công trình cổ kính và lịch sử may mặc đầy tự hào những năm đầu thế kỷ 20. Vốn là làng thuần nông, những năm 1920, sau trận cháy rụi từ đầu làng đến cuối làng, người làng Cựu bươn chải ra các đô thị lớn để kiếm sống. Từ đây, với bàn tay tài hoa, người làng Cựu đã trở thành những thợ may "đệ nhất Hà thành", chuyên may mặc đồ cho "ông Tây bà đầm", trong đó có những nhà may vang tiếng như Đức Lợi, Phúc Mỹ, Phúc Hưng… Cũng với sự tài hoa đó, người làng Cựu đã cho xây tại làng những "biệt thự" mang âm hưởng giao hòa của nghệ thuật kiến trúc phương Đông và phương Tây.

Những năm gần đây, do quá trình đô thị hóa, người làng rời đến các thành phố lớn làm ăn, nhiều ngôi nhà bị bỏ hoang. Theo TS. Lê Quỳnh Chi và ThS.KTS. Dương Quỳnh Nga (những người đã thực hiện nghiên cứu về làng Cựu từ những năm 2012), hơn một nửa trong số 49 ngôi nhà cổ tại làng Cựu bị bỏ hoang hoặc chỉ có 1 người ở. Nghề may của làng cũng bị mai một, hiện nay người làng Cựu chủ yếu nhận gia công những bộ vest hoặc trang phục công sở đại trà.

Sau một thời gian dài quên lãng, những ngày đầu năm 2020, những hoạt động đầu tiên "đánh thức" làng Cựu đã được khởi động. Khoa Kiến trúc và Quy hoạch (ĐH Xây dựng) và Nhóm nghiên cứu mô hình làng nghề - du lịch và làng di sản - du lịch (ĐH Xây dựng) đã có những hoạt động thiết thực nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di sản vật thể và phi vật thể thông qua các hoạt động hợp tác quốc tế.

Vào ngày 11/2/2020, các đơn vị này đã phối hợp với tổ chức Desk Italia, các nhà thiết kế tài năng Việt Nam (La Pham, Bac Ky Fine Art) và các đơn vị đến từ Italia (công ty FD, công ty Esposistemi) khởi động đề án Làng nghề may - du lịch làng Cựu để giới thiệu những giải pháp cho xu hướng mới, tạo nên sự mới mẻ, khác biệt tại ngôi làng này.

Theo TS. Lê Quỳnh Chi, trưởng nhóm nghiên cứu, đề án phát triển làng Cựu, sẽ được tiến hành dựa trên 2 trụ cột: Khôi phục lại thương hiệu may thông qua giải pháp mới cho nghệ thuật làm đẹp (thời trang, đồ thủ công, nội thất) và tái sử dụng thích nghi các công trình cổ tại làng Cựu. Nhóm nghiên cứu hy vọng làng Cựu trong tương lai sẽ trở thành trung tâm sáng tạo, đóng góp cho mục tiêu phát triển Hà Nội - Thành phố sáng tạo, lấy nguồn lực văn hóa và sáng tạo văn hóa làm nền tảng văn hóa cho quá trình phát triển đô thị bền vững.

Vốn được biết đến với các thiết kế áo dài mang đậm tinh thần giao thoa giữa văn hoá truyền thống Việt Nam và các nét đẹp tinh hoa của văn hoá phương Tây, NTK La Phạm quyết định tham gia dự án khôi phục làng Cựu lần này.

La Phạm cho biết: "Ngay từ lúc quyết định trở về Việt Nam mở thương hiệu La Phạm, tôi đã có định hướng rõ ràng là muốn đóng góp nhỏ cho sự sống lại của ngành thủ công Việt Nam và tạo thêm công ăn việc làm cho đồng hương của mình. Chính vì thế khi được mời tham gia dự án khôi phục làng Cựu, tôi cảm thấy như điều mình luôn mong ước và ấp ủ đã tự tìm đến".

"Người Việt Nam có nhiều ngành nghề lâu đời rất riêng như làm vải tơ tằm, thêu may… và người Việt rất khéo tay. Nhiều người nước ngoài có đầu óc, ý tưởng đã về Việt Nam đặt hàng, xuất sang các nước và bán với giá rất đắt ở thị trường nước họ. Những người cùng tham gia dự án khôi phục làng Cựu lần này là những công ty may mặc, nội thất và ẩm thực rất lớn từ Italia. Họ có những kinh nghiệm lớn để chúng ta có thể học hỏi và cũng là đầu ra cho các sản phẩm chất lượng ở Việt Nam. Mặc dù chỉ mới theo ngành thời trang trong nước được 4 năm nhưng tôi cũng sẽ cố gắng đóng góp hết những kinh nghiệm và sự hiểu biết của mình vào dự án lần này. Ngoài ra, tôi muốn kết nối những nhân vật gạo cội và những người làm việc có tâm trong ngành thời trang, văn hóa, hội họa trong nước với dự án lần này" - NTK La Phạm chia sẻ.