Đề xuất áp thuế VAT 5% với phân bón, Phó Thủ tướng nói "lợi cho cả nông dân và doanh nghiệp"

Đại biểu lo ngại "rất tội cho người dân"

Sáng 29/10, thảo luận về dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT) (sửa đổi), đại biểu Tạ Văn Hạ - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam cho rằng, cần nghiên cứu, tìm hiểu kỹ lưỡng việc đánh thuế VAT với mặt hàng phân bón.

Theo ông Hạ, khi người nông dân mua phân bón không có hóa đơn, như vậy không được khấu trừ đầu vào nên việc đánh 5% thuế với phân bón là người nông dân phải chịu. Vị đại biểu đề xuất đưa mặt hàng phân bón với thuế suất 0%.

Ông Hạ cho rằng, câu chuyện cạnh tranh giữa 70% nhập khẩu và 30% trong nước thì các doanh nghiệp Việt Nam phải tính toán nâng cao năng lực quản lý, đổi mới công nghệ… để giảm giá thành, đảm bảo cạnh tranh.

"Các nông dân ngồi máy cấy lại gò lưng tần tảo cả đời, nay lại gánh tiếp cạnh tranh cho các doanh nghiệp phân bón" - đại biểu nêu vấn đề và cho rằng việc đánh thuế 5% với phân bón là không hợp lý.

"Người dân đã rất cực, may được mùa thì lại mất giá. Nếu bây giờ tiếp tục đánh thuế 5% người dân phải chịu nữa, tôi nghĩ là rất tội cho người dân", đại biểu Tạ Văn Hạ bày tỏ.

Trước đó, tại kỳ họp thứ 7, một trong các vấn đề còn tranh luận nhiều là mức thuế suất với mặt hàng phân bón. Nhiều ý kiến tán thành việc chuyển phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ sản xuất nông nghiệp, tàu khai thác thủy sản từ diện không chịu thuế sang diện chịu thuế suất 5%.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến đề nghị giữ như quy định hiện hành và đề nghị đánh giá kỹ tác động đối với các doanh nghiệp sản xuất cũng như đối với người tiêu dùng và bảo đảm cơ sở pháp lý của việc thay đổi chính sách; cân nhắc để hài hòa về lợi ích, bảo đảm phát triển nông nghiệp bền vững.

"Tôi tha thiết đề nghị các đại biểu ủng hộ phương án thuế VAT 5% với phân bón" 

Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp thu ý kiến của các Đại biểu Quốc hội và giải trình một số vấn đề cụ thể.

"Đây là dự luật quan trọng, có tác động đến hầu hết các hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Dự thảo có nhiều nội dung thay đổi theo đúng sự vận hành của nền kinh tế và xã hội" - ông Hồ Đức Phớc khẳng định.

Về thuế VAT đối với phân bón, Phó Thủ tướng cho biết, trước năm 2015, theo quy định, thuế VAT đối với phân bón là 5%. Sau khi có nhiều phản ánh, Quốc hội khoá XIV đã ban hành, điều chỉnh quy định phân bón không phải chịu thuế VAT. Quy định này được triển khai cho đến nay.

Hiện nay, theo đề nghị của các ban ngành liên quan như Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn, Kiểm Toán Nhà nước, các đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau, Bình Định, Hải Phòng, Nam Định… đề nghị sửa nội dung này.

Phó Thủ tướng đã phân tích những lợi ích của việc thu thuế VAT 5% với mặt hàng phân bón.

Về phía người nông dân, theo ông Hồ Đức Phớc, giá phân bón không chỉ phụ thuộc vào thuế VAT tăng hay giảm mà còn phụ thuộc vào giá thành sản xuất, cung - cầu trên thị tường… Trong khi đó, giá thành sản phẩm lại phụ thuộc vào khoa học công nghệ, năng suất lao động, hiện đại hoá…

Thực tế cho thấy, thời gian qua, chúng ta không thu thuế với phân bón nhưng giai đoạn 2018 - 2022, phân đạm u-rê vẫn tăng trên 19,70 - 43%. Năm 2023, phân đạm u-rê tăng 6,29 - 6,4%. Như vậy, giá thành phân bón phụ thuộc cơ bản vào cung cầu trên thị trường.

Về phía doanh nghiệp phân bón, việc đánh thuế VAT 5% với phân bón sẽ giúp cho doanh nghiệp trong nước có lợi thế, có điều kiện cạnh tranh với doanh nghiệp nước ngoài. Khi có thuế, ước tính doanh nghiệp nước ngoài phải nộp 1.500 tỉ đông, còn doanh nghiệp trong nước chỉ phải nộp 200 tỉ đồng thôi. Điều này giúp doanh nghiệp trong nước có điều kiện cải tiến kỹ thuật, áp dụng công nghệ hiện đại, giảm giá thành sản phẩm, giảm giá bán, như vậy là mang lại lợi ích cho cả người dân.

"Tôi tha thiết đề nghị các ĐBQH ủng hộ phương án thuế VAT với phân bón là 5%" - Phó Thủ tướng nhấn mạnh sau khi đã giải trình.

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh cũng cho biết, để xử lý những bất cập trong chính sách đối với ngành sản xuất phân bón thời gian qua, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin được giữ như dự luật đã được Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 7, quy định áp thuế VAT 5% với phân bón.