"Để AI hoàn toàn đảm nhận vai trò quản lý là một sai lầm"

Rauma là quản lý cấp cao tại Student Marketing Agency, công ty tuyển dụng sinh viên đại học để hỗ trợ marketing cho các doanh nghiệp nhỏ. Mỗi khi có khách hàng mới đến công ty, ông luôn lo nhân viên của mình sẽ mắc lỗi hoặc không hoàn thành tốt công việc. Cảm xúc tiêu cực này khiến ông ít hào hứng với những cơ hội mới.

Mọi chuyện đã thay đổi từ tháng 11 năm ngoái, khi một "quản lý" mới gia nhập Student Marketing Agency. "Quản lý" này đã hỗ trợ nhân viên của công ty, những người làm việc từ xa lên lịch trình và lập kế hoạch làm việc. Đây là một trí tuệ nhân tạo (AI) do công ty Inspira ở Mỹ phát triển.

Ngoài những công việc trên, AI cũng kiểm tra chấm công của nhân viên, gửi lời nhắc về "deadline", gửi tin nhắn kiểm tra thường xuyên và quản lý thời gian gặp khách hàng. Nó cũng đưa ra gợi ý để cải thiện cách diễn đạt văn bản, trả lời các câu hỏi liên quan đến công việc và tự động cập nhật tiến độ công việc của nhân viên vào một cổng thông tin trung tâm. Rauma cho biết, với sự hỗ trợ của AI, ông đã được giảm bớt căng thẳng, nhân viên cũng làm việc năng suất hơn. Mối quan hệ giữa Rauma và nhân viên cũng tốt hơn kể từ khi có sự tham gia của quản lý AI. Trước đây, tương tác giữa họ mang tính phân cấp, trong đó Rauma giữ vai trò người có thẩm quyền và thường chỉ tập trung vào giải quyết vấn đề. Nhưng giờ đây, với hỗ trợ từ AI, mối quan hệ của họ đã cân bằng hơn.

Kết hợp giữa con người và trí tuệ nhân tạo

Nhưng không phải nhân viên nào tại Student Marketing Agency cũng được tiếp xúc với quản lý AI. Rauma và 26 nhân viên của ông đã tham gia một nghiên cứu do Inspira và các học giả từ Đại học Columbia, Đại học bang Arizona và Đại học Wisconsin thực hiện để so sánh hiệu quả của quản lý AI và quản lý con người. Người tham gia nghiên cứu được chia thành 3 nhóm: nhóm do quản lý con người phụ trách, nhóm do quản lý AI phụ trách và nhóm cuối cùng do cả quản lý AI và quản lý con người phụ trách. Kết quả cho thấy, quản lý AI đạt tỷ lệ thành công 44% trong việc thúc đẩy nhân viên lên kế hoạch trước cho ngày làm việc và 42% cho việc đăng nhập đúng giờ. Những con số này rất gần với hiệu suất của quản lý con người, lần lượt là 45% và 44% cho hai nhiệm vụ. Đặc biệt, khi AI và quản lý con người phối hợp cùng nhau, tỷ lệ thành công đạt tới 72% trong việc giúp nhân viên lên kế hoạch làm việc và 46% trong việc đăng nhập đúng giờ.

Nhiều doanh nghiệp như UPS và Dell đã tuyên bố cắt giảm nhân sự trong năm nay và thay thế bằng AI. Tuy nhiên, theo Giáo sư Paul Thurman (Đại học Columbia ở New York, Mỹ), việc để AI hoàn toàn đảm nhận vai trò quản lý là một sai lầm. Ông cho rằng, người quản lý bậc trung đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì tính liên tục, đưa ra lời khuyên và xử lý các tình huống đòi hỏi sự can thiệp của con người. Trong khi đó, AI có thể hỗ trợ quản lý các nhiệm vụ đơn giản như nhắc nhở và theo dõi, giúp người quản lý tập trung vào công việc đòi hỏi sự sáng tạo. AI cũng có thể xác định nhân viên nào đang gặp khó khăn và cần được giám sát kỹ hơn, hoặc đề xuất những nhân viên có thành tích tốt, xứng đáng được khen thưởng.

GS. Thurman cũng cảnh báo các công ty cần thận trọng, không nên sử dụng AI như một công cụ giám sát thái quá hành vi của nhân viên, như kiểm soát giờ đến văn phòng, thời gian ăn trưa, thậm chí cả việc họ ăn gì.

Lo ngại về an ninh mạng

Quản lý AI cũng có thể hỗ trợ những "nhà quản lý tình cờ" - những người giỏi chuyên môn và trở thành quản lý nhưng không có kỹ năng về quản lý, Tina Rahman, người sáng lập công ty tư vấn nhân sự có trụ sở tại London (Anh), cho biết. Rahman nhấn mạnh rằng quản lý kém là lý do chính khiến nhân viên nghỉ việc, thường là do kỳ vọng không rõ ràng. Quản lý AI có thể cung cấp hướng dẫn rõ ràng về các yêu cầu và kết quả công việc, dẫn đến năng suất làm việc cao hơn khi nhân viên hiểu rõ những gì mình cần làm. Nhưng việc quá phụ thuộc vào AI có thể khiến nhân viên cảm thấy công ty ưu tiên năng suất và kết quả hơn là khía cạnh con người trong công việc.

Và có lẽ mối quan tâm lớn nhất về các nhà quản lý AI không phải từ góc độ con người mà là từ góc độ an ninh mạng. James Bore, Giám đốc điều hành của công ty tư vấn an ninh mạng Bores, cảnh báo: "Nếu bạn có một quản lý AI và lưu trữ tất cả các quy trình, thủ tục và sở hữu trí tuệ của công ty trên đó thì các dữ liệu này có thể bị tin tặc đánh cắp, sao chép hoặc tống tiền".

Nếu các công ty thay thế hoàn toàn quản lý con người bằng AI, họ có thể mất đi khả năng phục hồi và không có cách nào để quay lại với con người khi AI gặp sự cố. Thay vì cải thiện hiệu quả công việc thông qua AI, các công ty có thể phải đối mặt với những hậu quả không mong muốn, bao gồm cả việc phụ thuộc nhiều vào một hệ thống có khả năng bị lỗi. Bore nhấn mạnh: "Bạn càng tự động hóa và càng loại bỏ nhiều người khỏi doanh nghiệp, đúng là bạn sẽ giảm chi phí. Tuy nhiên, bạn cũng sẽ khiến công ty của mình dễ bị thay thế hơn".