Dấu hiệu phổ biến nhất cho thấy tinh trùng khỏe mạnh

Nhận biết dấu hiệu tinh trùng khỏe mạnh và tinh trùng yếu cũng như ăn gì để có tinh trùng khỏe mạnh là mối quan tâm của nhiều nam giới và các cặp vợ chồng. Đặc biệt với những cặp vợ chồng đang chuẩn bị mang thai.

1. Dấu hiệu tinh trùng khỏe mạnh

Tinh trùng khỏe mạnh không chỉ cải thiện cơ hội mang thai mà còn phản ánh một số tình trạng sức khỏe của nam giới. Có nhiều cách để nhận biết tinh trùng khỏe mạnh, có thể là màu sắc tinh dịch hoặc cũng có thể là các chỉ số hình thể hay thói quen hàng ngày cũng có thể ảnh hưởng. Cách đánh giá chuẩn xác nhất là làm kiểm tra tinh dịch đồ để kiểm tra mật độ, tốc độ di chuyển và hình thái tinh trùng,... sau đó bác sĩ nam khoa sẽ có những đánh giá.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thì kết quả tinh dịch đồ dưới đây cho thấy tinh trùng của bạn thuộc phạm vi khỏe mạnh:

Dưới đây là một số dấu hiệu tinh trùng khỏe mạnh mà bạn có thể tham khảo, theo Asian Parent:

1.1. Màu sắc tinh dịch

Một cách đơn giản nhìn vào màu sắc của tinh dịch có thể là dấu hiệu tự nhận biết nhanh nhất về sức khỏe tinh trùng.

- Tinh trùng khỏe mạnh: Tinh dịch khi xuất có màu trắng đục hoặc xám, dạng thạch.

- Tinh trùng yếu (không khỏe mạnh): Tinh dịch khi xuất quan sát bằng mắt thường có màu:

+ Màu hồng, đỏ, nâu hoặc cam: Đây là thể là tình trạng tinh dịch lẫn máu hoặc huyết khối xảy ra do quan hệ quá mức hoặc thủ dâm liên tục. Tình trạng này sẽ tự thuyên giảm và biến mất sau vài ngày. Tuy nhiên trong trường hợp khác, đây có thể là dấu hiệu của một số bệnh lây truyền qua đường tình dục như Herpes, Chlamydia, lậu hay nhiễm trùng tuyến tiền liệt.

Nếu bạn bị đau vùng háng hoặc xung quanh vùng háng, hãy thăm khám bá sĩ càng sớm càng tốt.

+ Màu đen: Hầu hết các tình huống tinh dịch có màu đen là do máu cũ tích tụ gây ra nhưng các chấn thương tại tủy sống cũng có thể gây ra tình trạng này.

+ Màu vàng hoặc xanh lá cây: Tinh dịch có màu vàng hoặc xanh lá cây thường liên quan tới nước tiểu còn sót lại trộn lẫn với tinh dịch phóng ra trong quá trình xuất tinh. Màu sắc này cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiễm trùng đường tiết niệu, nhiễm trùng tuyến tiền liệt hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.

Nhìn chung, với màu sắc tinh trùng khác lạ (ngoại trừ trắng đục và xám) thì bạn cũng nên thăm khám sớm để phát hiện bất thường.

1.2. Kết cấu tinh dịch

Tinh trùng khỏe mạnh cũng được thể hiện dựa trên độ nhầy của tinh dịch hay nói cách khác là kết cấu tinh dịch. Như đã nói ở trên, tinh dịch bình thường sẽ có kết cấu như thạch. Sự thay đổi kết cấu tinh dịch sẽ phụ thuộc vào: Khoảng thời gian kể từ lần xuất tinh cuối cùng, thói quen sử dụng các chất kích thích như rượu bia thuốc lá và thói quen ăn uống của bạn,...

Những sự thay đổi tạm thời về kết cấu tinh dịch thường không đáng lo ngại nhưng nếu bạn có các triệu chứng bất thường như mệt mỏi, đau, khó chịu khi quan hệ hoặc xuất tinh - hãy thăm khám bác sĩ sớm bởi nhiều bệnh lý nam khoa có thể gây ra sự thay đổi đáng kể về kết cấu tinh trùng.

1.3. Độ loãng

Tinh dịch loãng là một dấu hiệu của sự thiếu hụt vitamin hoặc vô sinh, tiêu biểu cho việc tinh dịch này chứa một lượng rất nhỏ hoặc không có tinh trùng.

Tuy nhiên nếu tinh dịch của bạn sệt dày hơn cũng cần cẩn thận. Tinh dịch này cho thấy tình trạng mất nước nghiêm trọng, sự mất cân bằng nội tiết tố hoặc nhiễm trùng - chẳng hạn như viêm tuyến tiền liệt.

1.4. Những đặc điểm hình thể và thói quen có liên quan tới tinh trùng khỏe mạnh

Có một số yếu tố lối sống quan trọng có thể ảnh hưởng tới chất lượng tinh trùng của bạn. Theo tạp chí Men's Health (Tạm dịch: Sức khỏe nam giới) thì việc thay đổi lối sống có thể tạo ra sự khác biệt về chất lượng tinh trùng trong vòng 3 tháng. Và cho tới khi bác sĩ đánh giá tình trạng sức khỏe của bạn thì bạn có thể chú ý tới những đặc điểm và thói quen có liên quan tới dấu hiệu tinh trùng khỏe mạnh dưới đây:

- Vòng bụng nhỏ

Có một vài nghiên cứu đã chỉ ra rằng nam giới với lớp mỡ vòng bụng càng dày nói riêng và nam giới bị thừa cân béo phì có thể cản trở việc kích thích sản sinh hormone giới tính cũng như quá trình sản xuất và phát triển của tinh trùng.

Hay nói cách khác, nam giới béo phì thường mắc hội chứng rối loạn chuyển hóa dẫn tới lượng hormone của nam giới (testosterone) giảm trong khi đó lại làm tăng lượng hormone nữ (estrogen). Chính sự mất cân bằng này dẫn tới giảm ham muốn, rối loạn cương dương và khả năng sinh tinh giảm.

- Thích ăn cá

Các nhà nghiên cứu của Đại học Harvard phát hiện ra rằng những người đàn ông ăn nhiều thịt chế biến sẵn có số lượng tinh trùng hình dạng bình thường thấp hơn đáng kể so với những người ít tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn.

Mặt khác, cũng theo nghiên cứu này thì những người có thói quen ăn nhiều cá, đặc biệt là cá hồi và cá ngừ cho thấy mật độ tinh trùng cao hơn 65% so với người không có thói quen này. Các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng, kết quả này là nhờ việc bổ sung omega-3 trong cá có vai trò quan trọng trong việc sản xuất tinh trùng.

Điều này cũng cho thấy chế độ ăn lành mạnh đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe tổng thể nói chung và sức khỏe tinh trùng nói riêng.

- Không mặc đồ lót chật

Quần lót chật có thể khiến nhiệt độ bìu tăng lên và ảnh hưởng tới chất lượng cũng như mật độ tinh trùng.

Một nghiên cứu năm 2018 từ Khoa Sức khỏe Môi trường của Đại học Harvard cho thấy những người đàn ông mặc quần đùi thay vì đồ lót bó sát có mật độ tinh trùng cao hơn 25% và số lượng tinh trùng cao hơn 17% so với những người có thói quen mặc quần lót chật hoặc bó sát

- Tập thể dục thường xuyên

Một nghiên cứu của đại học Harvard cũng chi ra rằng nam giới có thói quen tập thể dục cường độ từ vừa phải tới mạnh mẽ (từ 15 giờ mỗi tuần) có mật độ tinh trùng cao hơn nhóm ít hoặc không vận động.

Các nhà nghiên cứu tin rằng việc tập thể dục thường xuyên có liên quan tới sự tuần hoàn máu tới các cơ quan trong cơ thể, đồng thời ngăn chặn các gốc tự do có hại làm tổn thương cơ quan sinh tinh và tinh trùng cũng như tăng nồng độ testosterone giúp sản xuất tinh trùng khỏe mạnh hơn. Mặt khác, lối sống ít vận động là nguyên nhân phổ biến khiến tinh trùng loãng và có chất lượng thấp.

Ngoài ra thì các đặc điểm như giọng nói có tông trung bình, người ít sử dụng đồ nhựa dẫn tới hấp thụ bisphenol-A (BPA - một chất hóa học có thể thấm từ nhựa vào thức ăn khi đun nóng),.. cũng cho thấy có tỷ lệ tinh trùng hoạt động cao hơn đáng kể. Tuy nhiên những đặc điểm và thói quen này cần nhiều nghiên cứu sâu hơn trước khi kết luận.

Nhiều nghiên cứu cho thấy hút thuốc lá làm giảm số lượng tinh trùng, giảm khả năng di chuyển của tinh trùng và hình thái tinh trùng kém do các chất độc hại từ thuốc lá gây tổn thương DNA - tăng nguy cơ bất thường tinh trùng. Các tác hại này sẽ giảm dần sau 3 tháng nếu bạn bỏ thuốc.

Với rượu bia, uống quá nhiều có thể giảm nồng độ testosterone và giảm chất lượng tinh trùng cũng là một thói quen nên bỏ để có tinh trùng khỏe mạnh hơn.

2. Ăn gì để tinh trùng khỏe mạnh?

Theo Medical News Today, thói quen và chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe tổng thể và sức khỏe sinh sản, trong đó có chất lượng tinh trùng. Có một số thực phẩm tốt cho tinh trùng là một trong những cách cải thiện chất lượng tinh trùng mà bạn có thể tham khảo:

- Các loại cá giàu axit béo omega-3 và vitamin B-12 giúp bảo vệ tinh trùng của bạn khỏi tình trạng viêm và stress oxy hóa do các gốc tự do có hại trong cơ thể gây ra

- Cam, các loại quả mọng, khoai tây, cà chua và rau bina giàu vitamin C góp phần tăng số lượng tinh trùng

- Các loại hạt, quả hạch như hạnh nhân, hạt óc chó và quả phỉ có thể giúp tăng số lượng tinh trùng lên tới 16% trong 14 tuần sử dụng và có các lợi ích khác đối với sức khỏe tình dục

- Các loại quả có màu đỏ đậm giàu lycopene giúp giảm các tổn thương oxy hóa tại DNA có tác động tiêu cực tới tinh trùng.

...

Nhìn chung để có tinh trùng khỏe mạnh, bạn nên xây dựng một chế độ ăn cần đa dạng và lành mạnh; đồng thời tránh các thực phẩm chế biến sẵn, các sản phẩm từ sữa béo, cà phê, đồ uống và thực phẩm ngọt từ đường bổ sung, khoai tây chiên,..

Việc bổ sung các loại thực phẩm chức năng như folate, vitamin C, vitamin D, kẽm hay một số chất chống oxy hóa có tác dụng cải thiện và nâng cao chất lượng tinh trùng cần phải có chỉ định của bác sĩ. Đặc biệt nếu bạn đang sử dụng các loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc chẹn canxi, thuốc chống động kinh thì các loại thuốc này có thể có các tác dụng phụ tới nồng độ testosterone cũng như quá trình sinh tinh. Hãy nói chuyện với bác sĩ về các tác dụng phụ này để có lựa chọn phù hợp.