Tranh cãi về sai sót trong sách giáo khoa mới

Truy cứu trách nhiệm về sai sót SGK mới

Chiều nay (3/11), tiếp tục phiên thảo luận tại Quốc hội về tình hình kinh tế - xã hội, ĐBQH Đặng Thị Phương Thảo - Phó Hiệu trưởng trường THPT Nguyễn Khuyến (Nam Định) - thể hiện sự băn khoăn việc biên soạn SGK mới lớp 1.

Trước hết, liên quan đến giá SGK mới, ĐB Thảo cho rằng, năm học này, mỗi nhà trường được lựa chọn các cuốn SGK lớp 1 trong số 5 bộ sách khác nhau của NXB Giáo dục và NXB Đại học Sư phạm. Mỗi bộ sách gồm từ 9 đến 10 cuốn với giá thành từ 180.000 - 200.000 đồng/bộ.

"Dù giá thành cao hơn so với những năm trước nhưng vẫn trong phạm vi có thể chấp nhận được. Tuy nhiên, một số nơi đã xảy ra tình trạng bắt các em học sinh mua thêm sách tham khảo. Cá biệt có những phụ huynh đã phải bỏ ra hàng triệu đồng để mua sách giáo khoa lớp 1 cho con cùng với các sách tham khảo" = ĐB Thảo nêu thực tế.

Bên cạnh đó, SGK Tiếng Việt lớp 1 bộ Cánh Diều, theo ĐB Phương Thảo là có sự thiếu trong sáng về ngôn ngữ, thiếu hệ thống logic và chưa khai thác được kho tàng văn hóa dân gian của Việt Nam. Điều này dẫn tới giáo viên phải vừa dạy vừa điều chỉnh. Đây là một tình trạng thực tế và đang để lại dư luận không tốt.

"Những tồn tại này chỉ đến khi chính thức đi vào sử dụng thì mới bộc lộ và không được phát hiện sớm hơn từ quá trình biên soạn, thẩm định hay quá trình phê duyệt để ban hành. Là đại biểu đang công tác ngành giáo dục, bản thân tôi cảm thấy rất tiếc về sự cố này, mặc dù Bộ GD&ĐT khẳng định phê duyệt sách là đúng quy định. Chúng ta cần phải làm rõ có hay không tình trạng sai sót ở đây và nếu có sai đâu, thuộc cuốn nào, bộ sách nào và trách nhiệm xử lý, khắc phục hậu quả thuộc về ai?" - ĐB Đặng Thị Phương Thảo nêu vấn đề.

Trước thực trạng trên, ĐB Đặng Thị Phương Thảo đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ GD&ĐT tạm dừng thực hiện sử dụng những SGK mới đang gây ý kiến trái chiều, tiến hành rà soát và cho thẩm định lại toàn bộ các SGK này.

Đối với từng môn học, bà Thảo đề nghị cần thành lập một Hội đồng thẩm định cấp quốc gia với tất cả các thành viên mới, hoàn toàn thẩm định lại, khách quan, minh bạch từng bài học, từng nội dung và chỉ khi nào thật sự kỹ lưỡng, chính xác thì mới đưa SGK vào sử dụng nhằm tạo sự yên tâm cho toàn xã hội.

Trong thời gian thẩm định lại SGK, ĐB Thảo đề nghị cần tránh trường hợp việc thu hồi sách chỉ diễn ra cục bộ ở từng địa phương, từng bộ sách và tránh việc sử dụng học liệu thiếu tính nhất quán. Cần phải có phương án dạy cho trẻ lớp 1 thống nhất tại các nhà trường trên toàn quốc thay thế.

Trong thời gian này, cần sử dụng các bài học tương đương SGK cũ hoặc có thể tăng thời lượng trải nghiệm hay giáo dục vận động cho học sinh. Thứ hai, về kinh tế, để thực hiện thẩm định lại, bà đề nghị cần làm rõ trách nhiệm của các bên liên quan từ biên soạn, thẩm định, phê duyệt đến ban hành.

"Trước hết với các nhóm tác giả, nguồn lợi về kinh tế mà họ thu được phải gắn với trách nhiệm đến khâu cuối cùng ra sách, nhóm nào sai sót thì chủ biên của nhóm đó phải chịu trách nhiệm. Đặc biệt khi buộc phải thu hồi để chỉnh sửa thì cần cung cấp sách thay thế miễn phí cho học sinh, tránh để phụ huynh học sinh chịu thiệt hại kép" - bà Thảo đề xuất

Liên quan đến việc quy trách nhiệm trước cơ quan có thẩm quyền, ĐB Phương Thảo đề nghị cần xem xét kỹ lưỡng từng khâu để làm rõ mức độ sai sót pháp luật, tạo căn cứ để có thể tiến hành xử lý hay kỷ luật các cá nhân có trách nhiệm khi có dấu hiệu sai phạm. Bên cạnh đó, đại biểu này cho rằng cần đẩy nhanh tiến độ điều tra, đưa ra xét xử để truy cứu trách nhiệm đối với các hành vi in ấn trái phép, làm giả SGK, sách tham khảo để đảm bảo công bằng về quyền tác giả, quyền xuất bản.

Không nghiêm trọng đến mức chuyển cơ quan điều tra

Bấm nút tranh luận, ĐB Bùi Văn Phương (đoàn Ninh Bình) cho rằng, ĐB Thảo cần cân nhắc ý kiến phát biểu của mình trước Quốc hội khi đã trầm trọng hóa vấn đề. 

Theo ông, đây là năm đầu tiên thực hiện chương trình lớp 1, của chương trình giáo dục phổ thông mới. "Việc biên soạn SGK là vấn đề rất lớn. Có thể nói ngành giáo dục hết sức cố gắng nhưng mà có thể nói là nó có một số thiếu sót không thể tránh khỏi nhưng đây không phải là sai sót ở mức độ nghiêm trọng" - ĐB Phương nhấn mạnh.

Ông Phương cho rằng, một số thiếu sót ở SGK Tiếng việt lớp 1 bộ Cánh Diều thể hiện ở chỗ một số ngữ liệu phục vụ cho học âm, bài đọc của học sinh là chưa thật phù hợp chứ không phải sai sót đến mức nghiêm trọng và cũng không phải sai sót đến mức phải chuyển cơ quan điều tra hoặc là hình sự hóa việc sai sót này.

Những lỗi sai này có thể điều chỉnh và sửa được trong lần tái bản tiếp theo, Bộ GD&ĐT cũng đã có văn bản gửi các địa phương là khi các cô giáo triển khai giảng bài những bài có liên quan đến cái ngữ liệu này thì cần điều chỉnh cho phù hợp.