Đề xuất cho vay lãi suất thấp người muốn hưởng BHXH một lần

Cho rằng 2 phương án về điều kiện hưởng BHXH một lần đều vẫn còn hạn chế, đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh - Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh, không nên chọn Phương án 2 vì chúng ta giữ chân người lao động bằng sự ưu việt và lợi ích của BHXH chứ không phải bằng cách giữa 50% số tiền ít ỏi của người lao động.

Tuy nhiên, đại biểu cũng cho rằng, Phương án 1 vẫn còn có những băn khoăn, bởi vì những người đóng BHXH sau ngày Luật này có hiệu lực sẽ không còn được lựa chọn hưởng BHXH một lần.

Đại biểu Hồng Hạnh cho biết: "Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đánh giá cả hai phương án Chính phủ trình đều chưa phải là phương án tối ưu. Do đó, nếu chưa có phương án tối ưu thì đề nghị giữ nguyên như quy định hiện hành, tránh sự xáo trộn xã hội và cho người lao động được lựa chọn, kể cả việc tham gia BHXH trước hay sau khi Luật này có hiệu lực.

Đồng thời đại biểu cũng đề xuất chính sách để có thể hạn chế người lao động rút BHXH một lần, đó là giao cho BHXH phối hợp với Ngân hàng chính sách xã hội cho người lao động vay không lãi suất hoặc lãi suất thấp; mức vay tối đa bằng số tiền người lao động được hưởng nếu rút BHXH một lần.

Thảo luận về các phương án hưởng BHXH một lần, đại biểu Trần Thị Hoa Ry - Đoàn ĐBQH tỉnh Bạc Liêu, đề nghị kết hợp giữa phương án 1 và phương án 2. Phân tích rõ hơn, đại biểu cho rằng: Phương án 1 lại tạo ra lát cắt, chia thành 02 nhóm tham gia BHXH trước và sau ngày Luật này có hiệu lực. Mặc dù, cho rằng đây là phương án tối ưu, theo đại biểu, cần bổ sung các đánh giá tác động cho kỹ hơn, toàn diện hơn, đặc biệt là ý kiến của người lao động về vấn đề này trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp phá sản, giải thể và ngừng hoạt động tăng mạnh, tình trạng sa thải, cắt giảm lao động diễn ra tại nhiều địa phương.

Đối với phương án 2, cần tiếp tục hoàn thiện, vì không nên quy định sau 12 tháng mới nghiên cứu, xem xét việc rút bảo hiểm xã hội một lần của người lao động. Bởi việc rút BHXH một lần đáp ứng nhu cầu cấp bách của người lao động khi mất việc làm, cuộc sống gặp nhiều khó khăn.

Đại biểu Trần Thị Hoa Ry đề xuất giảm thời gian xem xét xuống từ 03 đến 06 tháng để đảm bảo người lao động duy trì cuộc sống trong điều kiện khó khăn. Người lao động có yêu cầu hưởng BHXH một lần thì được giải quyết một phần nhưng tối đa không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất - quy định này là chưa rõ ràng.

Vì vậy đại biểu đề xuất kết hợp 2 phương án. Người lao động có quyền rút bảo hiểm một lần đối với khoản đóng trực tiếp (8%) theo thời gian thực đóng. Phương án trên đảm bảo nguyên tắc có đóng có hưởng. Người lao động chỉ trực tiếp đóng 8%, còn 14% là do người sử dụng lao động đóng. Phần 14% được xem là nguồn đóng để cho người lao động nhằm đảm bảo chế độ hưu trí và người lao động chỉ được hưởng khoản này khi đủ điều kiện hưởng chế độ trợ cấp hưu trí.

Thảo luận tại hội trường, nhiều ý kiến tiếp tục phân tích, nêu quan điểm lựa chọn với cả 2 phương án. Tranh luận về vấn đề này, đại biểu Phan Thái Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam, cho rằng: hai phương án Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề xuất đều có những ưu điểm và hạn chế riêng. Điểm khác biệt lớn nhất giữa hai phương án này là thời điểm tham gia đóng bảo hiểm xã hội của người lao động là trước hoặc sau khi luật có hiệu lực. Nếu đóng bảo hiểm trước ngày 01/7/2025 thì được hưởng BHXH rút một lần, sau ngày này thì không được hưởng.

Đồng quan điểm với đại biểu Hoa Ry, đại biểu Thái Bình cho rằng, nhu cầu rút BHXH một lần là nhu cầu cấp thiết, hợp pháp và hợp lý của người lao động, không phụ thuộc vào thời điểm đóng BHXH trước hay sau khi luật này có hiệu lực.

Do đó, để phát huy tối đa ưu điểm cũng như hạn chế tối đa những hạn chế của hai phương án, đại biểu đề xuất tích hợp hai phương án trên. Từ đó giải quyết được vấn đề trước mắt theo yêu cầu của người lao động. Về lâu dài sẽ giải quyết được vấn đề đảm bảo an sinh xã hội.